Memoriał szefa sztabu admiralicji niemieckiej, admirała Henninga von Holtzendorffa, do szefa Sztabu Generalnego, marszałka Paula von Hindenburga w sprawie stosowania nieograniczonej wojny łodziami podwodnymi z 22 XII 1916 r.

I.

Wojnę trzeba rozstrzygnąć przed jesienią 1917 roku, jeśli nie ma się ona zakończyć ogólnym wyczerpaniem wszystkich jej uczestników, a tym samym dla nas fatalnie. Spośród naszych przeciwników Włochy i Francja są tak mocno wstrząśnięte w swych podstawach gospodarczych, że podtrzymuje je jedynie energia i żywotność Anglii. Jeśli się nam powiedzie skręcić kark Anglii, wówczas wojna będzie natychmiast rozstrzygnięta na naszą korzyść. Słabym punktem Anglii jest sprawa tonażu, który dowozi Wielkiej Brytanii środki niezbędne do życia i konieczne dla przemysłu wojennego, jako też zabezpiecza kredyty za granicą. […]

V.

Nieograniczona wojna łodziami podwodnymi spowoduje dalej odpadnięcie zaopatrzenia z Danii i Holandii i co za tym idzie brak tłuszczów, gdyż 1/3 dowozu masła do Anglii pochodzi z Danii, cały zaś wywóz margaryny z Holandii. Ponadto nieograniczona wojna łodziami podwodnymi zaostrzy w Anglii brak rudy i drzewa przez zagrożenie ich wwozu ze Skandynawii i przez równoczesne ostre wystąpienie przeciw dowozowi rudy z Hiszpanii. Tym samym zmniejszy się bezpośrednio transport węgla, gdyż nie będzie potrzebnego do tego drzewa, poza tym zmaleje przemysł żelazny i stalowy, jako też zależny od nich wyrób amunicji. Wreszcie znajdziemy od tak dawna upragnioną sposobność wystąpienia przeciw dowozowi amunicji z krajów neutralnych, przez co ułatwimy wojsku jego zadanie.

1 Źródło: Memoriał szefa sztabu admiralicji niemieckiej, admirała Henninga von Holtzendorffa, do szefa Sztabu Generalnego, marszałka Paula von Hindenburga w sprawie stosowania nieograniczonej wojny łodziami podwodnymi z 22 XII 1916 r., [w:] Wiek XX w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1998, s. 32–33.

Oświadczenie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, złożone w Kongresie w sprawie wypowiedzenia przez Stany Zjednoczone Ameryki Północnej wojny Niemcom, z 6 IV 1917 r.

Już 3 lutego przedłożyłem panom nadzwyczajną zapowiedź rządu niemieckiego, iż od 7 lutego zamierza porzucić wszelkie prawa i ludzkie skrupuły i że będzie łodziami podwodnymi zatapiać wszystkie okręty, które by próbowały dotrzeć do nieprzyjacielskich portów. […]

Okręty neutralne i zaprzyjaźnione zatapia się tak samo jak okręty nieprzyjacielskie; nawet okręty szpitalne, mające wolny glejt rządu niemieckiego, zatapiano z takim samym brakiem litości i zasad.

Prawo międzynarodowe rozwinęło się moralnie wśród skąpych dotąd rezultatów, ale rząd niemiecki zniósł nawet to minimum prawa pod pozorem odwetu i konieczności. Nie mam tu na myśli teraz jedynie szkód materialnych, chociaż i te są wielkie, lecz myślę tylko o skonie nie walczących mężczyzn, kobiet i dzieci. Obecna wojna niemiecka przeciwko handlowi jest wojną przeciw humanitarności i przeciw wszystkim narodom. […]

Spełniając bez wahania mój konstytucyjny obowiązek, radzę Kongresowi, by oświadczył, że ostatnia działalność rządu niemieckiego jest faktycznie wojną przeciw rządowi i narodowi Stanów Zjednoczonych, by przyjął stan wojenny, który został Ameryce narzucony.

2 Źródło: Oświadczenie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, złożone w Kongresie w sprawie wypowiedzenia przez Stany Zjednoczone Ameryki Północnej wojny Niemcom, z 6 IV 1917 r., [w:] Wiek XX w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1998, s. 35.