E-materiały do kształcenia zawodowego

Organizowanie i kontrolowanie robót związanych z zagospodarowaniem terenu budowy

BUD.14. Organizacja i kontrola robót budowlanych oraz sporządzanie kosztorysów - Technik budownictwa 311204

bg‑green

Słownik pojęć

1
badania geotechniczne
badania geotechniczne

Badania służące ustaleniu oceny nośności gruntu i planowania odpowiednich fundamentów. Do ich prowadzenie wykorzystuje się wiertnice, urządzenia do pobierania próbek gruntu oraz sondy geotechniczne.

dokumentacja budowy
dokumentacja budowy

Dokument regulowany Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. W dokumentacji budowy powinny się znaleźć: pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych. Dodatkowo: rysunki i opisy potrzebne do wykonania obiektu, operaty geodezyjne, książka obmiarów, dziennik montażu (dla inwestycji realizowanych tą metodą).

drenaż
drenaż

Wykonuje się w przypadku konieczności obniżenia wód gruntowych. Polega na instalacji rur drenarskich lub studzienek drenarskich wokół działki lub pod nią.

droga dojazdowa
droga dojazdowa

Droga wyznaczana na placu budowy w celu umożliwienia łatwego i bezpiecznego dostępu do różnych obszarów tego placu.

droga tymczasowa
droga tymczasowa

Uumożliwia dostęp do placu budowy dla maszyn i pracowników. Wykorzystuje się m.in. spycharki, walcarki drogowe, zagęszczarki.

dziennik budowy
dziennik budowy

Urzędowy dokument przeznaczony do zapisu przebiegu robót i zdarzeń na budowie oraz notowania okoliczności zaistniałych w trakcie realizacji robót. Zapisy w dzienniku budowy należy prowadzić na bieżąco w porządku chronologicznym. Wpisów dokonuje się kolejno, bez pozostawienia pustych miejsc. Przy każdym zapisie umieszcza się datę oraz podpis osoby dokonującej zapisu z podaniem imienia i nazwiska, stanowiska służbowego i nazwy instytucji, którą reprezentuje. Każdy pobyt inspektora nadzoru, jego wskazówki oraz decyzje wymagają odnotowania w dzienniku budowy.

harmonogram robót budowlanych
harmonogram robót budowlanych

Jest to dokument pozwalający w optymalny sposób zarządzać procesem inwestycyjnym. W uproszczonej wersji zawiera dane dotyczące kolejności technologicznej wykonywania poszczególnych robót oraz czasu ich trwania. Po jego przeanalizowaniu możemy uzyskać informacje o zapotrzebowaniu na moce przerobowe, materiały oraz sprzęt, a także informacje o środkach potrzebnych na realizację inwestycji czy poszczególnych zadań.

inwestor
inwestor

Uczestnik procesu budowlanego, zobligowany do zorganizowania procesu budowy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Obowiązkiem Inwestora jest wyznaczenie osób o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych w celu opracowania projektu budowlanego oraz w zależności od potrzeb innych projektów, a także planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Inwestor odpowiada również za objęcie kierownictwa budowy przez kierownika budowy oraz wykonanie i odbiór robót budowlanych. W przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, Inwestor odpowiada za ustanowienie nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych. W celu rozpoczęcia działań zmierzających do inwestycji, Inwestor musi posiadać tytuł prawny do nieruchomości przeznaczonej na cele budowlane (zazwyczaj akt notarialny) i zgodność zamierzenia budowlanego z obowiązującymi przepisami.

inwestycja
inwestycja

Ponoszenie nakładów na czynności mające na celu zwiększenie stanu ilościowego i wartości (lub tylko wartości) posiadanych przez daną jednostkę środków trwałych. Inwestycja może zatem polegać na zakupie środków trwałych w postaci gotowych do eksploatacji obiektów (budynków i budowali), środków transportu i urządzeń technicznych. Inwestycją jest również budowa i montaż nowych oraz ulepszanie już istniejących środków trwałych poprzez ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację.

jednostka przedmiarowa
jednostka przedmiarowa

Jednostka miary odpowiadająca poszczególnym pozycjom w przedmiarze robót, np. metr bieżący, metr kwadratowy, metr sześcienny, sztuka, kilogram, komplet, roboczogodzina.

jednostkowe nakłady rzeczowe
jednostkowe nakłady rzeczowe

Nakłady rzeczowe czynników produkcji: robocizny, materiałów oraz pracy sprzętu i środków transportu technologicznego ujęte w katalogach lub ustalone na podstawie analizy indywidualnej.

katalog nakładów rzeczowych (KNR)
katalog nakładów rzeczowych (KNR)

Usystematyzowany zbiór norm ilościowych, określający specyfikację i ilości nakładów rzeczowych koniecznych do wykonania elementów lub robót. KNR stanowi podstawę sporządzania kosztorysów szczegółowych.

kosztorys generalny (ZZK)
kosztorys generalny (ZZK)

Nazywany jest zbiorczym zestawieniem kosztów. Obejmuje koszt wszystkich robót i nakładów. Jest sporządzany metodą wskaźnikową w fazie założeń techniczno‑ekonomicznych.

kosztorys inwestorski
kosztorys inwestorski

Sporządzany na zamówienie inwestora w celu ustalenia przewidywanego kosztu inwestycji. W przypadku kilku wariantów  inwestycji pozwala na orientacyjne porównanie przyszłych kosztów budowy i wybranie optymalnego wariantu.

kosztorys inwestycji
kosztorys inwestycji

Kosztorys obejmujący wszystkie roboty i nakłady.

kosztorys nakładczy
kosztorys nakładczy

Kosztorys zawierający zestawienie nakładów rzeczowych, tj. robocizny, pracy sprzętu w układzie jednostkowym i scalonym, i materiałów, ale niezawierający ich wyceny. Kosztorys nakładczy służy do sporządzania kosztorysu inwestorskiego oraz kosztorysu ofertowego.

kosztorys obiektów
kosztorys obiektów

Kosztorys obejmujący całość kosztów obiektów.

kosztorys ofertowy
kosztorys ofertowy

Przygotowywany przez przedsiębiorstwo, które zamierza wykonywać roboty. W tym celu składa się  ofertę cenową w postaci kosztorysu po przeprowadzeniu kalkulacji kosztów własnych i ocenie możliwości realizacji inwestycji.

kosztorys szczegółowy
kosztorys szczegółowy

Kosztorys sporządzany w fazie tworzenia dokumentacji technicznej lub w trakcie realizacji robót. Dokładnie określa koszt obiektów i robót.

kosztorys ślepy
kosztorys ślepy

Kosztorys zawierający opis robót, szczegółowy przedmiar oraz podstawy do ustalania nakładów rzeczowych.

kosztorys wstępny (orientacyjny)
kosztorys wstępny (orientacyjny)

Pozwala na zoptymalizowanie kosztów budowy. Daje wstępne informacje o tym, jaka będzie cena robót budowlanych.

kosztorysant budowlany
kosztorysant budowlany

Osoba zajmująca się sporządzaniem opracowań służących do wyceny kosztów przedsięwzięcia budowanego.

koszty bezpośrednie
koszty bezpośrednie

Koszty działalności operacyjnej mające bezpośredni związek z wytwarzanym produktem, np. koszty materiałów bezpośrednich, koszty wynagrodzeń bezpośrednich, świadczenia na rzecz pracowników, koszty usług obcych bezpośrednich, zużycie narzędzi i oprzyrządowania specjalnego potrzebnego do bezpośredniej produkcji.

koszty pośrednie
koszty pośrednie

Składnik kalkulacyjny ceny kosztorysowej uwzględniający nieujęte w kosztach bezpośrednich koszty zaliczane zgodnie z odrębnymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów, w szczególności koszty ogólne budowy oraz koszty zarządu.

książka obmiarów
książka obmiarów

Dokument służący do rejestrowania ilości faktycznie wykonanych robót. Stanowi podstawowy dokument do obliczania wartości rozliczanych w kosztorysie robót. Jej prowadzenie należy do obowiązków kierownika budowy. Zakłada się ją oddzielnie dla każdego kosztorysu częściowego. Zawiera dane ogólne (obiekt, roboty, określenie kosztorysu) oraz arkusze do opisu i obmiaru ilości robót. Układ treści arkusza książki obmiarów tożsamy z formularzem do sporządzania przedmiaru.

maszynogodzina
maszynogodzina

Jednostka, za pomocą której mierzy się nakłady pracy pojedynczej maszyny.

metoda szczegółowa sporządzania kosztorysów
metoda szczegółowa sporządzania kosztorysów

Polega ona na określeniu wartości poszczególnych jednostkowych nakładów rzeczowych (kosztów bezpośrednich) oraz doliczeniu narzutów kosztów pośrednich i zysku.

metoda uproszczona sporządzania kosztorysów
metoda uproszczona sporządzania kosztorysów

Metoda służąca do oszacowania przybliżonych kosztów planowanej inwestycji. Kalkulacja polega na obliczeniu wartości kosztorysowej robót objętych przedmiarem robót jako sumy iloczynów liczby jednostek przedmiarowych robót podstawowych i cen jednostkowych robót podstawowych bez podatku od towarów i usług.

metoda wskaźnikowa sporządzania kosztorysów
metoda wskaźnikowa sporządzania kosztorysów

Metoda służąca do obliczenia planowanych kosztów robót budowlanych, jako sumy iloczynów wskaźnika cenowego i liczby jednostek odniesienia.

normy czynnościowe (jakościowe)
normy czynnościowe (jakościowe)

Normy jakościowe określające jednolite metody przeprowadzania badań kontroli jakości materiałów i wyrobów masowych.

normy ilościowe
normy ilościowe

Normy nakładów rzeczowych, jakie trzeba ponieść na wytworzenie jednostki produkcji na stanowisku roboczym. Normy nakładów dotyczą nakładów robocizny, materiałów budowlanych i pracy sprzętu. normy nakładów rzeczowych.

normy klasyfikacyjne (jakościowe)
normy klasyfikacyjne (jakościowe)

Zawierają ustalenia dotyczące słownictwa, a także nazewnictwa jednostek technicznych, symboli graficznych wyrobów oraz definicje pojęć technicznych (np. normę oznaczeń graficznych stosowaną na rysunkach budowlanych).

normy zużycia materiałów (ilościowe)
normy zużycia materiałów (ilościowe)

Normy określające rodzaj i ilość materiałów (dla każdego materiału oddzielnie)  niezbędnych do wykonania jednostki produkcji. Przy produkcji mamy do czynienia z nakładami materiałowymi. Przy robotach rozbiórkowych powstają odzyski.

norma pracy ludzi (ilościowe)
norma pracy ludzi (ilościowe)

Określają nakład pracy zespołu robotników lub pojedynczego robotnika o przeciętnych umiejętnościach przy normalnym wysiłku, potrzebny do wykonania określonego zadania, w przeciętnych warunkach, według ustalonej metody pracy i zgodnie z określonymi wymogami jakościowymi; określane w roboczogodzinach.

norma pracy sprzętu i maszyn (ilościowe)
norma pracy sprzętu i maszyn (ilościowe)

Norma będąca połączeniem normy czasu i wydajności; określane w maszynogodzinach.

normy przedmiotowe (jakościowe)
normy przedmiotowe (jakościowe)

Określają cechy i wymagania techniczne dotyczące materiałów i wyrobów: wymiary, gatunki, sposób wykonania itp. W jakościowej normie określone są typy, klasy i gatunki cegieł, klasy i gatunki stali zbrojeniowej czy rodzaje i klasy cementu. Normy przedmiotowe opisują też sposoby wykonania i projektowania elementów budowli, np. ścian, słupów, belek, stropów, a także obliczeń statycznych.

normy znaczeniowe (jakościowe)
normy znaczeniowe (jakościowe)

Zawierają ustalenia dotyczące słownictwa, a także nazewnictwa jednostek technicznych, symboli graficznych wyrobów oraz definicje pojęć technicznych (np. normę oznaczeń graficznych stosowaną na rysunkach budowlanych).

obmiar robót
obmiar robót

Podstawa do sporządzenia kosztorysu powykonawczego i niekiedy zamiennego; dokonywany po wykonaniu robót (dot. stanu rzeczywistego po wykonaniu robót), na podstawie zapisów w książce obmiarów prowadzonej na budowie. Zapisy te prowadzone są sukcesywnie po zakończeniu wykonania robót każdego elementu. W niektórych przypadkach obmiar robót jest wykonywany poprzez fizyczny pomiar istniejących elementów (w przypadku kosztorysów robót remontowych) – stanowi on wówczas podstawę sporządzenia kosztorysu inwestorskiego.

plac budowy
plac budowy

Wyodrębniony teren, na którym odbywają się procesy budowlano‑montażowe, pomocnicze i usługowe związane z budową konkretnego obiektu. Jego wielkość zależy od charakteru procesów technologicznych oraz okresu trwania budowy. Każdy plac budowy powinien uwzględniać funkcjonalne potrzeby wykonawcy budowlanego oraz ekonomikę rozwiązań organizacyjnych. Elementy zagospodarowania terenu budowy obejmują różne składniki, takie jak drogi dojazdowe, składowiska materiałów, zaplecze produkcyjne, budynki tymczasowe i wiele innych.

plan BiOZ
plan BiOZ

Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, element projektu budowlanego zawierający informacje na temat szczegółowych środków bezpieczeństwa i procedur, mających na celu minimalizowanie ryzyka dla pracowników i innych osób związanych z budową.

platforma przegubowa
platforma przegubowa

Jest to maszyna z ruchomą platformą roboczą, która umożliwia dostęp do trudno dostępnych miejsc na budowie. Platformy przegubowe są elastyczne i mogą dostosować się do różnych kształtów i konturów budynków.

podnośnik wożycowy
podnośnik wożycowy

Stosowany do wykonywania prac na niższych wysokościach. Posiada stabilną konstrukcję i dużą nośność platformy, co umożliwia wygodne i bezpieczne wykonywanie prac.

podnośnik teleskopowy
podnośnik teleskopowy

Mobilne maszyna wyposażona w wysięgnik teleskopowy umieszczony na podwoziu. Umożliwiają podnoszenie i opuszczanie pracowników oraz materiałów na różnych wysokościach.

prace zprzygotowawcze
prace zprzygotowawcze

Prace polegające na przygotowaniu teren budowy, włączając w to wyburzenie istniejących budynków, wydobycie i usunięcie gruntu, a także ustanowienie tymczasowych dróg dojazdowych i parkingów dla pracowników. Przeprowadza się również badania geotechniczne w celu oceny nośności gruntu i planowania odpowiednich fundamentów.

prace ziemne
prace ziemne

Prace polegające na wydobywaniu gruntu i przewożeniu go w wyznaczone miejsca lub na drenowaniu obszaru przeznaczonego pod inwestycje. Prace ziemne obejmują wykonywanie wykopów oraz nasypów.

projekt budowlany
projekt budowlany

Opracowanie planów inwestycji budowlanej tworzone na potrzeby m.in. uzyskania pozwolenia na budowę. Jego układ i zawartość regulowana jest Ustawą z dnia 2 października 2013 r. Prawo budowlane oraz Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Projekt budowlany danego obiektu powinien być przygotowany na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub obowiązujących warunków zabudowy, a także spełniać wymogi urzędowe. Opracowanie powinno mieć formę rysunków i opisów i dzielić się na dwie części – projekt zagospodarowania terenu i projekt architektoniczno budowlany. Niektóre inwestycje będą wymagały również dodatkowych dokumentów i opracowań, takich jak: dokumentacja geologiczno inżynierska, opinia i projekt geotechniczny, informacja o obszarze oddziaływania inwestycji. Projekt budowlany wykonywany jest w czterech egzemplarzach – dwa z nich powinien posiadać inwestor, jeden z nich przechowywany jest przez organ, który zatwierdził opracowanie, natomiast ostatni trafia do organu nadzoru budowlanego.

przedmiar robót
przedmiar robót

Podstawa do sporządzenia kosztorysu inwestorskiego i ofertowego; wykonywany przed przystąpieniem do prac na podstawie dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót oraz założeń wyjściowych do kosztorysowania. Zawiera liczbę robót do wykonania wraz ze sposobem technologicznego ich wykonania. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno użytkowego przedmiar robót składa się z następujących elementów: strony tytułowej przedmiaru robót; spisu działów przedmiaru robót; tabeli przedmiaru robót.

retencja wody
retencja wody

Technika polegająca na zatrzymywaniu wody na działce za pomocą zbiorników retencyjnych, oczek wodnych czy przepustów. Zatrzymanie wody na terenie może pomóc w obniżeniu poziomu wód gruntowych poprzez kontrolowane odprowadzanie wody.

roboczogodzina
roboczogodzina

Jednostka, za pomocą której mierzy się nakłady pracy pojedynczego robotnika.

roboty wykończeniowe
roboty wykończeniowe

Prace obejmujące: tynki i gładzie, sztablatury i okładziny wewnętrzne, tynki, gładzie i okładziny zewnętrzne, stolarkę okienną i drzwiową, roboty malarskie, podłogi i posadzki.

rów odwadniający
rów odwadniający

Rów wykopywany wzdłuż granicy działki lub na obszarach, gdzie występuje zaleganie wody. Zaprojektowany jest w taki sposób, aby woda mogła swobodnie spływać i odprowadzać nadmiar wody z obszaru inwestycji.

specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych
specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych

Opracowanie zawierające informacje niezbędne do sporządzenia prawidłowego kosztorysu, tj. wymagania w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, standardy i wymagania jakościowe oraz sposoby obmiaru i odbioru robót. W zakres specyfikacji technicznych wchodzą:

• ogólna charakterystyka techniczna obiektu,

• dane dotyczące warunków lokalnych na placu budowy,

w szczególności:

• położenie, schemat i dostępność placu budowy,

• opis warunków geotechnicznych,

• opis infrastruktury istniejącej na placu budowy,

• szczególne wymagania dotyczące urządzenia placu budowy,

• szczególne wymagania dotyczące środowiska naturalnego i komfortu publicznego, • szczegółowe specyfikacje techniczne odnoszące się do poszczególnych rodzajów robót, w tym:

• zakres stosowania danej specyfikacji (określenie rodzaju robót, których dotyczy) z krótkim opisem poszczególnych asortymentów robót,

• szczegółowe wymagania techniczne w zakresie własności materiałów i surowców,

• szczegółowe wymagania techniczne w zakresie jakości oraz metod wykonania poszczególnych asortymentów robót,

• szczegółowe wymagania dotyczące zakresu badań kontrolnych, których wyniki należy przedstawić wraz ze zgłoszeniem gotowości robót do odbioru,

• opis sposobu obliczenia wynagrodzenia za wykonanie danego asortymentu robót ze wskazaniem jednostki obmiarowej, zasad obmiaru oraz zakresu robót pomocniczych, które powinny być ujęte w cenie danego rodzaju roboty.

studnia głębinowa
studnia głębinowa

Metoda pozwalająca na obniżenie wód gruntowych. Polega na wywierceniu w ziemi otworu i umieszczeniu pompy do usuwania wody z głębszych warstw gruntu.

system pompowy
system pompowy

System pomp zasilanych elektrycznie lub siłą wiatru, które odprowadzają wodę z działki, gdy poziom wód gruntowych jest zbyt wysoki.

tabela wartości elementów scalonych
tabela wartości elementów scalonych

Tabela zawierająca zestawienie wartości poszczególnych elementów obiektu i rodzajów robót z wyszczególnieniem składników kalkulacyjnych (R, M, K, S, Kp Z). W następstwie tego oblicza się w tej tabeli wartość kosztorysową dla całego obiektu. Jest to skrótowe przedstawienie całego kosztorysu.

tablica informacyjna
tablica informacyjna

Tablica obowiązkowo umieszczona w miejscu widocznym od strony drogi publicznej zawierająca wszystkie niezbędne informacje na temat wykonawcy robót budowlanych oraz dane teleadresowe kierownika robót, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektantów oraz numery telefonów alarmowych i okręgowego inspektora pracy.

transport wewnętrzny budowy
transport wewnętrzny budowy

Ten transport pomaga na placu budowy minimalizować składowanie dużej ilości materiałów na jej terenie. Dąży się do ciągłości produkcji i dostaw, a jednocześnie ograniczania kosztów. Dlatego coraz częściej stosuje się paletyzację i konteneryzację, co pozwala na dostarczanie materiałów bezpośrednio na miejsce pracy. Sprzęt do transportu materiałów wymaga dobrych warunków drogowych.

wózek podnośnikowy (widłowy)
wózek podnośnikowy (widłowy)

Maszyna wyposażona w widełki, które służą do podnoszenia, przenoszenia i składowania materiałów. Wózki podnośnikowe są często stosowane na placach budowy do transportu palet z materiałami budowlanymi, elementami prefabrykowanymi, kontenerami itp.

wyburzenia na budowie
wyburzenia na budowie

Wyburzenie istniejących budynków lub ich części, które znajdują się na terenie przeznaczonym pod nową budowę. Wykorzystuje się m.in. koparki, łamacze hydrauliczne, młoty pneumatyczne, rozdrabniacze betonu. Usunięcie niepotrzebnego gruntu w celu utworzenia odpowiedniego kształtu terenu pod budowę. Wykorzystuje się koparki, spycharki, ładowarki, walcarki drogowe.

wykonawca
wykonawca

Osoba fizyczna, prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, oferująca wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenia usług lub ubiegająca się o udzielenie zamówienia, która złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego (art. 7 pkt 30 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, Dz.U. 2019 poz. 2019).

założenia wyjściowe do kosztorysowania
założenia wyjściowe do kosztorysowania

Ustalone przez Zamawiającego dane techniczne, technologiczne i organizacyjne nieokreślone w dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, a mające wpływ na wysokość ceny kosztorysowej oraz ustalone przez Zamawiającego wymagania dotyczące metod i podstaw opracowania kosztorysu, w szczególności w zakresie formuły kalkulacyjnej oraz podstaw ustalania cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych i podstaw cenowych.

zamawiający
zamawiający

Osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, zobowiązana na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych do jej stosowania (art. 7 pkt 31 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, Dz.U. 2019 poz. 2019). Zgodnie z treścią art. 37 Prawa zamówień publicznych Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia i przeprowadza konkurs.

znaki stosowane na placu budowy (przykłady)
znaki stosowane na placu budowy (przykłady)

na placu budowy stosuje się odpowiednie znaki i tablice budowlane, które informują o zagrożeniach, nakazują lub zakazują pewnych czynności lub wskazują drogi ewakuacyjne, elementy infrastruktury przeciwpożarowej itd. Poniżej przedstawione jest zestawienie przykładowych znaków.

RNncFV0GVxe6n
RzU4iPdeI6LeU
Przykładowe znaki stosowane na placu budowy.
  1. Uwaga! Rusztowanie w remoncie
  2. Zakaz przejścia
  3. Pierwsza pomoc
  4. Uwaga! Urządzenia do transportu poziomego
  5. Nakaz stosowania ochrony stóp
  6. Punkt opatrunkowy
  7. Droga pożarowa
  8. Hydrant wewnętrzny
  9. Nakaz stosowania maski przeciwpyłowej
  10. Nie załączać urządzeń elektrycznych
  11. Zakaz wysypywania
  12. Zakaz gaszenia wodą
  13. Uwaga wiszące przedmioty
  14. Uwaga! Roboty na wysokości
  15. Uwaga niebezpieczeństwo
  16. Uwaga! Głębokie wykopy
  17. Nakaz stosowania szelek bezpieczeństwa
  18. Telefon awaryjny
  19. Gaśnica
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
żuraw wieżowy
żuraw wieżowy

Stalowa wieża wyposażona w wysięgnik z hakiem. Żurawie wieżowe są powszechnie używane na dużych placach budowy do podnoszenia i przemieszczania ciężkich materiałów, takich jak prefabrykowane elementy betonowe, stalowe belki, palety z materiałami budowlanymi itp.