Sprawdź się
Zaznacz konfigurację neonu w stanie podstawowym.
Zaznacz, która konfiguracja odpowiada stanowi wzbudzonego neonu.
Opisz zastosowanie helu.
Oblicz gęstość argonu w warunkach normalnych.
Oceń prawdziwość poniższych zdań, dotyczących zastosowania kryptonu.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Dzięki wysokiej przewodności cieplnej, podobnie jak argon, wykorzystywany jest do wypełniania żarówek i szyb zespolonych w nowoczesnych oknach. | P □ | F □ |
| Bardzo istotnym zastosowaniem kryptonu są lampy stroboskopowe, używane na pasach startowych lotnisk. | P □ | F □ |
| Kryptonu używa się do wyszukiwania rud uranu, ze względu na to, że jest jednym z częstych produktów jego rozszczepienia. | P □ | F □ |
| Krypton stosowany jest jako wypełnienie dysków twardych komputerów. | P □ | F □ |
Zapoznaj się z poniższym fragmentem artykułu pt. Wpływ radioaktywnego radonu i jego pochodnych na zdrowie człowieka, a następnie krótko odpowiedz na pytania.
Gdzie stosowany jest radon i w jakim celu?
Czy ma on szkodliwy, czy negatywny wpływ na zdrowie człowieka?
Radon jest naturalnie występującym w skorupie ziemskiej, bezbarwnym i bezwonnym gazem szlachetnym. Radon rozpada się, tworząc szereg krótkożyciowych pochodnych, przy powstawaniu których emitowane są cząstki alfa i beta*. Czysty pierwiastek nie stanowi większego zagrożenia, ponieważ jako gaz szlachetny nie wchodzi w reakcje z innymi atomami i nie jest deponowany w układzie oddechowym. Natomiast produkty rozpadu gazowego radonu, izotopy promieniotwórcze, które są ciałami stałymi, osadzają się w pęcherzykach płucnych i emitują cząstki* alfa już wewnątrz organizmu. Końcowym produktem kolejnych procesów rozpadu jest stabilny izotop ołowiu , który zostaje na trwałe wbudowany w organizm. […] Pochodne radonu nie deponują się jednolicie w układzie oddechowym – głębokość wnikania cząstek zależna jest od ich rozmiarów. Cząsteczki aerozoli o dużej rozpuszczalności są szybko absorbowane z układu oddechowego do krwi, natomiast cząsteczki nierozpuszczalne są deponowane w ściankach pęcherzyków płucnych, a następnie fagocytowane przez leukocyty i przenoszone przez śródbłonek naczyń włosowatych do naczyń limfatycznych, którymi z kolei przemieszczane są do węzłów chłonnych. [...] W rezultacie, wzdłuż drogi cząstki powstaje „pas zniszczeń”. Bardzo ważnym rodzajem uszkodzeń są zmiany w DNA, co prowadzi do rozregulowania podstawowych funkcji komórek. Według hipotezy liniowości, zależność skutków od dawki przedstawia linia prosta. Istnieje również przeciwna do teorii liniowości teoria hormezy radiacyjnej, która opiera się na założeniu, że osoby, które otrzymały niewielkie dawki promieniowania, znoszą lepiej duże dawki otrzymane w późniejszym czasie. Badania te dowodzą, że u ludzi stymulowanych działaniem niewielkich dawek promieniowania jonizującego występuje mniejsze prawdopodobieństwo zachorowania na złośliwe odmiany raka. Ponadto działając promieniami jonizującymi na organizm można doprowadzić do naprawy uszkodzonego DNA. Wody radonowe mogą być stosowane w celach leczniczych i balneologicznych. […] Według współczesnych badań radon pobudza korę nadnerczy do wydzielania hormonów steroidowych, działa więc przeciwbólowo, przeciw zapalnie i odczulająco. Poprawia przepływ krwi przez tkanki, dzięki czemu zwiększa wydolność organizmu i tolerancję na wysiłek. Zwiększa przepływ krwi przez nerki, dzięki czemu przyczynia się do poprawy diurezy. Powoduje wzrost wydzielania testosteronu i pozytywnie wpływa na płodność u mężczyzn. Radon wywiera korzystny wpływ na schorzenia układu ruchu, dychawice oskrzelową, a także zwiększa odporność organizmu. Oddziaływanie radonu na ścianę naczyń powoduje ich rozszerzenie, co obniża ciśnienie tętnicze krwi i zwiększa ukrwienie wielu narządów. Radon wchłania się szybko do dróg oddechowych, gromadzi się w gruczołach wewnętrznego wydzielania oraz w ścianie naczyń, a emitowane przez niego promieniowanie alfa zwiększa wydzielanie wielu hormonów, takich jak kortyzon, tyreotropowy przysadki, testosteron czy hormon tarczycy.
Źródło: Bilska I. The impact of radioactive radon and its decay products on human health. Environmental Medicine 2016;19(1):51‑56.
Możliwość wytwarzania bardzo niskich temperatur oraz bardzo niskich lub bardzo wysokich ciśnień dało możliwość zestalania lub skraplania substancji, które nie występują w takiej formie na naszej planecie. Między innymi skroplono tlen, azot, argon oraz hel. Okazało się, że w przypadku helu doszło do spektakularnego odkrycia – pojawił się kolejny, zaskakujący stan skupienia: nadciekłość.
Przeanalizuj wykres i uzupełnij zdanie.
Olbrzymia przewodność cieplna nadciekłego helu została wykorzystana m.in. do otrzymywania ogromnych pól magnetycznych w supermagnesach. Było to możliwe dzięki wykorzystaniu zjawiska nadprzewodności, które zazwyczaj jest osiągane w bardzo niskich temperaturach. Dla stabilnej i bezpiecznej pracy takich magnesów, konieczne jest niezakłócone i bardzo efektywne odbieranie wytwarzanego w nich ciepła. Idealnym kandydatem okazał się nadciekły hel, który, będąc substancją nielepką, może z łatwością penetrować nawet mikroskopijne szczeliny oraz z niemal nieskończoną szybkością przekazywać ciepło od źródła jego powstawania do miejsca jego neutralizacji. Spektakularnym osiągnięciem, które korzysta z tej technologii, jest największy na świecie akcelerator cząstek LHC (Wielki Zderzacz Hadronów), znajdujący się w CERN.
Źródło: Malecha Z., NADCIEKŁY HEL – SUBSTANCJA MAGICZNA. Wszechświat, t. 117, 2016.