Sprawdź się
Połącz nazwy ludów z odpowiednimi miastami.
<span lang="es">Tenochtitlán</span>, <span lang="es">Cuzco</span>, <span lang="es">Palenque</span>
| Majowie | |
| Inkowie | |
| Aztekowie |
Rozwiąż krzyżówkę.
- Jedno z największych miast Majów.
- Jedna z najpopularniejszych roślin uprawiana przez Azteków i Inków.
- Stolica państwa Inków.
- Nazwa jeziora, na którym powstał Tenochtitlán.
- Jeden z najważniejszych bogów Inków.
| 1 | |||||||||||
| 2 | |||||||||||
| 3 | |||||||||||
| 4 | |||||||||||
| 5 |
Przeanalizuj ilustrację i uzupełnij zdania.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i uzupełnij zdania.
Ilustracja przedstawia pozostałości po mieście {Tikal}/{ Tenochtitlán }/{# Machu Picchu }, które zostało zbudowane w {na Jukatanie}/{# w Andach}/{ na Texcoco} przez {#Inków}/{Majów }/{ Azteków }.
Wskaż, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Inkowie podbili Majów i przejęli dorobek ich cywilizacji. | □ | □ |
| W XV w. Majowie zamieszkiwali głównie półwysep Jukatan. | □ | □ |
| Inkascy inżynierowie budowali górskie drogi i wspaniałe wiszące mosty. | □ | □ |
| Aztekowie podbili Majów dzięki umiejętności wytwarzania broni z żelaza. | □ | □ |
| Majowie hodowali konie i woły. | □ | □ |
Zaznacz różowym kolorem błędne informacje w tekście.
błędne informacje
Pod koniec XV w. Majowie zamieszkiwali półwysep Floryda. Zajmowali się uprawą ziemi, uprawiali kukurydzę, banany i bób. Potrafili również obrabiać złoto, żelazo i miedź. Budowali miasta, a do największych należały Cuzco i Tenochtitlán.
Wskaż ilustrację, która przedstawia budowlę Majów.
- Opis ilustracji 1
- Opis ilustracji 2
- Opis ilustracji 3
- Opis ilustracji 4
Zapoznaj się z poniższym tekstem, a następnie wykonaj polecenie.
Wielkie miasto TenochtitlánDolina i miasto
To wielkie miasto, Temixtitan zbudowane jest na słonym jeziorze; od stałego lądu aż do środka miasta, z jakiejkolwiek strony by się chciało wejść, odległość nie wynosi więcej niż dwie leguas. Prowadzą doń cztery groble, wszystkie wzniesione rękoma, szerokości dwóch dzid ułożonych w poprzek. Jest ono tak wielkie jak Sewilla i Kordoba. Jego główne ulice są, jak powiadam, bardzo szerokie i bardzo równe, zarówno tak główne, jak pozostałe mają w części drogi bite, a w części kanały, po których pływa się czółnami; wszystkie ulice zaopatrzone są w śluzy, by woda mogła przepływać między nimi; otwory te — a niektóre z nich są bardzo szerokie — spinają mosty pobudowane z szerokich, wielkich, mocnych i dobrze obrobionych belek, ułożonych jedna obok drugiej, i takie, iż może przez nie przejechać jednocześnie dziesięć koni. Gdyby mieszkańcy tego miasta chcieli uczynić jakowąś sztukę zdradziecką, mieliby po temu wiele sposobności, jako że miasto jest zbudowane tak, jak to opisuję; podnosząc bowiem te mosty u wejścia i przy wyjściu, mogliby nas zamorzyć głodem, gdyż my nie mielibyśmy możności dostania się na ląd; widząc to po wejściu do miasta, kazałem jak najszybciej zbudować cztery brygantyny, dokonałem tego w bardzo krótkim czasie, tak że mogły w każdej chwili przewieźć na ziemię trzystu ludzi, a także i konie. W mieście tym znajduje się wiele placów, na których stale są rozłożone towary; sprzedaje się je tu i kupuje.
Źródło: Hernan Cortés, Sequnda Relación, Wielkie miasto Tenochtitlán, red. M. Sten, Kraków 1988, s. 130–131.
Wskaż trzy urządzenia inżynieryjne wymienione w tekście.
- groble
- śluzy
- wały przeciwpowodziowe
- kanały
- jazy
Historia de los indios de la Nueva EspañaO dawnych obrzędach ofiarnych, ofiarach i bałwochwalstwie
O święcie zwanym Panquetzaliztli
Jak już wspomniałem, w dniach miesiąca zwanego Panquetzaliztli będącego miesiącem czternastym, poświęconym bogom Meksyku, specjalnie zaś dwóm, którzy powiadali się braćmi i bogami wojny, wielce mocnymi w zabijaniu i niszczeniu, w pokonywaniu i podbijaniu, w owych dniach, jak powiadam, będących niby Wielkanoc lub jedno z najważniejszych świąt, składali wiele krwawych ofiar […]. Posiadali duży kamień, długi na jedną brazada [miara równająca się 4 varas – l vara = 0,835 metra], półtorej piędzi szeroki i gruby na około jedną piędź. Połowa tego kamienia tkwiła w ziemi i była umieszczona powyżej schodów, przed ołtarzem bożków. Na tym kamieniu kładli na plecach te nieszczęsne ofiary z wypiętą klatką piersiową, bo miały związane ręce i nogi; główny kapłan lub jego zastępca dokonywali ofiary; […] i krzemieniem, którym krzesali ogień, mającym kształt ostrza podobnego do dzidy […] szybko ich zabijali; […] ostrze jest tak cienkie jak nóż i tak jak on kraje łatwo i bardzo szybko; tym okrutnym nożem otwierają z dużym wysiłkiem sztywno napiętą pierś nieszczęśnika i spiesznie wyjmują mu serce, a ten, który ten zły uczynek popełnia, podnosi je na wysokość ołtarza u wejścia do świątyni, zostawiając na nim krwawy ślad. Niekiedy leżące już na ziemi serce jeszcze drgało; następnie kładli je do naczynia przed ołtarzem. Innym razem wznosili je do słońca, kiedy indziej smarowali tą krwią usta bożków. Czasami starzy kapłani zjadali je, kiedy indziej grzebali, a potem chwytali ciało i zrzucali w dół po schodach; jeżeli było to ciało jeńca wojennego, to ten, który je złapał, zabierał przy pomocy swoich przyjaciół i krewnych, a w domu mieszano to ludzkie mięso z innym jadłem i następnego dnia wyprawiano uroczystość i zjadano; ten, który je schwytał, rozdawał tego dnia, jeżeli go na to było stać, bawełniane okrycia gościom; jeśli nieszczęśnik był niewolnikiem, nie zrzucali jego ciała ze schodów, tylko znosili je na ramionach, po czym urządzali tę samą uroczystość i ucztę jak dla jeńca wojennego, choć mniej wystawną; nie wymienimy innych uroczystości ani ceremonii, które czynili w inne dni, lecz opiszemy to przy innych okazjach. […] Podczas tej uroczystości składali w ofierze prawie zawsze jeńców wojennych lub niewolników; w jednych miejscowościach zabijali dwudziestu, w innych trzydziestu, w jeszcze innych czterdziestu, a nawet pięćdziesięciu czy sześćdziesięciu; w Meksyku składali w ofierze stu ludzi, a nawet więcej.
Źródło: Fray Toribio de Benavente, Historia de los indios de la Nueva España, red. M. Sten, Kraków 1988, s. 165–167.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Przedstawiona w tekście religia miała charakter monoteistyczny. | □ | □ |
| Przedstawiony w tekście lud uprawiał rytualny kanibalizm. | □ | □ |
| Cytowany tekst źródłowy przedstawia praktyki religijne Azteków. | □ | □ |
| Tekst skierowany jest do odbiorców zaznajomionych z chrześcijaństwem. | □ | □ |
Zapoznaj się z poniższymi tekstami źródłowymi (fragmentami opracowania historycznego), a następnie wykonaj polecenie.
Źródło A
Historia powszechna XVI–XVII wiekuZamieszkiwali wielkie tereny w zachodniej części Ameryki Południowej, przede wszystkim na terytorium dzisiejszego Peru oraz częściowo również Chile. Hiszpanie zastali to ciekawe „imperium” w momencie silnie rozwiniętej ekspansji terytorialnej i wojen z sąsiadami. […] U schyłku XV w. […] władali wielkim terytorium długości ok. 3 tys. km, szerokości ok. 500 km z centrum w Cuzco, mieście na terytorium dzisiejszego Peru.
Źródło: Zbigniew Wójcik, Historia powszechna XVI–XVII wieku, Warszawa 1991, s. 76.
Źródło B
Historia powszechna XVI–XVII wiekuKultura duchowa i umysłowa […] stała na tak wysokim poziomie, że niektórzy uczeni nie wahali się nazwać to plemię Grekami Nowego Świata. Największymi niewątpliwie osiągnięciami […] w dziedzinie kultury umysłowej była znajomość zera w matematyce […] oraz niesłychanie wysoki poziom wiedzy astronomicznej. Kalendarz ich był o wiele dokładniejszy niż juliański […]. Rok dzielił się na 365,2420 dnia, podczas gdy rok gregoriański trwa 365,2425 dnia.
Źródło: Zbigniew Wójcik, Historia powszechna XVI–XVII wieku, Warszawa 1991, s. 75.
Plemię opisane w źródle 2 to: 1. Majowie, 2. Inkowie, 3. Aztekowie, 4. Toltekowie.
Dokończ zdania, przenosząc odpowiednie elementy z nazwami plemion.
Aztekowie, Inkowie, Majowie, Toltekowie
Twórcami cywilizacji opisanej w źródle 1 byli .....................
Plemię opisane w źródle 2 to .....................