Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RQh4Tx0l5RZLs
Plik dźwiękowy z nagraniem fragmentu Prologu w niebie z Fausta Johanna Wolfganga Goethego
Źródło: Johann Wolfgang Goethe, Faust, tłum. Jacek S. Buras.
mgr
fircyk
R1P3ANVGMqiGg1
Obraz przedstawia dwóch mężczyzn. Mężczyzna stojący twarzą na wprost widza to Faust. Jest ukazany jako starzec, z długą, siwą brodą. Jest ubrany na czarno. W lewej dłoni trzyma zwiniętą kartkę papieru. Za jego plecami, odwrócony lewym profilem do widza, stoi Mefistofeles. Ma demoniczny wygląd. Przygląda się Faustowi. Jest ubrany na czerwono. Opis punktów: 1. Najważniejsi bohaterowie. Doktor Faust „Przestudiowałem wszystkie fakultety ,Ach, filozofię, medycynę, prawo i w teologię też, niestety, Do dna samegom wgryzł się pracą krwawą –I jak ten głupiec u mądrości wrót stoję – tyle wiem, com wiedział wprzód”. Rysunek przedstawia mężczyznę, który przeprowadza jakieś doświadczenie chemiczne. Faust i Homonoculus, obrazek z XIX w. Faust to główny bohater dramatu Goethego. Jest on starym mędrcem, który w ciągu długiego życia posiadł całą wiedzę dostępną człowiekowi. Studiował różne dziedziny wiedzy: filozofię, medycynę, prawo, teologię, lecz ciągle czuł niedosyt. Im więcej czasu poświęcał na naukę, tym silniej odczuwał jej granice. Zawiedziony swoimi możliwościami, żył w poczuciu beznadziejności i pustki. Jedyną szansę dla poznania niedostępnej dla siebie wiedzy widział w czarnej magii. Dla zrealizowania swoich pragnień był gotów poświęcić wszystko i nie zawahał się zaprzedać duszy diabłu. Dzięki pomocy Mefistofelesa stał się wędrowcem w czasie i przestrzeni, szukającym szczęścia i spełnienia wielkich ambicji. Po pewnym czasie znalazł się u szczytu potęgi – stał się władcą zbudowanego przez siebie państwa. Faust ostatecznie osiągnął szczęście i odnalazł poczucie spełnienia. 2. Najważniejsi bohaterowie. Mefistofeles „Jam częścią tej siły, Która zawsze na złe godzi, A przecie wciąż dobro rodzi". Zdjęcie przedstawia aktora odgrywającego rolę Mefistofelesa. Mężczyzna jest w sile wieku. Ma demoniczny wygląd, szalone spojrzenie. Trzyma prawą rękę uniesioną w górę. Licencja: domena publiczna. Fiodor Chaliapine jako Mefistofeles w operze Faust. Mefistofeles to diabeł – duch ciemności. W dramacie pojawia się pod różnymi postaciami, z łatwością zmieniając swój wygląd zależnie od okoliczności. Początkowo przybiera postać psa – czarnego pudla, później wędrownego nauczyciela. Zakłada się z Bogiem o duszę doktora Fausta, którego chce poddać próbie. Mefistofeles jest diabłem inteligentnym i wykształconym, dowcipnym i ironicznym. Przewrotny i fałszywy sprowadza na Fausta nieszczęścia. Sprawia, że wszelkie działania starego mędrca kończą się tragicznie. Pomimo swej przebiegłości ostatecznie przegrywa walkę o duszę Fausta, choć ma do niej prawo. 3. Najważniejsi bohaterowie. Małgorzata. Zdjęcie przedstawia aktorkę odgrywającą rolę Małgorzaty w Fauście. To młoda kobieta. Ma długie włosy zaplecione w warkocz. Ubrana jest w białą suknię z czarnymi wstążkami. Licencja: domena publiczna. Caroline Carvalho jako Małgorzata w operze Faust. Czternastoletnia piękna, skromna i pobożna panna. Naiwna i niewinna Małgorzata nie potrafi oprzeć się urokowi Fausta, zakochuje się w nim i ulega zgubnej namiętności. Pośrednio przyczynia się do śmierci matki i brata. Zhańbiona przez Fausta, który nie został jej mężem, zabija dziecko, będące owocem ich grzesznego związku. Zostaje wtrącona do więzienia i popada w obłęd. Dziewczyna pokornie przyjmuje wyrok śmierci i postanawia ponieść konsekwencje swoich czynów. Przed śmiercią powierza swoją duszę Bogu, dzięki czemu zostaje zbawiona. Po śmierci dostaje się do nieba, gdzie zostaje Pokutnicą i wyjednuje u Matki Bożej miłosierdzie dla umierającego Fausta. 4. Najważniejsze wydarzenia. Część I Prolog w niebie: Zakład Boga i Mefistofelesa o duszę Fausta. Ilustracja przedstawia plakat filmowy. Widać na nim postać Mefistofelesa i Fausta. Obaj stoją naprzeciw Małgorzaty. Licencja: domena publiczna. Amerykański plakat do filmu Faust, 1926. Zakład z diabłem: Faust podpisuje cyrograf, zgodnie z którym Mefistofeles ma mu pomagać i zapewnić życie pełne wrażeń. Jeśli Faust osiągnie stan wielkiego szczęścia i wypowie słowa: „trwaj, chwilo, jesteś piękna”, diabeł zabierze jego duszę. Obraz przedstawia diabła, który stoi z rozpostartymi ramionami na wprost Fausta. Ten próbuje się przed nim bronić. Obraz przedstawia scenę rodzajową w ogrodzie. Nieopodal drzew stoi mężczyzna. Zagaduje młodą kobietę. W drugiej części ogrodu przechadza się para: kobieta i mężczyzna. Licencja: domena publiczna. Ogród Margeurite w akcie 3 opery Faust Gounoda, 1859. Nowe życie: Dzięki pomocy Mefistofelesa Faust odzyskuje młodość i zdobywa miłość pięknej Małgorzaty. Historia kończy się tragicznie. Dziewczyna zachodzi w ciążę i przerażona topi swoje nowo narodzone dziecko. Zostaje skazana na śmierć jako dzieciobójczyni. Faust próbuje ją ratować, lecz Małgorzata popada w obłęd i traktuje śmierć jako wybawienie. Faust pozostawia ją i oddala się z szatanem. 5. Najważniejsze wydarzenia. Część II Wędrówka w czasie i przestrzeni: Faust dzięki pomocy diabła podróżuje w czasie i przestrzeni. Początkowo poznaje mitologiczny świat grecki, następnie powraca do swoich czasów i pragnie stworzyć idealne państwo, w którym panowałaby wolność. Obraz przedstawia walkę diabła z Faustem. Diabeł, kościotrupy i węże osaczają Fausta. On próbuje się bronić. Wellcome Images, licencja: CC BY 4.0, commons.wikimedia.org. Spotkanie diabła i doktora Fausta, ilustracja z książki Zbawienie: Umierający Faust słucha odgłosów pracy ludzi osuszających bagno, by stworzyć żyzny obszar pod uprawy. Wysiłek robotników i ich walka o lepszy świat sprawiają, że czuje się gotowy wypowiedzieć słowa „trwaj, chwilo, jesteś piękna”. Mefistofeles jest pewny, że zyska duszę bohatera, lecz aniołowie wyrywają Fausta złym siłom: „zbawion być może, kto się dążeniem wieczystym trudzi”. Faust zostaje zbawiony., 6. Kompozycja utworu 1. Kompozycja dzieła jest otwarta – Faust składa się z luźno ze sobą powiązanych scen o różnorodnej tematyce. 2. Utwór ma charakter synkretyczny, łączy fragmenty epickie i liryczne oraz partie dramatyczne. 3. Goethe odrzucił klasyczną zasadę trzech jedności (miejsca, czasu i akcji). Czas akcji obejmuje trzy tysiące lat, wydarzenia rozgrywają się w różnych miejscach, zarówno w świecie realnym, jak i nadprzyrodzonym. W dramacie splatają się różne wątki. 4. W utworze przenikają się dwa plany: realny i fantastyczny (nadprzyrodzony). Obraz przedstawia plakat teatralny. Jest na nim ukazany Faust, a za jego plecami czerwony diabeł z rogami, który trzyma przed Faustem lustro. Licencja: domena publiczna Plakat. Faust Goethego (Amsterdam), reż. Willem Royaards, 1918.
Anton Kaulbach, Faust i Mefistofeles, ok. 1859
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 1

Omów, w jaki sposób Mefistofeles przedstawia sytuację człowieka w świecie. Wymień argumenty, którymi popiera swoją opinię.

R2z5QjnTC9TX7
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wyjaśnij, dlaczego człowiek określony jest przez Mefistofelesa jako „ten mały świata bóg”.

RB63ePF2XyOpW
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Omów, jak diabeł ocenia ludzki rozum. Wyjaśnij, z czego wynika ta ocena.

R1Gay52vSDcqq
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Przedstaw, na czym polega diabelskość myślenia i postrzegania świata przez Mefistofelesa. W tym celu przeanalizuj język diabła. Zwróć uwagę na słownictwo, budowę zdań, sposób formułowania myśli i logikę.

RHt1GEUzv7VDM
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Wyjaśnij, na czym polega zakład Mefistofelesa z Panem. Przywołaj analogiczną sytuację znaną ci z Biblii oraz omów, w jakim celu Goethe nawiązał do biblijnej opowieści.

RwusPwcEQP0qW
Na czym polega zakład? (Uzupełnij). Temat (Uzupełnij). Problem (Uzupełnij).
Polecenie 6

Mefistofeles mówi, że jest Cząstką tej dziedziny, / Co zła wciąż pragnie, a dobro wciąż czyni. Wyjaśnij, jak rozumiesz paradoks zawarty w wypowiedzi szatana.

RdgqFzUQ0Pa26
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Zbierz informacje o Fauście, które można odczytać z jego monologu. Wyjaśnij, kim jest bohater i czym się zajmuje.

Rk8xgMCoe2dj5
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Omów, na czym polegają i z czego wynikają dylematy Fausta ujawnione w jego monologu. Wskaż co, twoim zdaniem, jest przyczyną melancholii bohatera.

R1RRNEtJbZK89
Dylematy Fausta (Uzupełnij). Przyczyna melancholii (Uzupełnij).
Polecenie 9

Wyjaśnij, czego Faust oczekuje od Mefistofelesa. Omów, jaką jego potrzebę może zaspokoić diabeł.

RWSlXO3ZdMN0S
(Uzupełnij).
Polecenie 10

Wyjaśnij, jak rozumiesz sens zdań: Trwaj, chwilo, jakże jesteś piękna! oraz Niech zegar stanie i wskazówki zwinie, / Żywot mój będzie zakończony!?

Rl1kTxXKVAAjK
(Uzupełnij).

Polecenia Faust – cały dramat

Polecenie 11

Sięgnij po cały utwór Goethego. Pierwszą jego część kończą trzy krótkie sceny zatytułowane: 1) Pochmurny dzień. Pole; 2) Noc. Pole otwarte; 3) Więzienie.
Przeczytaj je i omów, jakie są konsekwencje wspólnych przedsięwzięć Fausta i Mefistofelesa.

RQvr1J1wnMyLe
(Uzupełnij).
Polecenie 12

Zestaw scenę Prologu i koniec sceny więziennej, a następnie odpowiedz na pytanie: Dlaczego, mimo popełnionej zbrodni, Małgorzata została zbawiona? Skomentuj ideę, jaką odczytujesz z takiego zakończenia pierwszej części utworu.

Rxmnt3gjK4QoH
Scena Prologu (Uzupełnij). Scena Więzienna (Uzupełnij).
R19ykg1cgdpzL
Dlaczego Małgorzata została zbawiona? (Uzupełnij). Skomentuj ideę zakończenia pierwszej części utworu (Uzupełnij).
Polecenie 13

Skonfrontuj Prolog w niebie z drugą częścią dramatu. Dlaczego Faust nie trafia do krainy wiecznego potępienia? Co go ocaliło? Rozważ sens i cel takiego rozwiązania fabularnego.

RS47MThz3Hvj1
(Uzupełnij).
Polecenie 14

Wyjaśnij, jakie uniwersalne problemy i pragnienia człowieka uosabia Faust. Dlaczego można powiedzieć, że jest on bohaterem tragicznym? Uzasadnij swoją opinię.

RhlW0rUUHwd2V
(Uzupełnij).
Polecenie 15

Wymień utwory literackie lub filmowe nawiązujące do Fausta.  Wyjaśnij sens nawiązań do dramatu Goethego.

RPa2PEChqJGEL
(Uzupełnij).