Sprawdź się
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz, jeśli jest fałszywe.
Prawda | Fałsz | |
W mowach Cycerona można dostrzec ironię i sarkazm. | □ | □ |
Użycie środków retorycznych ma jedynie funkcję informacyjną. | □ | □ |
Styl potoczny podtrzymuje dialog z odbiorcami. | □ | □ |
Emfaza to środek retoryczny polegający na użyciu słów zabarwionych emocjonalnie, który uwydatnia oddziaływanie tekstu na odbiorcę. | □ | □ |
Cyceron w swoich dziełach unikał powtórzeń konstrukcji składniowych. | □ | □ |
Połącz funkcje retoryki z ich cechami:
wywołanie uczuć, racjonalne argumentowanie, wywołanie zachwytu
funkcja informacyjna | |
funkcja emocjonalna | |
funkcja estetyczna |
(…) oni zachowując spokój — potakują, nie sprzeciwiając się — wyrokują, milcząc — krzyczą? (…)?
Mowy: Mowa przeciwko Katylinie(…) Ale jeśli chodzi o ciebie, Katylino, oni zachowując spokój — potakują, nie sprzeciwiając się — wyrokują, milcząc — krzyczą, i to nie tylko ci, których zdanie, jak widać, sobie cenisz, choć ich życiem pomiatasz, ale także owi rycerze rzymscy, ludzie zacni i szanowani, także pozostali dzielni obywatele, którzy obiegli senat i których tłumy widziałeś; mogłeś poznać ich nastroje i przed chwilą usłyszeć ich głosy. (…)
Za jedno z zadań mówcy Cyceron uważał wzbudzanie u słuchacza śmiechu. Zapoznaj się z fragmentem artykułu Józefa Korpantego, a następnie opisz, w jaki sposób, według Cycerona, słuchacze reagują na elementy wesołości w wygłaszanych mowach.
O pojęciu „lepos”Cyceron stawia pytanie: Czy jest zadaniem mówcy wzbudzanie śmiechu? I odpowiada, że tak, ponieważ wesołość (hilaritas) rodzi życzliwość, ponieważ słuchacze podziwiają celność dowcipu zawartego tylko w jednym słowie, ponieważ dowcip potrafi pognębić przeciwnika, a mówca dowcipny uchodzi za osobę wytworną (politus), wykształconą, z poczuciem humoru (urbanus), a humor łagodzi powagę, surowość, rzeczy niemiłe, które trudno jest usprawiedliwić za pomocą argumentów. Nieco wcześniej czytamy: „Któż nie przyzna, że ten dowcip subtelny przyczynił się do pokonania Brutusa nie mniej niż przemowa dramatyczna”. […] Ale to jeszcze nie wszystko: według Cycerona humor owocuje wdziękiem – suavitas […]. Suavitas z kolei rodzi delectatio – przyjemność.
Zapoznaj się z fragmentem Mowy w obronie poety Archiasza. Wyjaśnij, jak Cyceron widzi poetę oraz jakich argumentów używa, aby przekonać sędziów do swojej racji.
Mowy: Mowa w obronie poety Archiasza(…) Niechże więc dla was, sędziowie, ludzi tak szlachetnych i wrażliwych, święte będzie imię poety, którego nie znieważyli nigdy żadni barbarzyńcy. Kamienie pustkowia odpowiadają głosowi śpiewaka, pod wpływem śpiewu łagodnieją nieraz dzikie bestie stając w niemym zachwycie, a nas, wykształconych w najszlachetniejszych naukach, nie wzruszy głos poety? (…)
Cyceron twierdził, że retoryka to potężne narzędzie, które może służyć zarówno celom szlachetnym, jak i doprowadzić do katastrofy. Sformułuj tezę, zbierz argumenty i przygotuj przemówienie na ten temat.