powstrzymywanie się od czegoś; najczęściej dotyczy odmowy spożywania alkoholu, czasem innych używek

potoczna nazwa napoju zawierającego alkohol etylowy (etanol), odurzający związek chemiczny o działaniu narkotycznym i uzależniającym; powoduje chorobę nazywaną alkoholizmem

inaczej choroba alkoholowa, wywołana nadużywaniem alkoholu; polega na niemożności rezygnacji z jego spożywania

inaczej neuryt lub włókno nerwowe; długa pojedyncza wypustka nerwowa przewodząca impuls nerwowy od ciała neuronu do innej komórki

część układu nerwowego odpowiedzialna za odbiór bodźców ze środowiska wewnętrznego i za regulację pracy narządów niezależnych od woli

czynnik fizyczny lub chemiczny odbierany przez receptory lub komórki receptorowe; wywołuje reakcję organizmu

czynnik działający bezpośrednio na zmysły

czynnik działający pobudzająco przez skojarzenie

krótkie, rozgałęzione wypustki neuronu przewodzące impuls nerwowy od receptora do ciała komórki, a następnie do aksonu

narząd wykonawczy, który reaguje na przesłany impuls nerwowy

droga impulsu nerwowego od receptora do efektora

skupienie wypustek komórek nerwowych budujących ośrodkowy układ nerwowy

skupienie ciał komórek nerwowych budujących ośrodkowy układ nerwowy

część mózgowia złożona z 2 półkul mózgowych; u człowieka posiada szczególnie dobrze rozwiniętą korę mózgową odpowiedzialną za czynności psychiczne

część centralnego układu nerwowego znajdująca się w czaszce; składa się z mózgu, móżdżku i rdzenia przedłużonego

część mózgowia odpowiedzialna za koordynację i precyzję ruchów, postawę, napięcie mięśni

potoczna nazwa uzależnienia od substancji chemicznych wpływających na pracę mózgu

potoczna nazwa niektórych substancji odurzających działających na ośrodkowy układ nerwowy; ich regularne przyjmowanie prowadzi do uzależnienia fizycznego i psychicznego nazywanego narkomanią

struktura zbudowana z pęczków włókien nerwowych (aksonów), przewodząca impulsy nerwowe między ośrodkowym układem nerwowym a resztą ciała

nerwy przenoszące impulsy nerwowe od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego

nerwy przenoszące impulsy nerwowe z ośrodkowego układu nerwowego do narządu wykonawczego

komórka nerwowa

substancja chemiczna zawarta w pęcherzykach synaptycznych wydzielana do wnętrza synapsy przez komórkę przekazującą impuls; powoduje pobudzenie komórki odbierającej impuls

uzależnienie polegające na częstym paleniu tytoniu

część układu nerwowego utworzona przez nerwy odchodzące od mózgu i rdzenia kręgowego

podstawowa czynność układu nerwowego; reakcja organizmu na odebrany bodziec

wrodzona automatyczna reakcja organizmu na przyjęty bodziec; zachodzi przy udziale rdzenia kręgowego lub pnia mózgu

reakcja organizmu na przyjęty bodziec, która zachodzi przy udziale kory mózgowej; jest wyuczona i zanika bez powtarzania

błony łącznotkankowe (miękka, pajęcza, twarda) ochraniające mózgowie i rdzeń kręgowy

część układu nerwowego złożona z mózgowia i rdzenia kręgowego

część mózgowia, w skład której wchodzi m.in. rdzeń przedłużony; odpowiada za kontrolę podstawowych czynności życiowych organizmu

przesącz osocza krwi, który chroni mózgowie i rdzeń kręgowy, zaopatruje je w substancje odżywcze i odbiera od nich produkty przemiany materii

zażycie zbyt dużej dawki; zwykle w odniesieniu do leków lub narkotyków

wyspecjalizowana komórka (np. w narządach zmysłów) lub wolne zakończenie nerwowe (np. w skórze), które odbiera bodźce i przetwarza je na impuls elektryczny

sposoby osiągania stanu relaksu, odprężenia; polega m.in. na świadomym rozluźnianiu mięśni i spowalnianiu oddechów

cyklicznie pojawiający się stan układu nerwowego, w którym następuje czasowy brak świadomości i bezruch

część układu nerwowego odpowiedzialna za odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego i regulację pracy mięśni szkieletowych

reakcja organizmu na działanie czynnika zaburzającego stan równowagi psychicznej i fizycznej

czynniki wewnętrzne lub zewnętrzne wywołujące stres

środki spożywcze przyjmowane w celu uzupełnienia diety, stanowiące skoncentrowane źródło witamin, składników mineralnych lub innych substancji (np. aminokwasów, probiotyków); wykazują efekt odżywczy, czyli uzupełniają niedobory tych substancji w organizmie, ale nie są lekami, które stosuje się w leczeniu chorób; podobnie jak leki, występują w formie umożliwiającej dawkowanie (np. kapsułek, tabletek)

wąska przestrzeń między komórką nerwową (jej aksonem) a inną komórką nerwową (dendrytem), komórką mięśniową lub budującą gruczoł, w której pobudzenie przekazywane jest za pomocą neuroprzekaźników w synapsie chemicznej lub bezpośrednio z jednego neuronu na drugi w synapsie elektrycznej

część układu autonomicznego odpowiadająca za wyciszenie organizmu poprzez zmniejszenie aktywności narządów (z wyjątkiem narządów układu pokarmowego)

część układu autonomicznego odpowiadająca za mobilizację organizmu przez zwiększenie aktywności narządów (z wyjątkiem narządów układu pokarmowego)

nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji

substancje lub produkty spożywcze mające wpływ przede wszystkim na układ nerwowy; należą do nich m.in. kawa, herbata, tytoń, napoje energetyzujące, narkotyki