Sprawdź się
Wymienione wydarzenia ułóż w kolejności chronologicznej. Zacznij od najstarszego.
- sekularyzacja zakonu krzyżackiego w Prusach
- sekularyzacja zakonu kawalerów mieczowych w Inflantach
- akt supremacji Henryka VIII
- ogłoszenie 95 tez przez Marcina Lutra
- uznanie luteranizmu za wyznanie panujące w Szwecji
Przeczytaj zamieszczone niżej teksty źródłowe i pod każdym z nich wskaż, którego wyznania dotyczą.
Zapoznaj się z zamieszczonymi niżej tekstami źródłowymi i pod każdym z nich wskaż, którego wyznania dotyczą.
Historia powszechna 1500-1648. Wybór tekstów źródłowych[…] Dalej wykłada się, iż odpuszczenie grzechów i sprawiedliwości przed Bogiem nie możemy osiągnąć przez naszą zasługę, czyn i zadośćuczynienie, lecz tylko […] z łaski, dzięki Chrystusowi, przez wiarę […].
Źródło: Stanisław Cynarski, Historia powszechna 1500-1648. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1998, s. 68.
- katolicyzm
- luteranizm
- kalwinizm
Historia powszechna 1500-1648. Wybór tekstów źródłowych[…] Twierdzimy więc, opierając się na wyraźnym świadectwie Pisma św., że Bóg wedle swego przedwiecznego i niezmiennego zamysłu raz powziął postanowienie, których kiedyś zechce obdarzyć zbawieniem, a których przeznaczy na zgubę. […]
Źródło: Stanisław Cynarski, Historia powszechna 1500-1648. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1998, s. 73.
- katolicyzm
- luteranizm
- kalwinizm
Przeanalizuj poniższą ilustrację i wykonaj zamieszczone pod nią polecenia.
Na zamieszczonej ilustracji autor przedstawił prawidłowe i fałszywe wybaczenie grzechów. Prawdziwe wybaczenie przedstawia {#lewa}/{prawa} część ilustracji. Autor utożsamia fałszywe wybaczenie grzechów z {#katolicyzmem}/{protestantyzmem}.
Przeczytaj fragment dzieła, a następnie na podstawie jego treści oraz wiedzy własnej wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
Zapoznaj się z fragmentem dzieła, a następnie na podstawie jego treści oraz wiedzy własnej wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
Historia reformacji w (…)[…] Tak więc następnej niedzieli wypadło temuż Johnowi wyrazić myśli swoje w miejscu wygłoszenia kazań publicznych.
[…]
Na temat tego kazania, pierwszego, które Knox wygłosił publicznie, były różne komentarze. Niektórzy powiadali: „Inni obcinali gałęzie Papiestwa, ale on mierzy w sam korzeń, by zniszczyć całość”.
[…]
Nasze wyznanie Wiary zostało publicznie odczytane, najpierw w obecności Parów, a następnie wobec całego Parlamentu; […] jako że nie postawiono żadnych zarzutów, oznaczono dzień dla głosowania w tej i innych sprawach. Nasze wyznanie wiary zostało odczytane, każdy artykuł z osobna, raz jeszcze, w porządku, w którym były spisane, a następnie wzywano każdego do głosowania. Z Królestwa Doczesnego jedynie hrabia Atholl i lordowie Somerville i Borthwick głosowali przeciw; a podać nie umieli lepszej przyczyny tego sprzeciwu, jak to, że „Będziemy wierni wierze naszych ojców”. […]
Po głosowaniu i ratyfikacji tego naszego Wyznania wiary przez całe zgromadzenie Parlamentu, dwie ustawy zostały także ogłoszone, jedna przeciw Mszy i nadużywaniu Sakramentu, zaś druga przeciw supremacji papieża. […]Źródło: John Knox, Historia reformacji w (…), [w:] Stanisław Cynarski, Historia powszechna 1500-1648. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1998, s. 79–82.
Dokończ zdanie. Tekst źródłowy dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w:
- Niemczech.
- Francji.
- Szkocji.
- Niderlandach.
Dokończ zdanie. Działalność reformatora przedstawionego w tekście przyczyniła się do ustanowienia w jego kraju…
- Kościoła luterańskiego.
- Kościoła kalwińskiego.
- Kościoła anglikańskiego.
- Kościoła katolickiego.
Przeczytaj fragment dzieła, a następnie na podstawie jego treści oraz wiedzy własnej wskaż zdania zgodne z jego treścią.
Zapoznaj się z fragmentem dzieła, a następnie na podstawie jego treści oraz wiedzy własnej wskaż zdania zgodne z jego treścią.
Historia reformacji w (…)[…] Następnie zaczął analizować żywoty różnych papieży oraz żywoty różnych klechów, w ich przeważającej części; wykazał niebicie, jak ich dogmaty i prawa są w jawnej sprzeczności z doktryną i prawami ustanowionymi przez Boga Ojca i Jego Syna Jezusa Chrystusa. Wykazał to, porównując doktrynę odkupienia wyrażoną w Piśmie Św., która uczy, że człowiek „odkupiony jest tylko przez wiarę”, że „krew Jezusa Chrystusa oczyszcza nas od wszystkich naszych grzechów”, z dogmatami papistów przypisującymi odkupienie wytworom praw ludzkich, więcej nawet, wytworów wymyślonym przez człowieka, jak pielgrzymki, odpusty i inne. […]
Otóż niech osądzą sami papiści, czy ktokolwiek przed nimi podjął się ulżyć cierpieniom dusz czyścowych, jak wmawiają ludziom, że co dzień czynią, dzięki swej Mszy i innym niepoważnym rzeczom.Źródło: John Knox, Historia reformacji w (…), [w:] Stanisław Cynarski, Historia powszechna 1500-1648. Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1998, s. 80.
- John Knox uważał, że człowiek może dostąpić zbawienia dzięki dobrym uczynkom.
- John Knox odrzucał władzę papieską i autorytet Stolicy Apostolskiej.
- John Knox zarzuca doktrynie katolickiej niezgodność z Pismem Świętym.
- John Knox uznaje zbawienne działanie odpustów.
- John Knox nakłania do udziału w mszach i pielgrzymkach.
Przeczytaj fragment opracowania historycznego.
Zapoznaj się z fragmentem opracowania historycznego.
Reformacja. Sukces czy porażka?W tej części Niderlandów, która dała początek późniejszej Holandii, walka przeciwko kościelnej władzy papiestwa zbiegła się z walką przeciwko panowaniu Hiszpanii. Dlatego też nie zyskał tam większej popularności luteranizm, ponieważ kiedy Luter podczas wojny chłopskiej w Niemczech sakralizował prawa książąt do swojego władztwa, godziło to w mieszkańców północnych Niderlandów, niechętnych władającym nimi Habsburgom hiszpańskim. Dlatego też (choć nie był to jedyny powód) od 1540 roku wybierali oni kalwinizm jako bardziej im odpowiadający ze względu choćby na demokratyczny ustrój Kościoła i podkreślaną przez Kalwina ideę konieczności przeciwstawiania się ziemskiej tyranii. […]
Źródło: Włodzimierz Tasak, Reformacja. Sukces czy porażka?, Warszawa 2017.
Przeanalizuj tekst źródłowy, a następnie wykonaj polecenia.
Fragmenty edyktu nantejskiegoHenryk z łaski Bożej król Francji i Navarry wszystkim obecnym (...) edyktem wieczystym i nieodwołalnym orzekliśmy, oświadczyli i zarządzili, orzekamy, oświadczamy i zarządzamy, (...)
Zabraniamy wszystkim poddanym naszym jakiegokolwiek stanu i godności odnawiać pamięć tego (tj. poprzednich wojen religijnych), zaczepiać się wzajemnie z powodu tego, co zaszło w przeszłości z jakiegokolwiek powodu, lub pod jakimkolwiek pozorem; lecz mają się zachowywać i żyć razem spokojnie, jak bracia, przyjaciele i współobywatele, z zagrożeniem ukarania sprzeciwiających się, jako łamiących pokój i burzycieli spokoju publicznego.
Zarządzamy, że religia katolicka, apostolska i rzymska ma być przywrócona we wszystkich miejscach tego naszego królestwa i krajów nam podległych, gdzie wykonywanie tejże zostało przerwane (...) pozwoliliśmy i pozwalamy wyznawcom rzeczonej religii reformowanej żyć i przebywać we wszystkich miastach i miejscach naszego królestwa i krajów nam podległych z tym, że nie będą poszukiwani, prześladowani i niepokojeni ani też zmuszani do czynienia czegokolwiek w rzeczach dotyczących religii wbrew ich sumieniu, ani też z powodu tejże poszukiwani w domach i miejscach, w których zechcą zamieszkać, zachowując się zresztą według treści naszego obecnego edyktu. (...) Ogłaszamy wszystkich, którzy wyznają lub wyznawać będą rzeczoną religię, za zdolnych do dzierżawienia i sprawowania wszelkich godności, urzędów i obowiązków publicznych jakichkolwiek, królewskich, pańskich lub w miastach naszego królestwa.
Źródło: Fragmenty edyktu nantejskiego, [w:] T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych, Wypisy, t. 1, Wydawnictwo Temat, oprac. L. Szczucki, J. Tazbir, Toruń 1994.
Przeanalizuj zamieszczony niżej fragment opracowania historycznego i na jego podstawie oraz mapy interaktywnej (multimedium) wykonaj polecenia.
Reformacja. Sukces czy porażka?[…] Czy da się zauważyć jakieś cechy wspólne pomiędzy krajami, które w XVI wieku znalazły się w obozie państw protestanckich, i tymi, które pozostały wierne Rzymowi?
Kiedy popatrzymy na mapę chrześcijaństwa doby reformacji, łatwo zauważymy, że po głównym okresie przemian, które dokonały się w ciągu półwiecza 1520–1570, katolicką Europę stanowiły kraje wchodzące w starożytności w skład cesarstwa rzymskiego – wyjątkiem jest tu Rzeczpospolita i Irlandia. Pierre Chaunu zwraca uwagę na fakt, że:
„[…] reforma protestancka spowodowała utratę przez chrześcijaństwo łacińskie wszystkich obszarów pozyskanych w wyniku działalności misyjnej po upadku cesarstwa rzymskiego poza jego tradycyjnymi granicami. Afryka przeszła na islam, a greckie chrześcijaństwo wschodnie i greckokatolickie w krajach słowiańskich, pomimo wysiłków Soboru w Pizie i we Florencji (1438–1439), żyło poza łącznością z chrześcijaństwem łacińskim, liczniejszym, a więc bardziej aktywnym. Znalazło się więc poza zasięgiem ewolucji i rozłamu z początku XVI wieku”.
Fakt, że Anglia, Holandia, północne Niemcy czy Skandynawia to tereny schrystianizowane pomiędzy V a X wiekiem, ale chodzi tu nie tyle o krótszy chrześcijański staż, ile o brak związków kulturowych i poczucia więzi z dziedzictwem Imperium Romanum (nawet jeśli Brytania formalnie była jego częścią, to jej ludność słabo poddawała się latynizacji). Później też, już w czasie średniowiecza, kraje Północy w dalece mniejszy sposób ulegały zwierzchności Rzymu – albo z racji poczucia niezależności, tak jak Anglia czy Niemcy, albo zwyczajnie z racji zbyt dużej odległości od Rzymu, tak jak w przypadku Danii czy Szwecji.Źródło: Włodzimierz Tasak, Reformacja. Sukces czy porażka?, Warszawa 2017.