W świecie baśni. Księżniczki, smoki, rycerze i krasnoludki
Grafika przedstawia wysokie, poszarpane skały w różnych odcieniach brązu na zielonym tle. Z czterech z nich spływają strumienie. Na skale po prawej stronie rośnie mały, czerwony kwiatek. W oddali widać kontury budynków i błękitne niebo. Na tle budynków widnieje niebieska planeta z pierścieniem. Z przodu widać białą planetę wraz z orbitą.Warto wiedzieć!
Prawdziwe gwiazdy kina, książek i gier komputerowych. Piękne i groźne, ziejące ogniem, tłukące ogonami tak, że drży w posadach ziemia wokół ich pieczar. Połykające równie chętnie księżniczki, jak i owce z beztrosko pasących się na łąkach stad. Smoki. Gady, które mogą być pokonane tylko przez rycerzy odważnych, dzielnych i… grzecznych.
Smok
Przeczytaj uważnie ciekawostkę o smokach, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Smok to potwór występujący w mitachmitach i podaniachpodaniach wielu narodów. Wyobrażano go sobie zwykle jako pokrytego łuskami gada z pazurami lwa, skrzydłami nietoperza i ogonem węża. Z jego paszczy i nozdrzy dobywały się płomienie.
W wielu starożytnychstarożytnych mitologiach przypisywano smokom siłę, mądrość i waleczność, przedstawiano je jako strażników, a także uważano za opiekunów urodzaju.
W chrześcijaństwie smok był symbolem grzechu i wszelkiego zła, dlatego często ukazywano go jako bestię pokonaną przez świętych i męczenników, takich jak św. Jerzy, św. Michał czy św. Marta.
Smoki w mitologii chińskiej i japońskiej to zwierzęta o całkiem odmiennym charakterze: na ogół dobroczynne i przynoszące szczęście potężne duchy rządzące żywiołami natury, w znacznym stopniu odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie zjawisk przyrody.
(Na podstawie „Słownika mitów i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego, Warszawa 2011).
Co symbolizował smok w kulturze chrześcijańskiej?
Jakie cechy przypisywano smokom w mitologii chińskiej i japońskiej?
Jakie cechy można przypisać smokom? Stwórz zbiór skojarzeń.
Nowe Ateny, których fragment znajduje się poniżej, to wydana w latach 1745–1746 pierwsza polska encyklopedia autorstwa Benedykta Chmielowskiego. Encyklopedia ma układ rzeczowy, a nie alfabetyczny, co oznacza, że hasła zostały pogrupowane na kilkanaście tematów, np. Osobliwości o zwierzętach, roślinach i minerałach czy O czarcie, czarach, astronomii i astrologii. W encyklopedii wiadomości naukowe przeplatały się z legendami i fantastycznymi opowieściami. W późniejszych latach encyklopedię Chmielowskiego poddano ostrej krytyce – uważano, że to dzieło amatora, a nie naukowca.
Nowe AtenyDRACO, to jest Smok, [...] Koło Jordanu rzeki tak wielki się znajdował niegdyniegdy, że całe stajestaje sobą zasłonił, jeźdźca z koniem w swoim pysku pomieścił; łuska z niego była tak wielka, jak tarcze. Przy rzece [...] Brugada, w Afryce koło Utyki w morze wpadającej, tak wielki smok się wylągł, że Attilus RegulusAttilus Regulus z całym się wojskiem z nim potykałpotykał, pociskami, strzałami, kuszami położył bestię; skóra z niej do Rzymu posłana na stópstóp 120 duża. [...] Może Smoka ugłaskać, że nic człekowi szkodzić nie będzie. TiberiusTiberius Cesarz tego doznał przez experiencjęexperiencję, gdy mu z rąk własnych dawał pożywienie. [...]
SMOK jest także z Wężów rodzaju; gdy Wąż w miejscu ukrytym, wygodnym przez długość lat, do wielkiego przyjdzie wzrostu, nawet i skrzydła mający, nie z piór moręmorę Ptaków, ale z błonek i skóry jak nietoperz.
Źródło: Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny, Lwów 1745, s. 248.
Jakie cechy, według Benedykta Chmielowskiego, mają smoki? Wypisz je na podstawie fragmentu Nowych Aten.
Hobbit, czyli tam i z powrotemOto leży tu olbrzymi, czerwonozłocisty smok, pogrążony w głębokim śnie; z paszczy i z nozdrzy dobywa się pomruk i kłęby dymu, lecz podczas snu potwora ogień ledwie się tli w jego wnętrznościach. Pod nim, nakryte jego cielskiem i wielkim zwiniętym ogonem, a także wszędzie dokoła rozsypane po ziemi i ginące w ciemnościach, piętrzą się niezliczone drogocenne przedmioty, złoto surowe i kute, rzadkie kamienie i klejnoty, srebro czerwieniejące w rdzawym świetle. Smaug leżał ze złożonymi skrzydłami niby ogromny nietoperz, obrócony trochę bokiem, tak że hobbit widział jego ciało od spodu: długi, blady brzuch oprószony drogimi kamieniami i okruchami złota, które wbiły się mu w skórę od stałego wylegiwania się na tym łożu bogactw. Poza nim na najbliższych ścianach niewyraźnie majaczących w mroku wisiały zbroje, hełmy, topory, miecze, dzidy; rzędami stały wielkie dzbany i naczynia pełne nieodgadnionych skarbów.
Źródło: J.R.R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem, Warszawa 1960, s. 166.
Na podstawie podanego fragmentu Hobbita... wywnioskuj, co było pasją Smauga.
Wskaż wyrazy, które pasują do opisu wielkiego i przerażającego smoka.
Wyjaśnij znaczenie wyrazów: łapeczki i ogonek. Uzasadnij, dlaczego takie wyrazy nie pasują do typowego baśniowego smoka.
Opisz smoka, używając wyrazów: skrzydła, ogon, łapska, pazurzyska, kły, brzuszysko, paszcza.
Zaznacz słowa, które tworzą rodzinę wyrazów do słowa smok.
W 1973 r. wszedł do kin film akcji zatytułowany Wejście smoka. W roli głównej wystąpił Bruce LeeBruce Lee, amerykański aktor chińskiego pochodzenia, który był mistrzem i instruktorem wschodnich sztuk walki. Niesamowita popularność filmu sprawiła, że na długie lata zapanowała moda na trenowanie kung‑fu i innych wschodnich sztuk walki, które uczą przede wszystkim samokontroli wybuchów agresji i samoobrony.

Przeczytaj podane zdania, a następnie wytłumacz, co oznaczają związki wyrazowe palić jak smok, pić jak smok i wejście smoka.
Ten samochód ma już swoje lata i niestety pali jak smok.
Po pokonaniu mety zwycięzca biegu padł ze zmęczenia na ziemię, a potem pił wodę jak smok.
Młody piłkarz miał prawdziwe wejście smoka – ledwo wszedł na boisko, a już strzelił dwie bramki.
Utwórzcie z własnych ciał podobiznę opisywanego przez was smoka. Pracujcie w grupach według planu:
Wybierzcie w waszych grupach „rzeźbiarza”.
Omówcie wspólnie projekt „rzeźby”.
Zrealizujcie pomysł.
Zróbcie zdjęcie „rzeźby” – możecie poprosić o pomoc nauczyciela.
Zaprezentujcie fotografie „rzeźb” na tablicy interaktywnej. Porozmawiajcie o nich: przedstawcie swoje projekty i porównajcie je z pracami innych grup.
Zapoznaj się z herbami kilku polskich miast. Zwróć uwagę na to, co je łączy. Porozmawiajcie o tym w klasie.
Herby miast polskich przedstawiające smoki
Jak sądzisz, dlaczego wiele miast ma w swoim herbie smoka? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Smok to typowo mityczne stworzenie, towarzyszył ludzkości w baśniach, podaniach i legendach. Jego groźnym obliczem ozdabiano księgi, ściany domostw, umieszczano w herbach i na znakach bojowych królów, książąt, rycerstwa oraz na monetach i pieczęciach. Malarze w różnych epokach ilustrowali sceny walki ze smokami. Najpopularniejsza jest ta pochodząca z legendy o świętym Jerzym, który zabija smoka. Jak głosi legenda, święty Jerzy był rzymskim oficerem, który w czasach Dioklecjana (IV w n. e.) poniósł śmierć męczeńską. Ogłoszono go świętym męczennikiem, jego kult rozwinął się szybko zarówno w Kościele Wschodnim, jak i Zachodnim. W XI wieku z Kapadocji (Turcja), skąd prawdopodobnie pochodził św. Jerzy, przywędrowała do Europy legenda opowiadająca o pokonaniu przez niego smoka. Gad ten uwił sobie gniazdo u źródła zaopatrującego w wodę całe miasto i zmusił ludność do składania ofiar. Mieszkańcy składali smokowi w ofierze owcę, gdy ich zabrakło, musieli ofiarować dziewczynę, którą wybierano przez losowanie. Pewnego dnia los padł na córkę władcy. Gdy dziewczyna miała być już złożona w ofierze, przy źródle pojawił się św. Jerzy, który pokonał bestię i uratował księżniczkę.
Zapoznaj się z czterema obrazami w galerii lub ich opisami. Jakimi cechami wyróżniał się święty Jerzy? Wypisz przymiotniki określające jego postawę, zachowanie, wygląd i cechy charakteru.
Wśród wielu przedstawień Świętego Jerzego walczącego ze smokiem znajduje się również obraz Paolo Uccello. Zapoznaj się z nim lub jego opisem, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Zastanów się i odpowiedz na pytania:
Jaka scena została przedstawiona na obrazie?
Kim są uczestnicy tej sceny?
W jakim stanie jest smok?
Jak zachowuje się i co może czuć w tym momencie kobieta ukazana na obrazie?
Jakie uczucia malują się na twarzy świętego Jerzego?
Co widać na drugim planie obrazu, za głównymi postaciami?
Którą postać malarz wyróżnił i dlaczego?
R8Jkp5CGHq2Co
Zastanów się, co mogło się wydarzyć przed sceną zabicia smoka na przedstawionych obrazach. Uporządkuj chronologicznie punkty planu wydarzeń.
- Ofiary.
- Przybycie rycerza.
- Królewska rodzina.
- Ślub.
- Zwycięstwo.
- Porwanie księżniczki.
- Walka ze smokiem.
- Pojawienie się smoka.
- Nieudane próby uwolnienia kraju od smoka.
Uzupełnij zdanie podanymi poniżej wyrazami.
Wybierz jeden obraz z galerii i opisz go, wzorując się na opisie obrazu Paola Uccella.
Wybierz z galerii obraz, który wydaje ci się najbardziej interesujący. Zapoznaj się z jego opisem i wyjaśnij, co cię w nim zainteresowało.
Zinterpretuj cytat: „Baśnie są bardziej niż prawdziwe nie dlatego, iż mówią nam, że istnieją smoki, ale że uświadamiają, iż smoki można pokonać”.
Jak sądzisz, czy konflikty ze smokami można rozwiązywać polubownie? Przeczytaj wiersz Wiery Badalskiej Przepraszam, smoku i wykonaj ćwiczenia.
Przepraszam smokuZa górą wielką, stromą
w czasach niezmiernie dawnych
żył pewien mężny rycerz
ze swej grzeczności sławny.Niezwykle był uprzejmy,
(co się nieczęsto zdarza),
nikogo nie zaczepiał,
nikogo nie obrażał.Grzecznie rozmawiał z każdym,
słów brzydkich nie używał,
mile widzianym gościem
na zamku króla bywał…A nieopodal zamku –
jak głoszą dzieje stare –
smok groźny i podstępny
w górach miał swą pieczarę.Gdy noc zapadła czarna,
z jamy wyłaził skrycie
i swoim zachowaniem
zatruwał ludziom życie.Król z gniewu brodę targał
i, jak to często bywa,
temu, kto zgładzi smoka,
córkę swą obiecywał.Niejeden tam już śmiałek
konno i z mieczem w dłoni
z okrzykiem: – Giń, poczwaro! –
do smoczej jamy gonił.Lecz smok tak ogniem ziajał
i ryczał tak donośnie,
że każdy – choć odważny –
umykał, gdzie pieprz rośnie!Wreszcie rzekł rycerz grzeczny:
– Ja pójdę, proszę króla!
Ten smok coś tu za długo
bezkarnie sobie hula!Poszedł. Przy smoczej jamie
przystanął w pełnej zbroi
i palcem – puk! puk! – w skałę
zapukał, jak przystoi.– Przepraszam, że przeszkadzam –
rzekł – lecz to ważna sprawa...
Chciałbym z szanownym panem,
poważnie porozmawiać.Smok zdębiał! Już rycerzy
przepłoszył stąd niemało...
Teraz nie pisnął słowa.
Po prostu go zatkało.A rycerz mówił dalej:
– Zwykle unikam bójek,
ale się pan, niestety,
okropnie zachowuje!Niestety, ogniem zionie,
niestety, owce dusi,
więc w skórę pan, niestety,
ode mnie dostać musi!Mam pana kolnąć mieczem?
Czy kopią? Jak pan woli?
Ale uprzedzam z góry,
że to okropnie boli.Więc może by pan jednak
stąd dobrowolnie poszedł?
Niechże się pan namyśli,
uprzejmie pana proszę…Smok tylko okiem łypnął,
podumał jeszcze chwilę
i sapnął: – Chyba pójdę,
gdy mnie tak prosisz mile…Chociaż owieczek tłustych
spora tu jest gromada,
lecz gdy ktoś grzecznie prosi,
odmówić nie wypada.Pa! Żegnam – machnął łapą,
ukradkiem łzę starł z oka,
rozwinął smocze skrzydła
i... zniknął gdzieś w obłokach.Król z córką na zwycięzcę
już czekał na tarasie
i weselisko huczne
wyprawił w krótkim czasie.Źródło: Wiera Badalska, Przepraszam smoku, Warszawa 1989.
Odpowiedz na pytania:
Jaką historię opowiada wiersz?
Jak zachował się rycerz?
Jak zareagował smok?
Jak sądzisz, z czego wynikało wcześniejsze złe zachowanie smoka?
Dlaczego wiersz ma taki tytuł?
Jaki wniosek wyciągniesz z tego tekstu? Zapisz go w zeszycie.
RPsSvaj2whgup
Wypisz z wiersza Przepraszam, smoku wszystkie zwroty grzecznościowe.
Napisz, jak twoim zdaniem zachowywali się inni rycerze, którzy szli pokonać smoka.
Wytłumacz, jak rozumiesz podane przysłowia:
Grzeczne słowo mało kosztuje, a wiele waży.
Grzecznością więcej wskórasz niż surowością.
Kto grzeczny bywa, przyjaciół zdobywa.
Sporządź krótką notatkę o jednym z najsłynniejszych filmowych smoków, czyli Godzilli. Możesz skorzystać ze wszystkich dostępnych źródeł.
Zapoznaj się z fotografiami i zdecyduj, którego smoka chciałbyś obejrzeć z bliska. Uzasadnij swój wybór.
Zapoznaj się z opisem indonezyjskiej rikszyrikszy w kształcie smoka. Napisz, jak wyglądałaby riksza, którą ty najchętniej byś się przejechał/przejechała.
Ogłoszenie
Przeczytaj ogłoszenie smoka i odpowiedz na pytania:
Czego dotyczy ogłoszenie?
Gdzie znajduje się ten obiekt?
Jak daleko leży od centrum Krakowa?
Jak wygląda jama?
W jaki sposób można się skontaktować z nadawcą ogłoszenia?
Kto jest nadawcą ogłoszenia?
Czy liczba informacji w ogłoszeniu jest wystarczająca dla osoby zainteresowanej?
Rhn66WnQPzAV6
Ułóż ogłoszenie z rozsypanych elementów.
- ul. Miłych Smoków 23
- Towarzystwo Dziwnych Smoków
- Nie może zionąć ogniem ani zjadać pięknych panienek.
- Prace należy przysyłać do 10 maja na adres:
- Ogłaszamy konkurs plastyczny na najdziwniejszego smoka.
- 00–001 Smoczki Górne
- Smok nie może przypominać żadnego znanego smoka.
- UWAGA
Napisz ogłoszenie o sprzedaży smoczej jamy. Wykorzystaj w nim swój opis smoka.
Zapoznaj się z zamieszczonymi ogłoszeniami i podaj ich temat oraz cechy wspólne.
Zrozpaczeni właściciele kota Makarego przykleili w kilku miejscach ogłoszenie o zaginięciu swojego pupila. Niestety, przechodnie nie czytają tego ogłoszenia, bo jest zbyt długie i rozbudowane. Przeredaguj podane ogłoszenie w taki sposób, aby zwięźle i rzeczowo przekazywało najważniejsze informacje.

Pewien wędkarz od dłuższego czasu daje wciąż to samo ogłoszenie o sprzedaży swojego domku letniskowego na Kaszubach. Niestety, do tej pory nikt nie odpowiedział na ten anons. Pomóż właścicielowi sprzedać jego domek i przerób ogłoszenie w taki sposób, aby szybko znalazł się kupiec.

Przeczytaj ogłoszenia i zastanów się, kto mógł je przygotować.
Wilk, Miś Uszatek, Gargamel, Kubuś Puchatek, Baba Jaga, Kopciuszek
| Poszukuję dziewczynki w czerwonym kapturku. | |
| Zgubiłam złoty pantofelek. | |
| Wynajmę domek z piernika na kurzej nóżce. | |
| Sprzedam kota Klakiera, rasowego, milutkiego. | |
| Oddam za darmo klapnięte uszko. | |
| Zamienię pustą baryłkę miodu na małe co nieco. |
Sprawdź, czy umiesz!
Wypisz znane ci tytuły książek i filmów, w których pojawiają się smoki. Porównaj swoją listę z listami kolegów i koleżanek.
Uzupełnij zdania wyrazem smok w odpowiedniej formie.
Opisz obraz Paola Uccella pt. „Święty Jerzy i smok”. Możesz wybrać stopień trudności:
a – według planu,
b – z instrukcją.
a – praca według planu
Opisz, co przedstawia obraz.
Postać w centrum obrazu – opisz jej wygląd.
Postać z lewej strony obrazu – opisz jej wygląd.
Postać z prawej strony obrazu – opisz jej wygląd.
Tło obrazu.
Barwy.
Przekaz płynący z obrazu.
Ogólne wrażenie.
b – praca z instrukcją
Opisz, co przedstawia obraz.
Na obrazie przedstawiona jest scena…
Scena ta rozgrywa się przed jaskinią… (czyją?)Postać w centrum obrazu – opisz jej wygląd.
W centrum obrazu namalowany jest śmiertelnie ranny… (kto?) Potwór jest… (mały, duży, silny, słaby itp.) Ma potężne… (łapy, nogi, skrzydła, zęby itp.)Postać z lewej strony obrazu – opisz jej wygląd. Obok smoka stoi… (kto? jak wygląda? w co jest ubrana?)
Postać z prawej strony obrazu – opisz jej wygląd. Z prawej strony obrazu na białym rumaku siedzi… (kto? w co jest ubrany? co trzyma w ręce? gdzie znajduje się kopia?)
Tło obrazu. Na drugim planie obrazu widoczne są…
Barwy. Dominującymi kolorami obrazu są ciemne zielenie… (jakie jeszcze kolory?)
Przekaz płynący z obrazu. Temat, jakim jest zwycięstwo dobra nad złem… (jak został ukazany?)
Ogólne wrażenie. Patrząc na obraz, można odnieść wrażenie, że... (jakie masz odczucia dotyczące obrazu? jak odbierasz ten obraz?)
R1Cty8cvESRrk
Gdzie nie znajdziesz ogłoszenia?
- dział ogłoszeń w gazecie
- tablica ogłoszeń
- internetowe forum hobbistów
- słownik ortograficzny języka polskiego
- plakat na słupie reklamowym
- telewizja
- kodeks drogowy
- internetowe portale ogłoszeniowe
- errata w książce
- torba reklamówka
Ktoś usunął z ogłoszeń nazwy sprzedawanych lub kupowanych przedmiotów. Znajdź je i uzupełnij zdania.
herb, kaszy, łóżko, żyrandol, lampę, czapkę, zbroję, szafki, mapę, grochu, hamak, fasoli
Kupię .................. Pacanowa,
tel. 123 123 123, Koziołek Matołek.
Sprzedam .................. piętrowe, solidne, 2 szuflady,
górne spanie zdejmowane na dół, transport.
Tel. 678 678 678, pytać o Śpiącą Królewnę.
Aladyn sprzeda .................. z Dżinem w środku. 1000 zł.
Tel. 321 321 321.
Sprzedam metalową .................. jednopłytową, stan bardzo dobry,
pierwszy właściciel, w komplecie z hełmem i kolczugą,
tel. 345 345 345, prosić Rycerza.
Księżniczka poszukująca wygodnego noclegu
sprzeda ziarenko .................., oferty kupna
zgłaszać pod numerem tel. 432 432 432.
Napisz ogłoszenia na wybrane trzy tematy:
o poszukiwaniu straconego czasu,
o lekcjach gry na garnkach,
o przepisywaniu prac niewidzialnym tuszem,
o znalezieniu błąkającego się komara,
o sprzedaży tony śmiechu.
R1Yr4KjCrLA6P
Słownik
opowieść o bogach i bohaterach, fantastycznych wydarzeniach, wyjaśniająca odwieczne pytania człowieka o powstanie świata, człowieka, wyjaśniająca zagadnienia życia, śmierci, dobra i zła
fikcyjna opowieść silnie związana z miejscowością, regionem lub narodem, wyjaśnia przyczyny powstania pewnych tradycji, miejscowości, krain geograficznych. Bohaterami podań są niezwykłe postaci: królowie, królowe, wojownicy, lokalni bohaterzy, czasem postacie fantastyczne takie jak diabły (Boruta) czy czarownicy (Pan Twardowski), które swoją postawą i zachowaniem utrwaliły się w wyobraźni danej społeczności
trzykołowy rower z umieszczonym siedzeniem dla pasażera, służący do transportu osób, napędzany siłą ludzkich nóg
odnoszący się do epoki starożytnej (3 tys. lat p.n.e. do 476 r. n.e.)











