E-materiały do kształcenia zawodowego

Techniki obróbki materiałów

DRM.02. Montaż i obsługa maszyn i urządzeń przemysłu drzewnego - Mechanik‑operator maszyn do produkcji drzewnej 817212

bg‑green

Słownik pojęć

1
formatowanie elementów
formatowanie elementów

Nadawanie elementom płytowym pożądanych wymiarów w procesie piłowania (skrawania niewielkiej warstwy materiału z obrabianej powierzchni).

fornir
fornir

Płaty drewna o grubości między 0,1 a 5 milimetrów powstałe w procesach skrawania płaskiego lub obwodowego. Do ich produkcji wykorzystujemy bale o dużych średnicach, najczęściej okrągłe. W zależności od przeznaczenia dzielimy je na obłogi i okleiny.

fornirowanie
fornirowanie

Nałożenie forniru z drewna wysokiej jakości na materiał drewniany lub drewnopochodny o niskiej jakości. Dzięki temu procesowi możemy stworzyć meble wyglądające na produkty lepszej jakości niższym kosztem.

frez
frez

Narzędzie wieloostrzowe, skrawające o ruchu obrotowym, odnajdujące zastosowanie w obróbce powierzchni kształtowych i płaskich przedmiotów drewnianych, metalowych oraz z tworzyw sztucznych.

frezarka
frezarka

Rodzaj obrabiarki, w której narzędzie wykonuje ruch obrotowy, a element obrabiany wykonuje ruch posuwisty w kierunku wrzeciona frezarki.

R18qgDnOhJyOA
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
frezowanie
frezowanie

Należy do rodzajów obróbki skrawaniem. Stosowane jest do nadawania pożądanego kształtu elementom z drewna, ale również metalu, tworzyw sztucznych lub innych materiałów skrawalnych. Pozwala zarówno na tworzenie kształtu materiału, jak i ozdabianie mebli wzorami. Frezowanie wykonuje się z wykorzystaniem frezu (wieloostrzowego narzędzia) na frezarce.

gratowanie
gratowanie

Wygładzanie ostrych krawędzi oraz usuwanie nierówności powstających na obrabianym materiale.

obłóg
obłóg

Cienki arkusz forniru wykorzystywany w procesie okleinowania jako podkład pod okleinę, a także przy profilowaniu odkształconych powierzchni drewnianych.

obróbka chemiczna
obróbka chemiczna

Szereg procesów polegających na fizykochemicznym lub chemicznym oddziaływaniu na powierzchnię przedmiotów. Ma na celu stworzenie powłoki ochronnej zabezpieczającej materiał przed korozją oraz zwiększającej wytrzymałość materiału na uszkodzenia. Powłoka ta może być: niklowa, nikolowo‑chromowa lub miedziano‑niklowo‑chromowa.

obróbka cieplna
obróbka cieplna

Obróbka prowadząca do uzyskania docelowego stopnia plastyczności stali, wykorzystująca cykl zmian temperatury otoczenia. Obróbka cieplna jest uznawana za korzystne rozwiązanie ze względu na niski stopień skomplikowania procesu, a jednocześnie wysoką jakość produktów końcowych. Pierwszy etap obróbki cieplnej zwykłej to wyżarzanie materiału. Polega ono na rozgrzaniu stopu do określonej temperatury, a następnie schłodzeniu go do warunków otoczenia. Istotne jest, aby czas chłodzenia był możliwie jak najkrótszy. Drugim etapem jest hartowanie i odpuszczanie materiału. Etapem kończącym obróbkę jest przesycanie i starzenie materiału (utwardzanie wydzielinowe), poprawiające wytrzymałość, twardość i jakość produktu końcowego.

obróbka cięciem
obróbka cięciem

Rodzaj obróbki prowadzący do rozdzielenia materiału. Do cięcia doprowadza się najczęściej poprzez wytworzenie w pożądanym miejscu stanu naprężenia, które skutkuje pęknięciem obrabianego przedmiotu. Wybierając metodę cięcia, należy uwzględnić m. in. grubość materiału, jego rodzaj, koszty procesu czy też wymaganą dokładność cięcia.

obróbka erozyjna
obróbka erozyjna

Rodzaj obróbki ubytkowej. Polega ona na pozbawieniu materiału części objętości podczas procesu erozji: nadmiar materiału usuwany jest w postaci wykruszeń lub odprysków. Obróbkę erozyjną stosuje się wobec materiałów, których nie sposób skrawać.

obróbka hydrotermiczna
obróbka hydrotermiczna

Rodzaj obróbki drewna. Polega ona na parzeniu drewna odpowiednio nasyconą parą wodną, która ma ciśnienie do 2 atmosfer. Do obróbki hydrotermicznej można wykorzystać również gorącą wodę. Celem tej obróbki jest zmiękczenie struktury drewna.

obróbka skrawaniem
obróbka skrawaniem

Rodzaj obróbki ubytkowej. Polega ona na pozbawianiu danego materiału naddatku obróbkowego, który w wyniku tego procesu zmienia się w wióry. Powstałe w wyniku tej obróbki wióry będą różnić się właściwościami w zależności od obrabianego materiału oraz temperatury i prędkości skrawania.

obróbka plastyczna
obróbka plastyczna

Rodzaj obróbki metali i ich stopów. Polega na wywieraniu na nich nacisku za pomocą specjalnego narzędzia. Gdy w wyniku tego procesu przekroczona zostanie granica plastyczności materiału, trwałej zmianie ulegają jego: kształt, wymiary oraz właściwości mechaniczne. Obróbkę plastyczną klasyfikuje się ze względu na temperaturę wykorzystywaną w procesie rekrystalizacji odkształconego metalu; mówimy zatem o obróbce: gorącej, półgorącej oraz zimnej. Ze względu na sposób odkształcenia wyróżniamy: walcowanie – zgniatanie materiału przez walce, kucie – kształtowanie materiału młotem lub naciskiem prasy, wyciskanie – wyciskanie materiału z matrycy, ciągnienie – przeciąganie materiału przez oczko ciągadła.

obróbka wykończeniowa (szlifowanie, gratowanie oraz bębnowanie)
obróbka wykończeniowa (szlifowanie, gratowanie oraz bębnowanie)

Ostatni etap całego procesu obróbki metalu. Jej celem jest osiągnięcie obrobionego we właściwy sposób przedmiotu, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi kształtu, wymiarów i tekstury.

odlewanie
odlewanie

Obróbka materiału, która polega na wylaniu do wcześniej przygotowanej formy ciekłego materiału, najczęściej stopu metali, niekiedy gipsu czy tworzyw sztucznych. Kolejnym krokiem jest kierowanie procesem krzepnięcia w taki sposób, aby otrzymany wyrób posiadał odpowiednią strukturę oraz właściwości.

okleina
okleina

Cienki arkusz forniru (zwykle do 5 milimetrów) wykorzystywany w procesie okleinowania wyrobów stolarskich, najczęściej mebli.

okleiniarka wąskich powierzchni
okleiniarka wąskich powierzchni

Urządzenie do okleinowania wąskich powierzchni elementów z wykorzystaniem obrzeży z fornirów naturalnych lub z tworzyw sztucznych.

okleinowanie
okleinowanie

Naklejanie cienkich arkuszy drewna (okleiny) na odpowiednio przygotowaną powierzchnię.

papier ścierny
papier ścierny

Papier z nasypem zamkniętym, półotwartym i otwartym przeznaczony do obróbki ściernej powierzchni przedmiotów wykonanych z takich materiałów jak drewno, metal, tworzywa sztuczne.

pilarka
pilarka

Obrabiarka do drewna służąca do piłowania, w której narzędziem roboczym jest piła.

R1SswujfQV6yM
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
piła
piła

Narzędzie lub część urządzenia w formie ząbkowanego ostrza służące do przerzynania materiałów, np. drewna, kamienia, metalu i innych ciał stałych.

RqzlB2NEI7R0D
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
piłowanie
piłowanie

Skrawanie, za pomocą pilników, niewielkiej warstwy materiału z obrabianej powierzchni.

połączenia bezpośrednie
połączenia bezpośrednie

Do łączenia nie wykorzystuje się dodatkowych elementów łączących, zamiast tego można wykorzystać na przykład frezowanie elementów łączonych.

połączenia kołkowe
połączenia kołkowe

Połączenia wykorzystujące dodatkowe elementy w postaci kołków z drewna (pośrednie), pozwalające na wielokrotny montaż i demontaż (rozłączne), zapewniające brak ruchu elementów względem siebie (spoczynkowe). Kołki przyjmują kształt walca lub stożka, są gładkie lub karbowane.

połączenia nierozłączne
połączenia nierozłączne

Połączenia, w których rozdzielenie części składowych bez uszkodzenia elementów wiążących jest niemożliwe.

połączenia pośrednie
połączenia pośrednie

Połączenia wykorzystujące dodatkowe elementy łączące. Mają one postać na przykład: kołków, śrub lub nitów. Elementy łączące przecinają zwykle płaszczyznę styku łączonych elementów.

połączenia rozłączne
połączenia rozłączne

Połączenia pozwalające na wielokrotny montaż i demontaż elementów bez ich uszkadzania.

połączenia ruchowe
połączenia ruchowe

Połączenia, w których ruch elementów łączonych względem siebie jest możliwy.

połączenia spoczynkowe
połączenia spoczynkowe

Połączenia, które uniemożliwiają lub znacznie ograniczają ruch elementów łączonych względem siebie.

sklejka
sklejka

Warstwowa płyta, powstała w wyniku sklejenia kilku cienkich warstw drewna. Ich liczba jest zazwyczaj nieparzysta, a cechy sklejki zależą od metody klejenia oraz wykorzystanego kleju. Materiał ten można stosunkowo łatwo modelować na gorąco.

szlifierka
szlifierka

Obrabiarka przeznaczona głównie do obróbki wykańczającej utwardzonych powierzchni przedmiotów uprzednio obrobionych innymi metodami.

RVYTGf0ft62g3
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
szlifowanie
szlifowanie

Obróbka wykończeniowa powierzchni za pomocą narzędzi ściernych, w wyniku której uzyskuje się duże dokładności wymiarowe i kształtowe oraz małą chropowatość.

wiercenie
wiercenie

Skrawanie w pełnym materiale za pomocą narzędzia zwanego wiertłem, w wyniku którego otrzymujemy otwór o przekroju najczęściej kołowym.

wiertarka
wiertarka

Urządzenie do wiercenia, rozwiercania i pogłębiania okrągłych otworów za pomocą wiertła.

R16UIF1LPO8iN
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
wiertło
wiertło

Narzędzie skrawające przeznaczone do wykonywania otworów w pełnym materiale.

RlIzVz6IDrZvH
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
złącze mimośrodowe
złącze mimośrodowe

Rodzaj złącza meblarskiego stosowanego w przemyśle meblarskim do sztywnego, rozłącznego, bezklejowego łączenia ze sobą pod kątem prostym dwóch formatek wykonanych z płyty meblowej.