E-materiały do kształcenia zawodowego

Organizacja pracy z dźwiękiem w studiu postprodukcyjnym

AUD.08 Montaż dźwięku - Technik realizacji nagrań 352123

Słownik pojęć dla e‑zasobu

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
AiFF
AiFF

Bezstratny format cyfrowego zapisu dźwięku, charakterystyczny dla komputerów MAC, odpowiednik formatu wav/pcmwav/pcmwav/pcm w Windows.

RJrpSC45UMECM
logo formatu AIFF
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
artefakty dźwiękowe
artefakty dźwiękowe

Potoczna nazwa niepożądanych składowych dźwięku, tworzących szeroki i otwarty zbiór, np. trzaski, przesterowania, dudnienia.

betacamy
betacamy

Dawniej popularne w telewizji i na rynku profesjonalnym analogowe i cyfrowe urządzenia do zapisu i odtwarzania na taśmach ½ cala, czyli magnetowidy i kamkordery (kamera plus magnetowid w jednym), zwane potocznie nośnikami taśmy Beta.

częstotliwość
częstotliwość

To określenie liczby cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu. Częstotliwość wyrażamy w Hz lub inaczej cyklach na sekundę.

R1ads9GNO1pFs
Wykres częstotliwości –  Relative response (db) oznacza odpowiedź względną, wyrażoną w decybelach; Frequency (Hz) oznacza częstotliwość wyrażona w hercach; Friefield/Free field oznacza wolne pole; Nahfield/Near Field oznacza bliskie pole.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
częstotliwość próbkowania
częstotliwość próbkowania

Wartość określająca liczbę próbek pobieranych z sinusoidy dźwięku w określonej jednostce czasu – sekundzie. Przykładowo wartość 44,1 kHz oznacza, że w ciągu sekundy pobranych zostało 44100 próbek przebiegu fali dźwiękufala dźwiękowafali dźwięku.

R14zjyXIwKVHN
Próbkowanie idealne funkcją grzebieniową
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, domena publiczna.
DAW
DAW

Skrót od ang. Digital Audio Workstation, czyli cyfrowa stacja robocza audio. Jest to zazwyczaj bardzo rozbudowany program komputerowy, który jest przeznaczony do wszelkich prac dźwiękowych, w tym rejestracji i nieliniowej edycji nagrań audio oraz MIDI, postprodukcjipostprodukcja filmowa i telewizyjna, postprodukcja dźwiękupostprodukcji dźwięku do obrazu itd. DAW jest wyposażony we wtyczkowe procesory audio, służące obróbce dźwięku. Jest to podstawowe narzędzie pracy realizatora dźwięku, montażysty audio, a także niemal każdego twórcy muzyki wykorzystującego komputer do nagrań. Do DAW zaliczamy przykładowo: Avid Pro Tools, PreSonus Studio One, Steinberg Cubase, Cockos Reaper, Apple Logic Pro, Ableton Live, Image Line FL Studio.

RtJMnuI50mzpw
Oprogramowanie DAW
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
dolby
dolby

Technika kodowania cyfrowego dźwięku, zmniejszająca ilość danych potrzebnych do wytworzenia wysokiej jakości dźwięku.

dynamika audycji
dynamika audycji

Zakres dynamiczny materiału dźwiękowego, np. ścieżki audycji radiowej lub telewizyjnej, a dokładniej odstęp składowych najcichszych od najgłośniejszych.

dzienna ramówka
dzienna ramówka

Inaczej program ramowy, schemat nadawania poszczególnych składowych dziennego programu telewizyjnego lub radiowego.

EBU
EBU

Skrót od ang. European Broadcasting Union, czyli Europejska Unia Nadawców. To organizacja skupiająca nadawców z kilkudziesięciu państw Europy, Afryki i Bliskiego Wschodu. W Polsce do EBU należy Polskie Radio i TVP.

RnXZQ9nY4gmJp
EBU
Źródło: https://pl.wikipedia.org, licencja: CC BY 3.0.
equalizacja
equalizacja

To termin stosowany do określenia korekcji barwnej dźwięku.

fadery
fadery

Potencjometry suwakowe w mikserach dźwięku, wideo, światła.

fala dźwiękowa
fala dźwiękowa

To zaburzenie gęstości i ciśnienia danego ośrodka (np. powietrza), rozchodzące się w nim w zazwyczaj w postaci fali podłużnej, które wprawiają w drgania cząsteczki ośrodka.

flac
flac

To format bezstratnego, czyli pełnopasmowego i w pełnej dynamice, zapisu dźwięku w postaci skompresowanej.

RYC1YV9ZPAGpM
logo formatu FLAC
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu, licencja: CC BY 3.0.
ilustracja efektowa
ilustracja efektowa

Proces dokonywany w udźwiękowieniu filmów, polegający na podkładaniu pod obraz i ścieżki dialogowe tzw. efektów specjalnych, np. wybuchów, skrzypiących drzwi, odgłosu kroków.

ilustracja muzyczna
ilustracja muzyczna

Proces doboru, a często także edycji i montażu materiału muzycznego do filmu/programu telewizyjnego.

klaps filmowy
klaps filmowy

Przedmiot używany w trakcie kręcenia filmu, który umożliwia identyfikację ujęć filmu, a także ewentualnych ich powtórzeń, czyli tzw. dubli, oraz pomaga w synchronizacji obrazu i dźwięku.

RFHYhlCTWCZ6W
Klaps filmowy
Źródło: https://pixabay.com/, domena publiczna.
kompresja
kompresja

W audio to zmniejszenie zakresu dynamicznego materiału dźwiękowego poprzez ściszanie składowych wykraczających poza zadany próg zadziałania (ang. threeshold) kompresora.

R3xNSJ5m8jk6u
Kompresja
Źródło: Akademia FInansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
kwantyzacja
kwantyzacja

Próbkowanie, proces/metoda przetwarzania sygnału analogowego w cyfrowy poprzez pobranie próbek amplitudy i opisanie ich za pomocą danych/bitów, których liczbę określa głębokość bitowa.

R1JE31GuSFzRm
Kwantyzacja sygnału analogowego
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
LPCM
LPCM

Skrót od ang. Linear Pulse‑Code Modulation, czyli metoda bezstratnego kodowania dźwięku, będąca rozwinięciem formatu PCM. Wykorzystywana w plikach o rozszerzeniach .aiffAiFF.aiff, .wav, w CD‑Audio. W LPCM kwantyzacjakwantyzacjakwantyzacja ma liniowy przebieg, co oznaczy, że na całej długości amplitudy dźwięku jest równomierna.

LRA
LRA

Skrót od ang. Loudness Range, czyli dosłownie zakres głośności, określa zmienność pomiaru głośności w czasie. LRA jest uzupełnieniem głównej miary dźwięku, określonej w normie EBU R‑128norma EBU R‑128normie EBU R‑128. LRA mierzy zmienność głośności w makroskopowej skali czasowej, w jednostkach LU, czyli Loudness Units.

LUFS
LUFS

Skrót od ang. Loudness Unit Full Scale. To średni poziom głośności relatywny do „Full Scale”, czyli skali decybelowej, w której maksymalną wartością zapisu jest wartość 0 dB, a średnia głośność wyrażana jest w wartościach ujemnych, np. -10 LUFS.

macierze dyskowe
macierze dyskowe

Zespoły dysków twardych połączone w jeden pracujący system, zarządzane z poziomu komputera.

mastering
mastering

Końcowy etap procesu postprodukcjipostprodukcja filmowa i telewizyjna, postprodukcja dźwiękupostprodukcji nagrania audio, którego zadaniem jest zbalansowanie brzmienia poszczególnych składowych nagrania audio, wyrównanie dynamiczne i barwowe ścieżek składających się np. na materiał audio na płytę muzyczną.

materiał lektorski, aktorski
materiał lektorski, aktorski

Ścieżki nagrane przez lektorów w studio, aktorów w studio lub na planie, dialogi.

materiał wembedowany
materiał wembedowany

Dźwięk zakodowany w gotowej, emisyjnej ścieżce filmowej lub telewizyjnej.

Max Peak
Max Peak

Poziomy szczytowepoziom szczytowyPoziomy szczytowe sygnału audio.

mikroporty
mikroporty

Potoczna nazwa zestawów mikrofon‑nadajnik‑odbiornik, zazwyczaj personalnych, używanych głównie w TV i produkcjach filmowych.

mikser dźwięku, cyfrowy
mikser dźwięku, cyfrowy

To analogowe lub cyfrowe (obecnie częściej spotykane) urządzenie do sumowania wielu sygnałów/źródeł dźwięku, ich wzmacniania, equalizacjiequalizacjaequalizacji, obróbki dynamicznej i dystrybucji w postaci liniowej lub cyfrowej do innych urządzeń (nagłaśniających, rejestrujących).

R1O71knFHIF34
Przykład miksera cyfrowego
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.
multitrack
multitrack

Patrz: sesja nieliniowanieliniowe sesjesesja nieliniowa lub urządzenie do jednoczesnej rejestracji wielościeżkowej.

nakładanie teł
nakładanie teł

Proces dokonywany w udźwiękowieniu filmów, który polega na podkładaniu pod obraz i ścieżki dialogowe tzw. atmosfer, np. szumu lasu, dźwięku ruchliwej ulicy.

nieliniowe sesje
nieliniowe sesje

Sesje w programach DAWDAWDAW, które są odpowiednikiem partytury w muzyce poważnej. Nagrywa, „układa”, montuje i edytuje się w nich ścieżki dźwiękowe w celu późniejszego miksu lub zgrania finalnego.

norma EBU R‑128
norma EBU R‑128

Rekomendacje Europejskiej Unii Nadawców, który dotyczą poziomów głośności materiałów emisyjnych.

RFI3UORxxTpum
Norma EBU R‑128
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
OMF
OMF

Rozszerzenie pliku, powiązane ze standardowym formatem audio/wideo, opartym na OMFI (skrót od ang. Open Media Framework Interchange), znormalizowanym formacie plików wymiany. Można go eksportować z oprogramowania do cyfrowej edycji wideo lub stacji roboczej audio (DAWDAWDAW). Ponieważ pliki .OMF używają standardowego formatu do przechowywania danych audio i wideo, są powszechnie używane do udostępniania projektów między wieloma aplikacjami. Projekt audio zapisany w formacie .OMF może przechowywać wiele ścieżek audio, informacje o głośności i panoramie oraz odniesienia do plików audio.

parametry sesji
parametry sesji

Ustawienia sesji dźwiękowej w platformie DAWDAWDAW, które określają m.in. częstotliwość próbkowania nagrywanego materiału i jego głębokość bitową.

parametry wyjściowe materiału dźwiękowego
parametry wyjściowe materiału dźwiękowego

Parametry gotowych plików eksportowanych z sesji DAWDAWDAW po wykonaniu montażu, mixu lub/i masteringumasteringmasteringu materiału. Pożądane parametry są zazwyczaj narzucone przez dane medium, dla którego przygotowujemy materiał, np. przez stację telewizyjną lub rozgłośnię radiową, albo są rekomendowane przez rozmaite organizacje profesjonalne (np. EBUEBUEBU) dla danego typu produkcji.

postprodukcja filmowa i telewizyjna, postprodukcja dźwięku
postprodukcja filmowa i telewizyjna, postprodukcja dźwięku

Procesy edycyjne, wykonywane na materiale filmowym/wideo i dźwiękowym po zakończeniu produkcji (wideo) lub nagrań (dźwięk), w tym m.in. montaż, koloryzacja, efekty specjalne, napisy, udźwiękowienie (film, wideo), equalizacjaequalizacjaequalizacja, obróbka dynamiczna.

postsynchron
postsynchron

Nagranie synchronicznych ścieżek w studio dźwiękowym, mające na celu podmianę partii dialogowych z planu filmowego, nienadających się z różnych względów do użycia w docelowym materiale (zaszumionych, uszkodzonych itp.).

poziom szczytowy
poziom szczytowy

W cyfrowym audio najwyższy szczyt próbki sinusoidy odwzorowującej dźwięk. Nie może on przekroczyć 0.0 dB, rozumianego jako poziom głośności maksymalnej.

poziom szczytowy True Peak
poziom szczytowy True Peak

To, co słyszymy jako dźwięk odtwarzany z postaci cyfrowej, to analogowe odwzorowanie dźwięku zapisanego w postaci spróbkowanej sinusoidy. Pomiędzy poszczególnymi próbkami mogą zaistnieć szczyty, które przekraczają poziom maksymalny 0.0 dB w dźwięku analogowym cyfrowy, a które nie są jednak wykrywane przez zwykłe cyfrowe limitery. Poziom True Peak uwzględnia te szczyty, dlatego pomiar TP jest rekomendowany jako referencyjny w mediach. Poziom jest oznaczany w jednostkach dBTP i przyjmuje wartości ujemne (odstęp od zera).

R1Sk0Ev3BF7l5
Normalizacja szczytowa
Źródło: Akademia Finansów i biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
processing
processing

To procesowanie, czyli wdrażanie jakiejś czynności, procesu, np. obróbki dynamicznej.

realizatornia
realizatornia

Inaczej reżyseria, reżyserka, „serce” studia, pomieszczenie w studio, w którym odbywa się sterowanie dźwiękiem, nagrania, miksowanie, dystrybucja sygnałów do innych pomieszczeń itp. Miejsce takie jest wyposażone w mikserymikser dźwięku, cyfrowymiksery (inaczej konsolety, stoły mikserskie), procesory dźwięku czy urządzenia rejestrujące.

R1HwPU1t6QDeU
Realizatornia dźwięku
Źródło: https://www.pexels.com, domena publiczna.
setka, setka informacyjna
setka, setka informacyjna

Wywiad, wypowiedź na żywo do kamery lub mikrofonu, np. setka z bohaterem wydarzenia lub setka informacyjna, czyli „wejście” dziennikarza w materiale telewizyjnym.

spoty radiowe, telewizyjne
spoty radiowe, telewizyjne

Krótkie formy/utwory reklamowe w radio i TV, składające się zazwyczaj z głosu, podkładu muzycznego i efektów dźwiękowych.

STMP
STMP

Skrót od ang. Simple Mail Transfer Protocol, czyli protokół internetowy służący do wysyłania i odbierania poczty elektronicznej. W urządzeniach audio obsługujących SMTP służy do ich synchronizacji taktującego zegara wewnętrznego z zewnętrznym zegarem sieciowym lub w internecie.

studio emisyjne
studio emisyjne

Studio w rozgłośni radiowej lub stacji telewizyjnej, w którym montuje się i nadaje materiał na emisję „na żywo”.

R14wTrMkihTQ5
Studio emisyjne
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
sygnał akustyczny
sygnał akustyczny

To dźwięk w postaci sygnału elektrycznego, który odwzorowuje sinusoidalny przebieg czasowy ciśnienia akustycznego.

synchroniczne ścieżki dźwiękowe
synchroniczne ścieżki dźwiękowe

To ścieżki zsynchronizowane ze sobą czasowo, np. kolejne powtórzenia tej samej partii wokalnej, zmiksowane ze sobą mające za zadanie stworzyć wrażenie przestrzeni w wokalach. Ale także ścieżki podkładane w studio przez aktorów pod dźwięk nagrany na planie w sytuacji, gdy jest przykładowo zaszumiony i nie nadaje się do użycia w postprodukcjipostprodukcja filmowa i telewizyjna, postprodukcja dźwiękupostprodukcji.

ścieżka audio
ścieżka audio

Fragment materiału audio lub tor audio w wielościeżkowej sesji programie DAW.

RLnTVUiRSdD9m
Ścieżka audio
Źródło: https://pixabay.com/, domena publiczna.
ścieżka Time Code
ścieżka Time Code

To ścieżka w rejestratorze lub w innych urządzeniach rejestrujących, na której zapisany jest Time Code, czyli kod czasowy – sekwencja danych numerycznych generowanych w regularnych odstępach czasu przez system synchronizacji czasu, np. między rejestratorem i kamerą. Typową ścieżką Time Code jest: godziny:minuty:sekundy:klatki.

wav/pcm
wav/pcm

Format bezstratnego, czyli pełnopasmowego i w pełnej dynamice, zapisu dźwięku cyfrowego.

wmiksowany
wmiksowany

Oznacza, że coś jest połączone dźwiękowo z innymi ścieżkami audiościeżka audiościeżkami audio, np. głos/instrument wmiksowany w podkład muzyczny.

zaimplementowanie procesorów dźwięku
zaimplementowanie procesorów dźwięku

To nałożenie czy użycie procesorów dynamiki, equalizacjiequalizacjaequalizacji, procesorów efektowych.

zaimplementowanie parametrów wyjściowych
zaimplementowanie parametrów wyjściowych

To zastosowanie się do określonych, np. w specyfikacji telewizyjnej, pożądanych parametrów materiału audio, czyli określonej głośności, formatu plików oraz eksport/zgranie plików w takich parametrach.

zaszumienie
zaszumienie

Wystąpienie w ścieżce dźwiękowej szumu, czyli szerokopasmowego zakłócenia, tła, jednostajnego dźwięku uniemożliwiającego prawidłowy odbiór audycji, muzyki, głosu itp.