1
Pokaż ćwiczenia:
RDkj93w4G7BGo1
Ćwiczenie 1
Styl retoryczny łączy cechy stylu: Możliwe odpowiedzi: 1. artystycznego, 2. publicystycznego, 3. potocznego, 4. naukowego
R1MEnsU86KRdW11
Ćwiczenie 2
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz, jeśli jest fałszywe. W mowach Cycerona można dostrzec ironię i sarkazm. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Użycie środków retorycznych ma jedynie funkcję informacyjną. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Styl potoczny podtrzymuje dialog z odbiorcami. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Emfaza to środek retoryczny polegający na użyciu słów zabarwionych emocjonalnie, który uwydatnia oddziaływanie tekstu na odbiorcę. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Cyceron w swoich dziełach unikał powtórzeń konstrukcji składniowych. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R13O9SbWGlIml1
Ćwiczenie 3
Połącz funkcje retoryki z ich cechami: Funkcja informacyjna: Możliwe odpowiedzi: 1. Polega na wywoływaniu uczuć., 2. Polega na wywoływaniu zachwytu., 3. Polega na argumentowaniu racjonalnym. Funkcja emocjonalna: Możliwe odpowiedzi: 1. Polega na wywoływaniu uczuć., 2. Polega na wywoływaniu zachwytu., 3. Polega na argumentowaniu racjonalnym. Funkcja estetyczna: Możliwe odpowiedzi: 1. Polega na wywoływaniu uczuć., 2. Polega na wywoływaniu zachwytu., 3. Polega na argumentowaniu racjonalnym.
Rw4S1GOFWAeQT2
Ćwiczenie 4
„(…) Bo cóż jest osobliwszego jak to, że młodziutki chłopak, który żadnego urzędu nie sprawował, w ciężkich dla rzeczypospolitej chwilach zaciągnął wojsko? Pompejusz to uczynił. Że stanął na jego czele? A tak się stało. Że jako naczelny wódz prowadził zwycięską wojnę? A tak było. Co równie sprzecznego ze zwyczajem, jak powierzenie naczelnego dowództwa nad wojskiem całkiem młodemu człowiekowi, który ze względu na wiek daleki jest jeszcze od godności senatorskiej, jak oddanie mu w ręce Sycylii i Afryki i zlecenie wojny na tych ziemiach? (…)”
2
Ćwiczenie 4
R10OnS4ukkUhT
„(…) Bo cóż jest osobliwszego jak to, że młodziutki chłopak, który żadnego urzędu nie sprawował, w ciężkich dla rzeczypospolitej chwilach zaciągnął wojsko? Pompejusz to uczynił. Że stanął na jego czele? A tak się stało. Że jako naczelny wódz prowadził zwycięską wojnę? A tak było. Co równie sprzecznego ze zwyczajem, jak powierzenie naczelnego dowództwa nad wojskiem całkiem młodemu człowiekowi, który ze względu na wiek daleki jest jeszcze od godności senatorskiej, jak oddanie mu w ręce Sycylii i Afryki i zlecenie wojny na tych ziemiach? (…)”. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z fragmentem Mowy przeciwko Katylinie. Jak rozumiesz rozbudowaną metaforę: 
Zapoznaj się z fragmentem Mowy przeciwko Katylinie. Jak rozumiesz rozbudowaną metaforę: 

(…) oni zachowując spokój — potakują, nie sprzeciwiając się — wyrokują, milcząc — krzyczą? (…)?

Marek Tulliusz Cyceron Mowy: Mowa przeciwko Katylinie

(…) Ale jeśli chodzi o ciebie, Katylino, oni zachowując spokój — potakują, nie sprzeciwiając się — wyrokują, milcząc — krzyczą, i to nie tylko ci, których zdanie, jak widać, sobie cenisz, choć ich życiem pomiatasz, ale także owi rycerze rzymscy, ludzie zacni i szanowani, także pozostali dzielni obywatele, którzy obiegli senat i których tłumy widziałeś; mogłeś poznać ich nastroje i przed chwilą usłyszeć ich głosy. (…)

C1 Źródło: Marek Tulliusz Cyceron, Mowy: Mowa przeciwko Katylinie.
R18WDFG5J6dWN
(Uzupełnij).
R1HvdONIRLIA13
Ćwiczenie 6
Uzupełnij zdania. Przejście od sytuacji szczegółowej do rozważań dotyczących treści ogólnych toperswazja/metafora/emfaza/amplifikacja.
Przekonanie słuchaczy do racji przedstawianych przez mówcę nazywane jest omówieniem/amplifikacją/epitetem/perswazją.
Kunsztowność i opanowanie języka to cechy funkcji informacyjnej/emocjonalnej/naukowej/estetycznej w retoryce.
„Szaleńcze!” to przykład użycia anafory/metafory/amplifikacji/apostrofy.
31
Ćwiczenie 7

Za jedno z zadań mówcy Cyceron uważał wzbudzanie u słuchacza śmiechu. Zapoznaj się z fragmentem artykułu Józefa Korpantego, a następnie opisz, w jaki sposób, według Cycerona, słuchacze reagują na elementy wesołości w wygłaszanych mowach.

Józef Korpanty O pojęciu „lepos”

Cyceron stawia pytanie: Czy jest zadaniem mówcy wzbudzanie śmiechu? I odpowiada, że tak, ponieważ wesołość (hilaritas) rodzi życzliwość, ponieważ słuchacze podziwiają celność dowcipu zawartego tylko w jednym słowie, ponieważ dowcip potrafi pognębić przeciwnika, a mówca dowcipny uchodzi za osobę wytworną (politus), wykształconą, z poczuciem humoru (urbanus), a humor łagodzi powagę, surowość, rzeczy niemiłe, które trudno jest usprawiedliwić za pomocą argumentów. Nieco wcześniej czytamy: „Któż nie przyzna, że ten dowcip subtelny przyczynił się do pokonania Brutusa nie mniej niż przemowa dramatyczna”. […] Ale to jeszcze nie wszystko: według Cycerona humor owocuje wdziękiem – suavitas […]. Suavitas z kolei rodzi delectatio – przyjemność.

1 Źródło: Józef Korpanty, O pojęciu „lepos”, „Scripta Classica” 2008, nr 5, s. 54.
R1XdXkmu2BoI5
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z fragmentem Mowy w obronie poety Archiasza. Wyjaśnij, jak Cyceron widzi poetę oraz jakich argumentów używa, aby przekonać sędziów do swojej racji.

Marek Tulliusz Cyceron Mowy: Mowa w obronie poety Archiasza

(…) Niechże więc dla was, sędziowie, ludzi tak szlachetnych i wrażliwych, święte będzie imię poety, którego nie znieważyli nigdy żadni barbarzyńcy. Kamienie pustkowia odpowiadają głosowi śpiewaka, pod wpływem śpiewu łagodnieją nieraz dzikie bestie stając w niemym zachwycie, a nas, wykształconych w najszlachetniejszych naukach, nie wzruszy głos poety? (…)

C2 Źródło: Marek Tulliusz Cyceron, Mowy: Mowa w obronie poety Archiasza.
R1TTEWIlSSjYn
(Uzupełnij).
Praca domowa

Cyceron twierdził, że retoryka to potężne narzędzie, które może służyć zarówno celom szlachetnym, jak i doprowadzić do katastrofy. Sformułuj tezę, zbierz argumenty i przygotuj przemówienie na ten temat.