1
Pokaż ćwiczenia:
21
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z tekstem dotyczącym rozumienia wspólnoty politycznej przez  Georga Hegla i wykonaj zadanie.
Zapoznaj się z tekstem dotyczącym rozumienia wspólnoty politycznej przez  Georga Hegla i wykonaj zadanie.
1
Zbigniew Andrzej Pełczyński Wolność, państwo, społeczeństwo. Hegel a problemy współczesnej filozofii politycznej

[Heglowskie państwo] jest wspólnotą polityczną, gdyż jest wspólnotą kulturową, ponieważ jego ustrój ugruntowany jest w kulturze narodowej, a jego polityczne instytucje są ściśle splecione i współzależne ze wszystkimi pozostałymi aspektami kultury i podobnie jak one wyrażają geniusz, charakter czy zasadę narodowej kultury.

cytat4 Źródło: Zbigniew Andrzej Pełczyński, Wolność, państwo, społeczeństwo. Hegel a problemy współczesnej filozofii politycznej, Wrocław 1998, s. 60.
R1JuwUiziCZj0
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 2
R13KEou5VnBzy
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Badania socjologiczne społeczeństwa obywatelskiego zapoczątkowane zostały przez Arystotelesa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Ilość organizacji pozarządowych to wskaźnik upolitycznienia społeczeństwa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Podstawą społeczeństwa obywatelskiego jest silne wojsko i sprawna policja. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Zaufanie to warunek współdziałania. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dobrowolne zrzeszenia to – zdaniem Tocqueville’a – podstawa sukcesu społeczeństwa amerykańskiego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Kapitał społeczny może być wskaźnikiem społeczeństwa obywatelskiego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
1
Ćwiczenie 3
R1KSy3OFfWtbW
Przyporządkuj pytania kwestionariusza z badań nad społeczeństwem obywatelskim do odpowiadających im grup wskaźników „obywatelskości” stworzonych na potrzeby „Diagnozy Społecznej”. Relacje społeczne Możliwe odpowiedzi: 1. Czy zgadzasz się z opinią, że niektórzy ludzie są więcej warci od innych?, 2. Czy obchodzi cię to, gdy ktoś wyłudza odszkodowanie?, 3. Czy wykonujesz jakieś nieodpłatne usługi na rzecz innych, niespokrewnionych z tobą osób, sąsiadów lub kogoś obcego?, 4. Czy zgadzasz się z opinią, że w naszym kraju zbyt wiele do powiedzenia mają osoby obcego pochodzenia?, 5. Kiedy się w Polsce żyło lepiej, przed rokiem 1989 czy po roku 1989?, 6. Na jaką partię Pan(i) głosował(a) w ostatnich wyborach parlamentarnych? Doświadczenia i kompetencje obywatelskie Możliwe odpowiedzi: 1. Czy zgadzasz się z opinią, że niektórzy ludzie są więcej warci od innych?, 2. Czy obchodzi cię to, gdy ktoś wyłudza odszkodowanie?, 3. Czy wykonujesz jakieś nieodpłatne usługi na rzecz innych, niespokrewnionych z tobą osób, sąsiadów lub kogoś obcego?, 4. Czy zgadzasz się z opinią, że w naszym kraju zbyt wiele do powiedzenia mają osoby obcego pochodzenia?, 5. Kiedy się w Polsce żyło lepiej, przed rokiem 1989 czy po roku 1989?, 6. Na jaką partię Pan(i) głosował(a) w ostatnich wyborach parlamentarnych?
21
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj zadanie.

Źródło I

1
Alexis de Tocqueville O demokracji w Ameryce

Niezależnie od wieku, pozycji i poziomu umysłowego Amerykanie nieustannie się stowarzyszają. Mają nie tylko towarzystwa handlowe i przemysłowe, do których należą wszyscy, ale również mnóstwo innych: istnieją stowarzyszenia religijne i moralne, stowarzyszenia o poważnym i błahym charakterze, stowarzyszenia wielkie i małe. Amerykanie stowarzyszają się w celu organizowania zabaw, tworzenia seminariów, budowania zajazdów, wznoszenia kościołów, rozpowszechniania książek, wysyłania misjonarzy na antypody. W ten właśnie sposób zakłada się w Ameryce szpitale, więzienia, szkoły. Amerykanie stowarzyszają się również i po to, by głosić jakąś prawdę lub przez dostarczenie przykładu rozwijać w społeczeństwie jakieś uczucia. Wszędzie tam, gdzie na czele jakiegoś przedsięwzięcia ujrzycie we Francji rząd, a w Anglii wielkiego pana, w Stanach Zjednoczonych spodziewajcie się stowarzyszenia.

cytat5 Źródło: Alexis de Tocqueville, O demokracji w Ameryce, Kraków 1996, s. 116.

Źródło II

1
Krzysztof Podemski Społeczeństwo obywatelskie w Polsce 25 lat po wielkiej zmianie

W różnych krajach odsetek osób należących do rozmaitych stowarzyszeń był bardzo zróżnicowany. Według badań WVS z 1990 r. oraz EVS z 1999 r. największy odsetek mieszkańców (aż 80–90%) stowarzyszał się w krajach skandynawskich, Holandii i USA. Przeszło połowa mieszkańców należała też do jakichś stowarzyszeń w zachodniej części Niemiec, Kanadzie, Austrii, Belgii, Wielkiej Brytanii. Poniżej połowy populacji zrzeszało się we Francji, Włoszech, Japonii (...) Z kolei autorzy badania European Social Survey (ESS) z lat 2002‑2003 wyróżnili pięć grup krajów europejskich z punktu widzenia stopnia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Najwyższy odsetek obywateli należy do jakichś stowarzyszeń w krajach „nordyckich” (80,3%), następnie w krajach „liberalnych” (72,3%) i „konserwatywnych” (62,5%), a najmniej w krajach „śródziemnomorskich” (39,2%) i „postkomunistycznych” (18,3%).

cytat6 Źródło: Krzysztof Podemski, Społeczeństwo obywatelskie w Polsce 25 lat po wielkiej zmianie, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, nr 2, s. 96–97.
R1eayyADywFGj
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
1
Anthony Giddens Socjologia

Społeczeństwo obywatelskie (civil society) – sfera aktywności lokująca się pomiędzy państwem a rynkiem, obejmująca rodzinę, szkoły, stowarzyszenia lokalne i instytucje pozagospodarcze. W aktywnych społeczeństwach demokratycznych „społeczeństwo obywatelskie” czy też kultura obywatelska odgrywa rolę kluczową.

cytat7 Źródło: Anthony Giddens, Socjologia, Warszawa 2004, s. 734.
R1KeN3EYrP4wV
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 6
Zanalizuj dane znajdujące się w opisach wykresów i wykonaj polecenie.
Zanalizuj dane znajdujące się w opisach wykresów i wykonaj polecenie.
RtNoiIeDmGrrv
Wykres kolumnowy pod tytułem wybrane wskaźniki postaw obywatelskich (dane podane w procentach). Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • Kategoria: Ktoś płaci mniejsze podatki niż powinien
    • W ogóle mnie nie obchodzi: 22.5
    • Mało mnie obchodzi: 26.6
    • Trochę mnie obchodzi: 26.7
    • Bardzo mnie obchodzi: 24.3
  • 2. zestaw danych:
    • Kategoria: Ktoś nie płaci za bilety w tramwaju
    • W ogóle mnie nie obchodzi: 22
    • Mało mnie obchodzi: 30.7
    • Trochę mnie obchodzi: 24.7
    • Bardzo mnie obchodzi: 22.6
  • 3. zestaw danych:
    • Kategoria: Ktoś pobiera niesłusznie zasiłek dla bezrobotnych
    • W ogóle mnie nie obchodzi: 17.6
    • Mało mnie obchodzi: 24
    • Trochę mnie obchodzi: 27
    • Bardzo mnie obchodzi: 31.4
  • 4. zestaw danych:
    • Kategoria: Ktoś otrzymuje niesłusznie rentę inwalidzką
    • W ogóle mnie nie obchodzi: 17.9
    • Mało mnie obchodzi: 22.8
    • Trochę mnie obchodzi: 25.8
    • Bardzo mnie obchodzi: 33.6
  • 5. zestaw danych:
    • Kategoria: Ktoś wyłudza odszkodowanie z ubezpieczenia
    • W ogóle mnie nie obchodzi: 18.6
    • Mało mnie obchodzi: 23.6
    • Trochę mnie obchodzi: 23.9
    • Bardzo mnie obchodzi: 33.9
Oprac. na podst.: Janusz Czapiński, Tomasz Panek (red.), Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa 2015, s. 314–315.
RkdLkQnCqf0Hh
Opisz, na jaki rodzaj wyłudzeń istnieje największe i najmniejsze przyzwolenie społeczne. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do danych. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
Zanalizuj dane znajdujące się w opisie wykresu i odpowiedz na pytanie.
Zanalizuj dane znajdujące się w opisie wykresu i odpowiedz na pytanie.
RPhYM6XZouUKZ
Wykres kolumnowy pod tytułem Wybrane wskaźniki postaw obywatelskich (dane podane w procentach). Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • Wybrane wskaźniki postaw obywatelskich (w %): Zbyt wiele mają do powiedzenia w naszym kraju osoby obcego pochodzenia.
    • tak: 58
    • nie: 42
  • 2. zestaw danych:
    • Wybrane wskaźniki postaw obywatelskich (w %): Bez kar fizycznych nie da się dobrze wychować dzieci.
    • tak: 24
    • nie: 76
  • 3. zestaw danych:
    • Wybrane wskaźniki postaw obywatelskich (w %): Powinno się w Polsce przywrócić karę śmierci.
    • tak: 48.5
    • nie: 51.5
Oprac. na podst.: Janusz Czapiński, Tomasz Panek (red.), Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa 2015, s. 314–315.
RRyi58Wx930C7
Rozstrzygnij, w zakresie jakich spraw społeczeństwo polskie jest najbardziej autorytarne, a w zakresie jakich najmniej. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z fragmentem recenzji raportu z badań „Diagnoza Społeczna 2015” i wykonaj polecenie.

1
Grim Sfirkof Społeczeństwo obywatelskie wg Czapińskiego

Najzabawniejsze jest jednak to, jak profesor radzi wybrnąć z zastanej sytuacji. Otóż jedyne wyjście widzi w akcji propagandowej poprzez media i edukację. Szczególnie to drugi postulat jest naiwny. Moja koleżanka ostatnio przeprowadzała wybory do samorządu szkolnego. Jest to jeden ze sposobów nauki dzieci uczestnictwa w wyborach i „brania spraw w swoje ręce”. Wybory wygrał nie ten, co trzeba, szkolny łobuziak z kiepskimi ocenami, za to popularny. Grono pedagogiczne zadecydowało, że... wybór jest nieważny i że mają wybrać kogoś innego. Tak się uczy dzieci demokracji i idei samorządności. Jeżeli za nauczaną ideologią nie idzie praktyka, to dzieci bardzo szybko uczą się „dwójmyślenia”. Potrafią dostrzec to, co się dzieje poza szkołą, jakie zachowania przynoszą korzyść, a jakie są bezsensownym marnowaniem sił. Zdumiewa mnie wiara w to, że dzięki stworzeniu sztucznej rzeczywistości społecznej na specjalnych zajęciach dzieci przeniosą nabyte umiejętności poza szkołę. Ludzie naprawdę potrafią myśleć, nie jesteśmy psami Pawłowa.

cytat8 Źródło: Grim Sfirkof, Społeczeństwo obywatelskie wg Czapińskiego, dostępny w internecie: salon24.pl [dostęp 29.08.2019 r.].
RSbRIyM3HGrVb
Wyjaśnij, dlaczego autor recenzji nie zgadza się z metodami odbudowy społeczeństwa obywatelskiego proponowanymi przez autora badania. (Uzupełnij).