E-materiały do kształcenia zawodowego

Obsługa statku powietrznego

Wykonywanie obsługi technicznej płatowca i jego instalacji oraz zespołu napędowego statków powietrznych — Technik mechanik lotniczy

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

Słownik pojęć zawiera objaśnienia pojęć związanych z tematami omawianymi w niniejszym e‑zasobie. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

1
A/C (ang. Aircraft)
A/C (ang. Aircraft)

Skrót oznaczający samolot lub statek powietrzny

AFM (ang. Aircraft Flight Manual)
AFM (ang. Aircraft Flight Manual)

Instrukcja Użytkowania w locie stanowi podstawowy podręcznik z procedurami obowiązującymi załogę statku powietrznego podczas realizowanych operacji.

AMM (ang. Aircraft Maintenance Manual)
AMM (ang. Aircraft Maintenance Manual)

podręcznik obsługi technicznej statku powietrznego zawierający informacje wymagane do obsługi, naprawy, wymiany, regulacji, przeglądu oraz sprawdzenia wyposażenia i systemów statku powietrznego, zwykle wykonywanych na rampie lub w hangarze obsługowym

APU (ang. Auxiliary Power Unit)
APU (ang. Auxiliary Power Unit)

To mały, samodzielny silnik zainstalowany na pokładzie samolotu, który jest używany do zapewnienia energii elektrycznej, pneumatycznej i hydraulicznej dla różnych systemów samolotu w trakcie postojów na ziemi, a także w trakcie startu i lądowania. APU jest stosowany, aby nie obciążać głównych silników samolotu, co pozwala na ich oszczędność i wydłużenie żywotności

CAMO (ang. Continuing Airworthiness Management Organization)
CAMO (ang. Continuing Airworthiness Management Organization)

Organizacja zarządzania ciągła zdatnością do lotu.

CRS (ang. Certificate Release To Service)
CRS (ang. Certificate Release To Service)

Dokument wydawany po zakończonej obsłudze technicznej zawierający wszystkie niezbędne informacja potrzebne do potwierdzenia zgodności realizowanych prac z przyjętym zleceniem obsługi

Ciecz chłodząca
Ciecz chłodząca

przegrzaniem poprzez rozpraszanie energii cieplnej, zwłaszcza w obszarze głowic cylindrów. Dodatkowo, ciecz chłodząca chroni elementy silnika przed korozją oraz zapobiega zamarzaniu poprzez dodatki chemiczne. W zależności od typu silnika, dopuszczane są dwa rodzaje płynów chłodzących. Pierwszy to tradycyjny płyn chłodzący na bazie glikolu etylenowego z 50% domieszką wody, a drugi to płyn chłodzący na bazie glikolu propylenowego, który nie jest dopuszczony do użytku w silnikach 912

Drążki sterownicze
Drążki sterownicze

Są elementami sterowniczymi, które poprzez odpowiedni ruchy umożliwia kontrolowanie powierzchni sterowych samolotu takich jak lotki czy ster wysokości.

Dyrektywa zdatności (ang. Airworthiness directive)
Dyrektywa zdatności (ang. Airworthiness directive)

Określa wymagania techniczne i procedury , jakie należy przestrzegać w celu zapewnienia bezpieczeństwa lotów oraz zdatności samolotu do eksploatacji.

Dokumentacja techniczna
Dokumentacja techniczna

Ciecz chłodząca jest substancją używaną w silnikach do odprowadzania nadmiaru ciepła, które powstaje podczas pracy i przegrzania elementów silnika. Zadaniem cieczy chłodzącej jest zbieranie ciepła z obszarów silnika, zwłaszcza z głowic cylindrów, i rozpraszanie go, aby zapobiec uszkodzeniom spowodowanym nadmiernym nagrzewaniem. Ponadto, ciecz chłodząca odgrywa również inne ważne role, takie jak ochrona elementów silnika przed korozją i zapobieganie zamarzaniu w warunkach niskich temperatur. W zależności od typu silnika, dopuszczane są dwa rodzaje płynów chłodzących. Pierwszy to tradycyjny płyn chłodzący na bazie glikolu etylenowego z 50% domieszką wody, a drugi to płyn chłodzący na bazie glikolu propylenowego, który nie jest dopuszczony do użytku w silnikach 912

EASA - (ang. European Union Aviation Safety Agency)
EASA - (ang. European Union Aviation Safety Agency)

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego

FAA (ang. Federal Aviation Administration))
FAA (ang. Federal Aviation Administration))

Federalna Administracja Lotnicza

Hangar obsługowy
Hangar obsługowy

Hangar obsługowy lotniczy to budynek, w którym odbywa się przegląd, naprawa i konserwacja samolotów oraz ich podzespołów. Jest to miejsce, w którym samoloty są przechowywane, a także dokonywane są wszelkie niezbędne przygotowania do lotu, takie jak załadunek paliwa, sprzętu, ładunków oraz przygotowanie dokumentacji.

IPC (ang. Ilustrated Parts Catalogue)
IPC (ang. Ilustrated Parts Catalogue)

Ilustrowany Katalog Części zawiera nie tylko numery części, ale także informacje dotyczące ich rozmiarów, materiałów i sposobów montażu. Dokument ten może być także wykorzystywany w celu identyfikacji uszkodzonych części i ustalenia przyczyny awarii.

IPC Engine (ang. Ilustrated Parts Catalogue Engine)
IPC Engine (ang. Ilustrated Parts Catalogue Engine)

Ilustrowany Katalog Części silnika, zawiera wszystkie złożenia elementów silnika z oznaczeniem części numerami (p/n).

IOŚ (Instrukcja obsługi śmigła)
IOŚ (Instrukcja obsługi śmigła)

Instrukcja obsługi śmigła, zawiera podstawowe informacje odnoszące się do geometrii, budowy, zasad zabudowy oraz układu sterowanie śmigłem.

ITEM (ang. Illustrated Tool and Equipment Manual)
ITEM (ang. Illustrated Tool and Equipment Manual)

Jest to podręcznik narzędzi i wyposażenia, który zawiera ilustrowane instrukcje i opisy narzędzi i urządzeń stosowanych przez mechaników lotniczych podczas napraw i konserwacji samolotów. Podręcznik ITEM jest zwykle opracowywany przez producenta samolotu lub przez wytwórnię narzędzi, a jego celem jest zapewnienie jednoznacznych i dokładnych instrukcji dla użytkowników.

ICAO - (ang. .International Civil Aviation Organisation)
ICAO - (ang. .International Civil Aviation Organisation)

Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego

IM (ang. Instaltion Manual)
IM (ang. Instaltion Manual)

Instrukcja  zabudowy silnika, Dokument ten zawiera podstawowej informacje dotyczące zabudowy oraz inspekcji koniecznych do realizacji w jej toku. Wykonanie w oparciu o ten dokument zabudowy silnika jest podstawą do uznania gwarancji na zarejestrowany w systemie silnik.

Karta charakterystyki Certyfikatu Typu TCDS (ang.Type Certificate Data Sheetr)
Karta charakterystyki Certyfikatu Typu TCDS (ang.Type Certificate Data Sheetr)

To dokument zawierający szczegółowe informacje o certyfikacji typu statku powietrznego (samolotu, helikoptera, silnika lotniczego itp.). TCDS opisuje cechy techniczne statku powietrznego, takie jak wymiary, maksymalne masy, parametry lotu, konstrukcja, wyposażenie oraz wymagania bezpieczeństwa..

Karta zadaniowa
Karta zadaniowa

Dokument ten przedstawia kolejne etapy prac obsługowych opracowane w celu wykazania, że wszystkie czynności zlecone zostały wykonane zgodnie z przyjętymi procedurami.

Lotka
Lotka

powierzchnia sterowa samolotu odpowiedzialna za przechylenie. Znajdujące się na krawędzi spływu skrzydła w okolicy jego końcówki

Lotnicze przyrządy pomiarowe
Lotnicze przyrządy pomiarowe

przyrządy wchodzące w skład wyposażenia statku powietrznego, przekazujące dane umożliwiające lub ułatwiające załodze pilotaż, nawigację, kontrolę pracy zespołu napędowego oraz kontrolę funkcjonowania zespołów statku (np. podwozia, klap) i instalacji (np. tlenowej, klimatyzacji)

Urządzenia aerodynamiczne
Urządzenia aerodynamiczne

Wszystkie urządzenia których zadaniem jest zwiększyć nośność skrzydła przy zachowaniu stałej prędkości ruchu, zmniejszyć prędkość minimalną samolotu przy tym samym ciężarze startowym, polepszenie poprzecznej sterowności i stateczności na dużych kątach natarcia lub przy dużych prędkościach lotu lub zwiększenie oporu samolotu.

Montaż
Montaż

składanie maszyn, aparatów, urządzeń itp. z gotowych części, zakładanie, instalowanie urządzeń technicznych

MML - (ang. Maintenance Manual List)
MML - (ang. Maintenance Manual List)

Instrukcja Obsługi Liniowej to dokument zawierający wszystkie niezbędne dane obsługowe dla czynności z zakresu planowej obsługi silników.

MMH - (ang. Maintenance Manual Hangar)
MMH - (ang. Maintenance Manual Hangar)

Instrukcje obsługi bazowej to dokument opracowanym dla stacji zajmujących się obsługą bazową silników, zawierający szczegółowe opisy instalacji silnika umożliwiające rozmontowanie i zmontowanie silnika bez możliwości rozpołowienia kareta.

MTOM - (ang. Maximum Takeoff Mass)
MTOM - (ang. Maximum Takeoff Mass)

Maksymalna masa startowa

Obsługa liniowa
Obsługa liniowa

jakakolwiek obsługa techniczna przeprowadzana przed lotem w celu upewnienia się, że statek powietrzny jest zdatny do zamierzonego lotu

Obsługa Techniczna
Obsługa Techniczna

dbanie o dobry stan wszystkich instalacji, ich przeglądy i konserwacja, bieżące remonty i naprawy

Pakiet obsługowy
Pakiet obsługowy

Pakietem obsługowym nazywamy zbiór dokumentów wykorzystywany do potwierdzenia realizacji planowych i pozaplanowych czynności zgodnie z zatwierdzeniem organizacji.

PDT
PDT

Pokładowy dziennik techniczny

POT
POT

Program obsługi technicznej

Paliwo Bezołowiowe
Paliwo Bezołowiowe

To rodzaj benzyny, który nie zawiera dodatku tetraetylu ołowiu, był stosowany w przeszłości w celu zwiększenia liczby oktanowej benzyny i zmniejszenia zużycia silnika. Paliwo to jest zdrowsze dla ludzi oraz dla środowiska, ponieważ eliminuje emisję toksycznych związkw ołowiu do atmosfery, które mogą powodować niepożądane skutki zdrowotne.

Paliwo ołowiowe
Paliwo ołowiowe

To rodzaj benzyny, który zawiera dodatek tetraetylu ołowiu, przez co jest mniej przyjazne dla zdrowia ludzi i dla środowiska.

Podnośnik śrubowy
Podnośnik śrubowy

Podnośnik śrubowy to urządzenie mechaniczne służące do przesuwania ciężarów wertykalnie, czyli w górę lub w dół, działa na zasadzie ruchu obrotowego wału, co powoduje ruch nakrętek i przesuwa ładunek wzdłuż osi wertykalnej

R1Co4ENdNJciZ
Na zdjęciu przedstawiony jest podnośnik śrubowy. Od dołu widzimy kwadratowy długi korpus. Na jego końcu widzimy metalowy krążek z przymocowanym drążkiem który służy do zmieniania wysokości wysunięcia śruby podnośnika. Krążek jest zamocowany na śrubie. Na samym szczycie śruby zamocowany jest ogumowany kawałek metalu który służy do pootrzymywania powierzchni.
Próba statyczna
Próba statyczna

To test wytrzymałościowy wykonywany na elementach samolotu, podczas którego badana jest wytrzymałość struktury na obciążenia statyczne czyli takie, które występują podczas normalnego użytkowania samolotu podczas startu, lądowania czy w trakcie lotu.

Rurka pitota
Rurka pitota

Rurka Pitota to narzędzie pomiarowe w lotnictwie, które służy do pomiaru prędkości przepływu powietrza przez samolot. Zbiera strumień powietrza i przekazuje go do aparatury pomiarowej, co pozwala na obliczenie prędkości, wysokości, kąta natarcia i kąta bocznego przechyłu samolotu.

RpIlyd7aMVR5B
Na zdjęciu pokazana jest rurka pitota na którą wskazuję czerwona strzałka. Rurka pitota to metalowy pręt wygięty pod kątem dziewięćdziesięciu stopni, przymocowany jest pod skrzydłem samolotu.
S/N (ang. Serial Number)
S/N (ang. Serial Number)

Skrót ten numer seryjny dla poszczególnych cześci wyposażenia statku powietrznego.

Stanowsiko obsługi techniczej (SOT)
Stanowsiko obsługi techniczej (SOT)

Stanowisko obsługi technicznej statków powietrznych to specjalistyczne stanowisko pracy związane z utrzymaniem sprawności technicznej samolotów i innych statków powietrznych. Osoby pracujące na tym stanowisku zajmują się m.in. kontrolą i diagnostyką różnego rodzaju systemów i podzespołów, wykonywaniem napraw oraz konserwacją maszyn i urządzeń lotniczych

Slot
Slot

Jest numerem identyfikującym statnowsika pracy mechanika lotniczego i jest przypisywany do samolotu i oznacza że tylko on może być naprawiany na tym stanowisku

Uziemienie
Uziemienie

Uziemienie ma kilka ważnych funkcji w elektronice lotniczej. Przede wszystkim, zapewnia bezpieczeństwo w przypadku awarii lub zwarcia w układzie elektrycznym, ponieważ uziemienie pozwala na bezpieczny przepływ prądu do ziemi. Uziemienie również pomaga w zapobieganiu zakłóceniom elektromagnetycznym, które mogą wpłynąć na wydajność i funkcjonowanie urządzeń elektrycznych.

Wyważenie masowe śmigła
Wyważenie masowe śmigła

Wyważenie masowe śmigła jest procesem dostosowania masy śmigła, aby minimalizować drgania, hałas i zużycie w samolocie.W samolotach zwykle stosuje się metalowe śmigła, które mogą mieć niedoskonałości w rozłożeniu masy, co prowadzi do drgań i hałasu podczas pracy. W celu wyeliminowania tych problemów, śmigło musi być wyważone masowo, co oznacza, że ciężar musi być równomiernie rozłożony wokół osi obrotu śmigła. Proces wyważenia masowego zwykle polega na umieszczeniu specjalnych mas lub płyt na różnych miejscach śmigła, aby dostosować masę i minimalizować drgania.

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela