Sprawdź się
Zapisz zasady ortograficzne rządzące zapisami:
Paryż – paryżanin
Francuzki - francuski
Użyj podanych wyrazów w zdaniach odnoszących się do fabuły Ojca Goriot.
W sekcji „Przeczytaj” zapoznaj się z fragmentem, w którym opisany jest pokój ojca Goriot. Wypisz z niego wyrazy i zwroty nacechowane. Jaki nastrój osiąga autor dzięki nim?
Zapoznaj się z poniższym fragmentem, a następnie odpowiedz na pytania:
W jakich salonach rozgrywa się akcja powieści Balzaka?
Co te miejsca mówią o ich właścicielach?
W jakim znaczeniu występuje słowo „salon”?
Wokół problemów realizmuPowieści […] Balzaka wprowadzają zasadniczo nową lokalizację dokonywania się wydarzeń powieściowych — „salon” (w szerokim sensie). Naturalnie, pojawia się on po raz pierwszy nie u nich, jednakże u nich właśnie zyskuje pełnię swego znaczenia jako miejsce przecięcia się przestrzennych i temporalnych porządków powieści. Z fabularnego i kompozycyjnego punktu widzenia — tu odbywają się spotkania (które już nie mają poprzedniego specyficznie przypadkowego charakteru spotkań w „drodze” lub „w obcym świecie”), zawiązują się intrygi, powstają sploty perypetii, często następują także i rozwiązania; tutaj wreszcie — a wydaje się to szczególnie ważne — prowadzone są dialogi, które zyskują wyjątkowe znaczenie w powieści, ujawniają się charaktery, „idee” i „namiętności” bohaterów.
Źródło: Michał Bachtin, Wokół problemów realizmu , tłum. Jerzy Faryno, Warszawa 1977, s. 68.
Zapoznaj się uważnie z fragmentem, w którym opisana jest pani Vauquer, oraz zamieszczony poniżej komentarz. Opisz, na czym polega harmonia między właścicielką pensjonatu a otoczeniem?
W Hôtel de la MoleJako przykład techniki narracyjnej Balzaka przytaczam tu najpierw portret właścicielki pensjonatu, pani Vauquer, znajdujący się na wstępie napisanej w początkach roku 1834 powieści Ojciec Goriot. Portret ten poprzedza bardzo dokładny opis dzielnicy miasta, w której znajduje się pensjonat, następnie samego domu i wreszcie obu pokoi na parterze; ze wszystkich tych fragmentów wyrasta intensywne wrażenie rozpaczliwego ubóstwa, rozkładu i stęchlizny, przy czym opis materialny sugeruje tutaj zarazem pewną atmosferę moralną. Po obrazie przedstawiającym urządzenie jadalni pojawia się wreszcie sama pani domu1.
Portret gospodyni powiązany jest ze sceną jej porannego pojawienia się w jadalni; pani Vauquer wkracza w ów centralny punkt swej działalności poprzedzona, trochę jak czarownica przez skaczącego po półkach kota; i tutaj rozpoczyna się wnikliwy opis jej postaci. W opisie tym dominuje pewien wielokrotnie powtarzany motyw główny, a mianowicie motyw harmonii panującej pomiędzy osobą pani Vauquer z jednej strony, a przestrzenią, w której się ona znajduje, pensjonatem, którym kieruje, i życiem, które prowadzi — z drugiej; słowem, motyw harmonii między postacią pani Vauquer a tym, co nazwalibyśmy (jak niekiedy czynił to już i Balzac) właściwym jej milieu.Źródło: Erich Auerbach, W Hôtel de la Mole, [w:] tegoż, Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, t. 2, tłum. Zbigniew Żabicki, Warszawa 1964, s. 308–309.
Zapoznaj się z tekstem Ericha Auerbacha i wypisz trzy motywy, którymi kierował się Balzak, kreując postaci i zdarzenia w swojej powieści.
Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze ZachoduZ trzech motywów, o których myślę, dwa od razu rzucają się tu w oczy; po pierwsze, encyklopedyczny charakter zamiarów pisarza, pragnącego uchwycić wszystkie zjawiska życiowe: nie może tu zabraknąć ani jednej cząstki egzystencji; a następnie fakt, iż z egzystencji tej dobiera się sprawy najzwyklejsze, byle tylko autentyczne: ce qui se passe partoutce qui se passe partout. Motyw trzeci zawarty jest w słowie histoire. W owej histoire du coeur humainhistoire du coeur humain albo też histoire socialehistoire sociale nie chodzi jednak bynajmniej o „historię” w znaczeniu obiegowym: nie o naukowe zbadanie procesów już dokonanych, ale o stosunkowo swobodne zmyślenie, nie o history, ale o fiction (określenia angielskie są w tym przypadku szczególnie dobitne); a ponadto nie o przeszłość, ale o rzeczywistość współczesną, która w przeszłość może rozciągać się co najwyżej o kilka lat albo o kilka dziesięcioleci.
Źródło: Erich Auerbach, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, t. 2, tłum. Zbigniew Żabicki, Warszawa 1968, s. 290–293.
Zapoznaj się z poniższym fragmentem. Wypisz zarzuty, jakie autor stawia pisarstwu Balzaka. Ustosunkuj się do pytań:
Czy możemy te wady zauważyć także w powieści Ojciec Goriot?
Czy podzielasz spostrzeżenia na temat lektury?
Podaj argumentację za lub przeciw.
VIII. Romantyzm. Powieść. BalzacZróbmy od razu niezbędne zastrzeżenie: Komedia ludzka jest zeszpecona ogromnymi wadami, które rzucają się w oczy.
Brak stylu: Balzac chce pisać dobrze, ale jego wysiłki na ogół prowadzą do frazeologii i patosu. — Brak umiaru: nie potrafi się zatrzymać, kiedy opisuje coś, co go bawi, a bawi go rzeczywistość, która jest niewyczerpana. — Ambicje w kierunku filozofii: ta wada wszystkich romantyków, sprawia, że autor
przerywa narrację w samym środku, wprowadzając długie tyrady moralne albo filozoficzne; wyobraża on sobie, że jest lekarzem poważnie badającym puls swojego stulecia i że powinien nam przekazać swoją diagnozę. — I wreszcie całkowity brak wyczucia przyrody: krajobrazy są u niego tylko rzeczowymi inwentarzami. Balzac nawiązuje poniekąd do tradycji klasycznej interesuje go tylko człowiek i wszystko, co mu towarzyszy albo ujawnia jego tajemnice. Zasadniczy cel Balzaka to przedstawianie stosunków społecznych i natury ludzkiej.
Źródło: VIII. Romantyzm. Powieść. Balzac, [w:] Historia literatury francuskiej, red. Gustave Lanson, Paul Tuffrau, tłum. Wiera Bieńskowska, Warszawa 1971, s. 504–505.
Przyjrzyj się dziełu Gustave’a Courbeta i napisz w kilku zdaniach, jakie cechy realizmu zawiera obraz Kamieniarze. Co, według ciebie, może mieć wspólnego realizm w sztuce z realizmem literackim? Swoją odpowiedź uzasadnij.
Zapoznaj się z opisem dzieła Gustave’a Courbeta i napisz w kilku zdaniach, jakie cechy realizmu zawiera obraz Kamieniarze. Co, według ciebie, może mieć wspólnego realizm w sztuce z realizmem literackim? Swoją odpowiedź uzasadnij.
