E-materiały do kształcenia zawodowego

Pomiary realizacyjne i kontrolne

BUD.18. Wykonywanie pomiarów sytuacyjnych, wysokościowych i realizacyjnych oraz opracowywanie wyników tych pomiarów - Technik geodeta 311104

bg‑green

Słownik pojęć

1
chłodnia kominowa
chłodnia kominowa

budowla‑urządzenie służąca do schładzania wody przemysłowej w zakładach przemysłowych oraz energetycznych, które nie mają możliwości użycia wody z rzeki, morza czy jeziora do chłodzenia

drezyna pomiarowa
drezyna pomiarowa

sprzęt służący do pomiarów pośrednich, w Polsce wykorzystuję się drezynę pomiarową EM – 120. Jest to pojazd klasy sieciowej, umożliwiający pomiar parametrów rozjazdu.

dźwigar
dźwigar

element konstrukcyjny budowli, w przypadku hal przemysłowych przenosi obciążenia pochodzące od pokrycia dachowego obiektu. W szybach kopalnianych dźwigary stanowią element konstrukcyjny do którego montowane są prowadnice

elektrownia
elektrownia

jest to obiekt techniczny składający się z jednego lub kilku zespołów urządzeń służących do wytwarzania energii elektrycznej

klasy dróg
klasy dróg

drogi publiczne w Polsce podlegają podziałowi na klasy zgodnie z następującym podziałem:

  1. autostrady – A

  2. drogi ekspresowe – S

  3. główne ruchu przyspieszonego – GP

  4. główne – G

  5. zbiorcze – Z

  6. lokalne – L

  7. dojazdowe – D

kolejowa osnowa geodezyjna
kolejowa osnowa geodezyjna

jest to usystematyzowany zbiór punktów geodezyjnych, dla których określono matematycznie ich wzajemne położenie i dokładność usytuowania; punkty kolejowej osnowy geodezyjnej stanowią nawiązanie dla wszystkich prac geodezyjnych na obszarach kolejowych, dzieli się osnowę podstawową, szczegółową oraz wysokościową

kolejowa podstawowa pozioma osnowa geodezyjna
kolejowa podstawowa pozioma osnowa geodezyjna

jest to zbiór punktów przenoszący na obszary kolejowe aktualnie obowiązujący układ odniesienia i służący do nawiązania kolejowej szczegółowej poziomej osnowy geodezyjnej, średni błąd punktu nie powinien przekraczać ±0.01 m względem podstawowej bazowej osnowy poziomej, punkty zakłada się w parach rozmieszczonych co 2‑2.5 km, należy zachować wizurę pomiędzy punktami pary oraz odległość między nimi w zakresie 150‑300m, punkty stabilizowane jednopoziomowo w sposób trwały w postaci prefabrykowanych znaków geodezyjnych z głowicą metalową zapewniającą jednoznaczność centrowania oraz umożliwiającą wykonanie pomiarów niwelacyjnych

kolejowa szczegółowa pozioma osnowa geodezyjna
kolejowa szczegółowa pozioma osnowa geodezyjna

jest to zbiór punktów służących do bezpośredniego nawiązania szczegółowych pomiarów geodezyjnych z zakresu pomiarów sytuacyjno‑wysokościowych, profilu podłużnego, regulacji osi toru i pomiarów realizacyjnych. Tworzą ją punkty będące rozwinięciem podstawowej osnowy poziomej oraz punkty kolejowej osnowy specjalnej (znaki regulacji osi toru), zaleca się, aby były to punkty stabilizowane trwale, znaki regulacji osi toru są stabilizowane na słupach trakcyjnych

kolejowa wysokościowa osnowa geodezyjna
kolejowa wysokościowa osnowa geodezyjna

jest to zbiór punktów służących do bezpośredniego nawiązania wysokościowych pomiarów geodezyjnych na obszarach kolejowych

komin przemysłowy
komin przemysłowy

budowle przemysłowe służące do odprowadzania do wyższych warstw atmosfery spalin lub innych szkodliwych gazów powstałych w procesach produkcyjnych

kopalnia głębinowa
kopalnia głębinowa

rodzaj zakładu górniczego, w którym złoże kopaliny użytecznej eksploatuje się w głębi ziemi, a proces wydobycia kopaliny na powierzchnię odbywa się szybem lub sztolnią. Proces eksploatacji złoża odbywa się przez wcześniejsze udostępnienie złóż surowców szybami i wyrobiskami udostępniającymi. Przeciwieństwem jest kopalnia odkrywkowa.

kopalnia odkrywkowa
kopalnia odkrywkowa

rodzaj kopalni, w której (w przeciwieństwie do podziemnej pracy górniczej) wszelkie prace wydobywcze odbywają się na powierzchni, a proces wydobywczy odbywa się poprzez odkrywanie kolejnych warstw surowców.

korona zapory
korona zapory

górna płaszczyzna korpusu budowli

ławy fundamentowe
ławy fundamentowe

jest to rodzaj fundamentu bezpośredniego, który umieszcza się pod powierzchnią gruntu, poniżej poziomu przemarzania terenu. Ławy fundamentowe mają formę poziomych belek o przekroju prostokąta i są najniżej położoną konstrukcją fundamentów

maszt
maszt

konstrukcja o wymiarach poprzecznych znacznie mniejszych od wysokości opierająca się przegubowo na fundamencie, w której obciążenie poziome jest przenoszone przez liny odciągowe

metoda biegunowa
metoda biegunowa

polega na ustawieniu instrumentu, np. tachimetru nad punktem osnowy o znanych współrzędnych. Instrument należy spoziomować oraz wykonać dokładne centrowanie nad punktem osnowy. Następnie należy nawiązać stanowisko celując na punkt o znanych współrzędnych, który został uprzednio wykorzystany do obliczenia danych do tyczenia

metoda biegunowa 3D
metoda biegunowa 3D

metoda ta różni się od zwykłej metody biegunowej dodatkowo pomiarem kąta pionowego co przy znanej wysokości punktu osnowy będącego stanowiskiem obserwacyjnym pozwala również na wyznaczenie wysokości mierzonego punktu

metoda dwusiecznych kierunków stycznych
metoda dwusiecznych kierunków stycznych

jest to metoda wykonywania pomiarów kontrolnych wychyleń obiektów wieżowych. Polega na wyznaczeniu kątów zawartych pomiędzy kierunkiem do środka najniższego przekroju a kierunkami do środków na kolejnych poziomach obserwacyjnych. Kierunki te stanowią dwusieczne kątów pomiędzy celowymi które stanowią linie styczne do powierzchni trzonu na każdym przekroju obserwacyjnym

metoda prostej odniesienia
metoda prostej odniesienia

polega na pomiarze odległości mierzonego obiektu od prostej wyznaczonej przez punkty osnowy o znanych współrzędnych, odległość zazwyczaj jest wyznaczana z wykorzystaniem przymiaru liniowego. Metoda ta może być stosowana, np. w pomiarach jezdni suwnic, lub w pomiarach kontrolnych korony zapory wodnej.

metoda przestrzennych wcięć kątowych
metoda przestrzennych wcięć kątowych

pozwala na pomiar kontrolny obiektów powłokowych takich jak chłodnia kominowa, opiera się na pomiarze jednoznacznie wskazanych punktów z dwóch wzajemnie ze sobą powiązanych stanowisk. Wskazanie najczęściej jest realizowane z wykorzystaniem plamki lasera.

metoda rzutowania
metoda rzutowania

podobnie jak w przypadku metody prostej odniesienia, w budownictwie wielokondygnacyjnym metoda ta służy przenoszeniu osi konstrukcyjnych budynku na kolejne jego kondygnacje

metoda swobodnego stanowiska
metoda swobodnego stanowiska

polega na nawiązaniu dowolnie wybranego stanowiska, najkorzystniejszego do prowadzenia prac, względem osnowy, a następnie tyczeniu punktów w oparciu o wcześniej przygotowane współrzędne tyczonych punktów. Dane do tyczenia (kąt, odległość) obliczane są w oprogramowaniu instrumentu.

metoda trygonometryczna
metoda trygonometryczna

stanowi przykład tyczenia wykonywanego w dwóch etapach. W pierwszym etapie wyznacza się wstępnie punkt tyczony, w drugim wykonuje się pomiary kątów i odległości w seriach dla punktu tyczonego z dwóch znanych punktów osnowy. Otrzymane wyniki pomiarów poddaje się wyrównaniu w wyniku czego otrzymuje się poprawki trasowania. Wykorzystując obliczone poprawki zmienia się pierwotne położenie punktu na właściwe

nadszybie
nadszybie

budowla, a w najprostszym przypadku pomost obok lub nad szybem, może być częścią wieży szybowej, wraz z urządzeniami (zbiorniki, wagi, przenośniki, urządzenia zasilające); na nadszybiu odbiera się urobek wydobywany z szybu, odbywa się stamtąd również transport sprzętu i ludzi

osnowa budowlano‑montażowa
osnowa budowlano‑montażowa

nie musi być dowiązana do układu państwowego, ma jedynie zapewnić realizowanie konstrukcji zgodnie z projektem, z kształtem geometrycznym i określoną dokładnością

osnowa realizacyjna
osnowa realizacyjna

osnowa umożliwiająca wytyczenie obiektów budowlanych w terenie, nawiązana do osnowy geodezyjne w układzie państwowym

pionowanie słupów
pionowanie słupów

pomiar kontrolny ustawienia elementów konstrukcyjnych wykorzystujący dwa teodolity ustawione w dwóch wzajemnie prostopadłych płaszczyznach konstrukcyjnych

podszybie
podszybie

zespół wyrobisk podziemnych, bezpośrednio przylegających do szybów. Jest to kompleks wyrobisk łączących wloty szybów z przekopem kierunkowym, przecznicą, lub chodnikiem podstawowym poziomu wydobywczego, dostosowanych do zadań funkcyjnych szybu (szybów)

pomiar kontrolny
pomiar kontrolny

pomiary wykonywane w trakcie realizacji obiektu weryfikujące poprawność jego wykonania, pomiary tego typu realizowane są również w czasie eksploatacji obiektu w celu wykrycia niepożądanych zmian w jego konstrukcji

poprawki trasowania
poprawki trasowania

poprawki wynikające z wyrównania osnowy wprowadzane na płytce traserskiej dla danego punktu osnowy

rozjazd kolejowy
rozjazd kolejowy

konstrukcja z szyn umożliwiająca przejazd pojazdów szynowych z toru zasadniczego na tor zwrotny (odgałęźny) lub odwrotnie z określoną prędkością bez konieczności przerwania jazdy, możemy wyróżnić następujące rodzaje rozjazdów

• rozjazd zwyczajny

• rozjazd podwójny jednostronny

• rozjazd podwójny dwustronny

• rozjazd łukowy jednostronny

• rozjazd łukowy dwustronny

• rozjazd krzyżowy pojedynczy

• rozjazd krzyżowy podwójny

stopy fundamentowe
stopy fundamentowe

to elementy konstrukcyjne, które są odpowiedzialne za przekazanie obciążeń z konstrukcji na podłoże gruntowe.

Najczęściej projektuje się stopy o kształcie kwadratu lub prostokąta w rzucie oraz o kształcie prostokątnym, schodkowym lub trapezowym w przekroju poprzecznym.

suwnica
suwnica

dźwignica pracująca w ruchu przerywanym wyposażona w mechanizm podnoszenia i opuszczania, poniżej wymienione rodzaje suwnic

a) bramowe

b) półportalowe

c) wspornikowe

d) pomostowe wolnostojące

e) pomostowe w hali

szczelinomierz
szczelinomierz

to przyrząd pomiarowy służący do określenia wielkości szczelin dylatacyjnych znajdujących się w korpusie zapory

szkic dokumentacyjny
szkic dokumentacyjny

Szkic zawiera dane dotyczące osnowy realizacyjnej i wszystkie elementy niezbędne do wytyczenia projektu w terenie oraz lokalizację istniejących przewodów i urządzeń podziemnych

szkic tyczenia
szkic tyczenia

dokument który powstaje w trakcie tyczenia obiektu budowlanego, zawierający w szczególności informację o osnowie, graficzną prezentację tyczonego obiektu, miary niezbędne do tyczenia (kolor czerwony), wyniki pomiaru kontrolnego wszystkich tyczonych elementów (kolor czarny

szyb kopalniany
szyb kopalniany

wyrobisko kapitalne górnicze pionowe lub pochyłe o nachyleniu powyżej 45° o przekroju poprzecznym powyżej 4 m² i znacznej głębokości, prowadzące z powierzchni terenu do położonego w głębi ziemi złoża kopaliny użytecznej lub łączące wyrobiska poziome pod ziemią

toromierz
toromierz

urządzenie pomiarowe wykorzystywane na kolei, pozwalające określić poszczególne parametry geometrii toru kolejowego

tunel
tunel

budowla transportowa w postaci długiego korytarza, podziemna lub podwodna, wykonana metodą odkrywkową lub drążenia, umiejscowiona pod przeszkodą. Tunele to najczęściej budowle geotechniczne mające swoje wyloty na powierzchni ziemi.

tyczenie
tyczenie

zespół czynności polegających na wyznaczeniu i oznaczeniu położenia w terenie elementów niezbędnych do realizacji projektu obiektu budowlanego

węzeł drogowy
węzeł drogowy

skrzyżowanie się, rozwidlenie lub połączenie dróg na różnych poziomach, zapewniające pełną lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy, wyróżniamy następujące typ węzłów drogowych:

  • węzły bezkolizyjne typu WA - na których nie występuje przecinanie torów jazdy, a relacje skrętne są realizowane tylko jako manewry wyłączania, włączania i przeplatania się potoków ruchu.

  • węzły częściowo bezkolizyjne typu WB - na których występuje przecinanie torów jazdy niektórych relacji na jednej z dróg; w ramach węzła funkcjonuje wówczas na tej drodze skrzyżowanie lub ich zespół, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie.

  • węzeł kolizyjny typu WC - na którym tylko jezdnie dróg krzyżują się w różnych poziomach, natomiast relacje skrętne na obu drogach odbywają się na skrzyżowaniach

  • Sekwencje filmowe – Pomiary realizacyjne i kontrolne obiektów budowlanychDlaiBPFqlSekwencje filmowe – Pomiary realizacyjne i kontrolne obiektów budowlanych

wieża wyciągowa
wieża wyciągowa

konstrukcja żelbetowa, stalowa, murowa, lub drewniana, postawiona nad szybem. W górnej części wieży (głowicy) zabudowane są koła kierownicze lin wyciągu szybowego lub maszyna wyciągowa. W dolnej części wieży szybowej usytuowane jest nadszybie.

zapora wodna
zapora wodna

rodzaj budowli hydrotechnicznej, bariera przegradzająca dolinę rzeki w celu spiętrzenia wody, zwykle betonowa, żelbetowa lub ziemna