Przypomnij sobie, jaką funkcję mogą pełnić pytania w utworze literackim. Zwróć uwagę na charakter wiersza.

W twojej odpowiedzi powinna się znaleźć uwaga na temat perswazyjnego i dydaktycznego charakteru wiersza. Ten charakter warunkuje funkcję pytań: powinny one skłonić do refleksji.

Przypomnij sobie znaczenie słowa „wanitatywny”. Zwróć uwagę na to, że w wierszu podkreśla się nietrwałość ludzkiego ciała.

Sprawdź, czy z twojej odpowiedzi wynika, że w wierszu przedstawiono wyłącznie te elementy organizmu ludzkiego, które ulegają degradacji i kojarzą się z brzydotą rozkładu cielesnego. Wybrany przez ciebie cytat musi podkreślać ten aspekt istnienia ludzkiego organizmu.

Potraktuj słowa ostatniego wersu utworu Wacława Potockiego jako parafrazę biblijnego wersetu, przypominającego o tym, w jaki sposób człowiek powstał i co się z nim stanie po śmierci.

Twoja odpowiedź ma wykazać, że Wacław Potocki w ostatnim wersie nawiązał do wersetu: Z prochu jesteś i w proch się obrócisz (Rdz 3, 19).

Zwróć uwagę na wersy:

Zastanów się nad tym:

• jaką rolę pełni w ludzkim organizmie serce,

• w jaki sposób świadczy o człowieku to, że popada w pychę.

Twoja odpowiedź powinna wskazywać na fakt, że oba uczucia wspomniane w wierszy (smutek i pycha) negatywnie charakteryzują człowieka, co oznacza, że życie duchowe nie rekompensuje negatywnych aspektów fizyczności ludzkiej.

Zwróć uwagę na to, co dzieje się z ludzkim ciałem po śmierci oraz na fakt, że podmiot liryczny w ogóle nie wspomina o duszy.

Sprawdź, czy twoja odpowiedź wskazuje na to, że W. Potocki opisał w wierszu wyłącznie cielesność człowieka, nie wspominając nic o sferze duchowej. Ponadto twój tekst powinien zawierać uwagę na temat pośmiertnych losów ciała ludzkiego – polegają one tylko na „dogniciu”.

Przypomnij sobie, w jakim celu powstała większość utworów Wacława Potockiego.

Sprawdź, czy w twoim planie znalazły się punkty mówiące o:

• moralizatorskim charakterze twórczości W. Potockiego,

• odniesieniach do tych fragmentów Biblii, które podkreślają kruchość ludzkiego istnienia,

• możliwości postrzegania wiersza Człowiek jako utworu przestrzegającego adresatów przed pychą oraz zapomnieniem, jaka (według Potockiego) jest prawda dotycząca każdego istnienia ludzkiego.