Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1EmgckVdNp7q1
Ćwiczenie 1
Poniżej znajdują się dowody świadczące o zachodzeniu ewolucji. Spośród nich zaznacz dwa będące dowodami bezpośrednimi. Możliwe odpowiedzi: 1. podobieństwo budowy oka człowieka i oka ośmiornicy, 2. inkluzja niewielkiego gada z okresu kredy w bursztynie, 3. występowanie u człowieka wyrostka robaczkowego, 4. uniwersalność kodu genetycznego, 5. skamieniały odcisk stopy neandertalczyka (Homo neanderthalensis)
R11Xu5tgLiCm11
Ćwiczenie 2
Poniższe zdjęcie przedstawia łodzika (Nautilus belauensis), uważanego za bezpośredni dowód ewolucji. Zaznacz część ciała łodzika, która nie występuje u innych współczesnych głowonogów.
Źródło: Manuae, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2
RmrvqQhUhG9C3
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 3
R1JCBdv3V2fao
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
ReHDPuTpAYmjd
(Uzupełnij).
RniCOfk9nZ6OL
Źródło: Rama, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.

Powyższe zdjęcie przedstawia rekonstrukcję praptaka (Archeopteryx), uważanego za ogniwo pośrednie pomiędzy gadami i ptakami.

1
Ćwiczenie 4

Zdarza się, że odkrycie archeologiczne dostarcza i bezpośrednich, i pośrednich dowodów na ewolucję. W 2019 r. w Egipcie odkryto gliniane naczynia służące do fermentacji piwa. Znalezione w nich drożdże miały ok. 5000 lat i znajdowały się w stanie życia utajonego (anabiozy). Naukowcy uwarzyli piwo z zastosowaniem odkrytego szczepu oraz równie starego przepisu. Starożytne drożdże znacznie różniły się od współczesnych szczepów piwowarskich zarówno pod względem genetycznym, jak i zdolności fermentacyjnych.

Indeks górny Źródło: David Nield, Someone Has Made Beer Using 5,000‑Year‑Old Yeast From Ancient Egypt, ScienceAlert.com, 24 maja 2019. Indeks górny koniec

RteLA5x5RMCJm
Na podstawie powyższego testu i własnej wiedzy dopasuj opis do odpowiedniej kategorii. Dowód bezpośredni Możliwe odpowiedzi: 1. Znalezienie drożdży współcześnie niewystępujących, 2. Porównanie genomu i właściwości browarniczych dawnych szczepów drożdży i współczesnych Dowód pośredni Możliwe odpowiedzi: 1. Znalezienie drożdży współcześnie niewystępujących, 2. Porównanie genomu i właściwości browarniczych dawnych szczepów drożdży i współczesnych
2
Ćwiczenie 5

Pierwsze z powyższych zdjęć przedstawia osobnika gatunku Neoglyphea inopinata (inopinata oznacza „niespodziewany”), drugie natomiast – skamielinę gatunku Mecochirus lingimanatus odnalezioną na terenie bawarskich wykopalisk Solnhofen Limestone. Oba wymienione gatunki należą do grupy Glypheoidae, spośród której znaczna część gatunków wymarła. Neoglyphea inopinata znamy jedynie na podstawie analizy 17 okazów wyłowionych z wód Filipin i Australii. Wszystkie dziesięcionożne gatunki z grupy Glypheoidae wykazują lub wykazywały znaczne podobieństwa morfologiczne. Jednak prawie wszystkie dane na ich temat pochodzą z prac kopalnych.
Indeks dolny Na podstawie: Jacques Forest[Neoglyphea inopinata: A Crustacean “Living Fossil” from the Philippines], „Science” 1976, nr 192(4242), s. 884. Indeks dolny koniec

R1cRm3o30u4Yb
Oceń poniższe zdania dotyczące Glypheoidae jako prawdziwe lub fałszywe. Wszystkie gatunki zwierząt należące do grupy Glypheoidae są gatunkami kopalnymi. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Podobieństwo budowy zewnętrznej Neoglyphea inopinata do Mecochirus lingimanatus jest przykładem bezpośredniego dowodu na ewolucję. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Odnajdywane osobniki (żywe lub skamieniałe) Neoglyphea inopinata oraz Mecochirus lingimanatus stanowią bezpośrednie dowody na ewolucję. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
21
Ćwiczenie 6
RDFpewkpJX0vn
Na podstawie zdjęć i tekstu do ćwiczenia 5 oraz własnej wiedzy oceń, czy gatunek Neoglyphea inopinata może być uważany za żywą skamieniałość. Uzasadnij swoją ocenę, używając dwóch argumentów. (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 7

Na pierwszym z powyższych zdjęć znajdują się stromatolity w Zatoce Rekina (zachodnie w wybrzeże Australii). Na zdjęciu drugim widoczny jest przekrój stromatolitu. Te formacje skalne powstały poprzez stopniowe odkładanie się warstw cyjanobakterii i ich mineralizację po śmierci. Szacuje się, że najstarsze z nich mogą mieć nawet ponad 3,5 mld lat. Żyjące dzisiaj cyjanobakterie są najstarszymi znanymi nam żywymi skamieniałościami. Dzięki zdolności do fotosyntezy przyczyniły się do uformowania tlenowej atmosfery Ziemi. Ciekawe jest to, że cyjanobakterie zawierają chlorofil a (charakterystyczny dla eukariotów), podczas gdy inne organizmy prokariotyczne przeprowadzają fotosyntezę za pomocą bakteriochlorofilu. Genom cyjanobakterii ma formę kolistą, a sekwencja nukleotydów DNA wykazuje duże podobieństwo do sekwencji genomu chloroplastowego.

Indeks dolny Na podstawie: Jeong‑Hyun Lee, Stromatolite, [w:] Reference Module in Earth Systems and Environmental Sciences, Elsevier 2019. Indeks dolny koniec

RdPyZCiCpOQoM
Uzupełnij test dotyczący stromatolitów, wybierając poprawne określenie. Stromatolity są typowym przykładem skamieniałości inkluzji, a co za tym idzie – bezpośredniego dowodu na ewolucję. Występowanie zarówno u cyjanobakterii, jak i organizmów eukariotycznych chlorofilu a świadczy nie świadczy o ich pokrewieństwie ewolucyjnym. Szacowany wiek cyjanobakterii oraz stosunkowo niewielkie zmiany ewolucyjne, jakim uległy te organizmy, czynią z nich żywe skamieniałości formy przejściowe. Podobieństwo ich genomu do genomu chloroplastowego może nie może świadczyć o tym, że organizmy te dały początek chloroplastom roślinnym.
31
Ćwiczenie 8
RIf6dyRkAIHU3
Na podstawie tekstu do ćwiczenia 7 i własnej wiedzy napisz, jak można uzasadnić występowanie chlorofilu a zarówno u cyjanobakterii, jak i organizmów roślinnych. W odpowiedzi uwzględnij założenia teorii endosymbiozy i obecne w tekście dowody potwierdzające jej prawdziwość. (Uzupełnij).