Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

RIHuGbXf4beuA1

Ćwiczenie 1

„Błękitne paliwo” to:

gaz ziemny składający się w 90% z metanu.
benzyna stosowana jako paliwo w samochodach osobowych.
mieszanina stałych węglowodorów nasyconych znana jako parafina.
nafta stosowana w silnikach odrzutowych.

RZDnXpdUV43IW1

Ćwiczenie 2

Zaznacz nazwę związku, który jest składnikiem benzyny.

oktan
metan
propan
butan

Ćwiczenie 3

RY4zH8sJKMf0q11

Źródło: dostępny w internecie: Źródło: www.pixabya.com, licencja: domena publiczna; źródło: www.commons.wikimedia.org, licencja: domena publiczna; źródło: www.pixabay.com, licencja: domena publiczna; źródło: www.pixabay.com, licencja: domena publiczna.

RzqZ5Et0Cx0oV

Ćwiczenie 4

Powszechnie znany przez kierowców samochodów autogaz, LPG (ang. liquefied petroleum gas „ciekły gaz z ropy naftowej”), to gaz otrzymywany poprzez skroplenie pod niskim ciśnieniem propanu i butanu. Narysuj wzory strukturalne tych alkanów.

R1AN8SuGv72qT

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R50zyTeh6ZitJ

Wzory sumaryczne: propan ( $C_{3} H_{8}$ ), butan ( $C_{4} H_{10}$ ).

RWB0tW74Xmi7J2

Ćwiczenie 5

Dopasuj opis do nazwy pojęcia. Liczba oktanowa Możliwe odpowiedzi: 1. Bezbarwna ciecz, bez smaku i zapachu; używany w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do wyrobu kremów i maści., 2. Grupa procesów technologicznych stosowanych w celu przerobu ciężkich frakcji ropy naftowej na benzynę i oleje. Inicjowanie kontrolowanego rozkładu długich węglowodorów alifatycznych na związki o krótszych łańcuchach węglowych., 3. Mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych o cząsteczkach zawierających od

5

12

atomów węgla; stosowana jaki paliwo do napędu m.in. samochodów., 4. Nazwa ta jest jedną z niewielu nazw chemicznych, która jest częścią codziennego życia i jest rozpoznawana przez społeczeństwo, np. na stacji benzynowej w postaci liczby

97

lub

95

. Wartości te charakteryzują odporność paliwa ciekłego na spalanie detonacyjne. Kraking Możliwe odpowiedzi: 1. Bezbarwna ciecz, bez smaku i zapachu; używany w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do wyrobu kremów i maści., 2. Grupa procesów technologicznych stosowanych w celu przerobu ciężkich frakcji ropy naftowej na benzynę i oleje. Inicjowanie kontrolowanego rozkładu długich węglowodorów alifatycznych na związki o krótszych łańcuchach węglowych., 3. Mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych o cząsteczkach zawierających od

5

12

97

lub

95

. Wartości te charakteryzują odporność paliwa ciekłego na spalanie detonacyjne. Olej parafinowy Możliwe odpowiedzi: 1. Bezbarwna ciecz, bez smaku i zapachu; używany w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do wyrobu kremów i maści., 2. Grupa procesów technologicznych stosowanych w celu przerobu ciężkich frakcji ropy naftowej na benzynę i oleje. Inicjowanie kontrolowanego rozkładu długich węglowodorów alifatycznych na związki o krótszych łańcuchach węglowych., 3. Mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych o cząsteczkach zawierających od

5

12

97

lub

95

. Wartości te charakteryzują odporność paliwa ciekłego na spalanie detonacyjne. Benzyna Możliwe odpowiedzi: 1. Bezbarwna ciecz, bez smaku i zapachu; używany w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do wyrobu kremów i maści., 2. Grupa procesów technologicznych stosowanych w celu przerobu ciężkich frakcji ropy naftowej na benzynę i oleje. Inicjowanie kontrolowanego rozkładu długich węglowodorów alifatycznych na związki o krótszych łańcuchach węglowych., 3. Mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych o cząsteczkach zawierających od

5

12

97

lub

95

. Wartości te charakteryzują odporność paliwa ciekłego na spalanie detonacyjne.

5

12

97

lub

95

5

12

97

lub

95

5

12

97

lub

95

5

12

97

lub

95

. Wartości te charakteryzują odporność paliwa ciekłego na spalanie detonacyjne.

Dopasuj opis do nazwy pojęcia.

Grupa procesów technologicznych stosowanych w celu przerobu ciężkich frakcji ropy naftowej na benzynę i oleje. Inicjowanie kontrolowanego rozkładu długich węglowodorów alifatycznych na związki o krótszych łańcuchach węglowych., Mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych o cząsteczkach zawierających od 5 do 12 atomów węgla; stosowana jaki paliwo do napędu m.in. samochodów., Nazwa ta jest jedną z niewielu nazw chemicznych, która jest częścią codziennego życia i jest rozpoznawana przez społeczeństwo, np. na stacji benzynowej w postaci liczby 97 lub 95. Wartości te charakteryzują odporność paliwa ciekłego na spalanie detonacyjne., Bezbarwna ciecz, bez smaku i zapachu; używany w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do wyrobu kremów i maści.

Liczba oktanowa
Kraking
Olej parafinowy
Benzyna

Ćwiczenie 6

BOE (ang. barrel of oil equivalent) to jednostka energii, otrzymana ze spalenia jednej baryłki ropy naftowej. Na wykresie przedstawiono wydobycie w latach $2011$ - $2015$ gazu ziemnego i ropy naftowej w jednostkach BOE na podstawie danych z www.pgnig.pl (data dostępu 18.02.2020).

R1KeSVT5rK6UY

Wydobycie gazu i ropy naftowej w mln BOE
(podział na wydobycie w kraju i za granicą- na przykładzie Norwegii i Pakistanu)

mln_boe : 2011

polska_-_gaz_ziemny : 27.9

zagranica_(norwegia_i pakistan)_-_gaz_ziemny : 0

polska_-_ropa_naftowa_i kondensat : 3.4

zagranica_(norwegia)_-_ropa_naftowa_i kondensat : 0
mln_boe : 2012

polska_-_gaz_ziemny : 27.8

zagranica_(norwegia_i pakistan)_-_gaz_ziemny : 0

polska_-_ropa_naftowa_i kondensat : 3.6

zagranica_(norwegia)_-_ropa_naftowa_i kondensat : 0
mln_boe : 2013

polska_-_gaz_ziemny : 27.2

zagranica_(norwegia_i pakistan)_-_gaz_ziemny : 2.4

polska_-_ropa_naftowa_i kondensat : 6.0

zagranica_(norwegia)_-_ropa_naftowa_i kondensat : 2.1
mln_boe : 2014

polska_-_gaz_ziemny : 26.0

zagranica_(norwegia_i pakistan)_-_gaz_ziemny : 3.1

polska_-_ropa_naftowa_i kondensat : 5.8

zagranica_(norwegia)_-_ropa_naftowa_i kondensat : 3.1
mln_boe : 2015

polska_-_gaz_ziemny : 25.8

zagranica_(norwegia_i pakistan)_-_gaz_ziemny : 4.0

polska_-_ropa_naftowa_i kondensat : 5.6

zagranica_(norwegia)_-_ropa_naftowa_i kondensat : 4.9

Źródło: https://pgnig.pl/reports/annualreport2015/pgnig/wykresy-interaktywne.html, dostępny w internecie: https://pgnig.pl/reports/annualreport2015/pgnig/wykresy-interaktywne.html.

R1cjY8OpHaFRR

Korzystając z wykresu, uzupełnij zdania wybierając odpowiednie słowo. Z wykresu wynika, że wydobycie gazu ziemnego w milionach BOE w Polsce 1. wzrosło, 2. największe, 3. Najmniejsze, 4. zmalało, 5. zmalało, 6. Największe, 7. najmniejsze, 8. wzrosło w latach

2012

2015

. 1. wzrosło, 2. największe, 3. Najmniejsze, 4. zmalało, 5. zmalało, 6. Największe, 7. najmniejsze, 8. wzrosło wydobycie gazu ziemnego w Norwegii i Pakistanie odnotowano w

2015

roku, jednocześnie w tym samym roku w Polsce wydobycie tego surowca było 1. wzrosło, 2. największe, 3. Najmniejsze, 4. zmalało, 5. zmalało, 6. Największe, 7. najmniejsze, 8. wzrosło spośród odnotowanych. Rozpatrując lata

2014

2015

, można zauważyć, że wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce 1. wzrosło, 2. największe, 3. Najmniejsze, 4. zmalało, 5. zmalało, 6. Największe, 7. najmniejsze, 8. wzrosło o dokładnie taką samą wartość.

Korzystając z wykresu, uzupełnij zdania wybierając odpowiednie słowo.

najmniejsze, zmalało, największe, Najmniejsze, Największe, wzrosło, zmalało, wzrosło

Z wykresu wynika, że wydobycie gazu ziemnego w mln BOE w Polsce ...................... w latach 2012-2015. ...................... wydobycie gazu ziemnego w Norwegii i Pakistanie odnotowano w 2015 r., jednocześnie w tym samym roku w Polsce wydobycie tego surowca było ...................... spośród odnotowanych. Rozpatrując lata 2014 i 2015, można zauważyć, że wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce ...................... o dokładnie taką samą wartość.

Ćwiczenie 7

Jedna z metod syntetycznej produkcji nawozów wymaga użycia metanu do produkcji gazu syntezowego (mieszaniny $N_{2}$ i $H_{2}$ stosowanej do produkcji amoniaku). Reakcja metanu z parą wodną (tzw. konwersja metanu) prowadzi do otrzymania wodoru i tlenku węgla( $II$ ).

Zapisz przedstawione w opisie równanie reakcji metanu z parą wodną, uzgodnij, a następnie oblicz objętość metanu (w ${dm}^{3}$ ) potrzebną do otrzymania $4 {dm}^{3}$ wodoru (w warunkach normalnych).

R10DZ41nrc5yM

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RFLkNjf8H3MNu

Zapisz równanie reakcji metanu z parą wodną:

{CH}_{4} + H_{2} O \to CO + 2 H_{2}

Ułóż proporcję, porównując liczbę moli metanu i liczbę moli wodoru.
Oblicz objętość wodoru powstałą w trakcie reakcji.

1. Równanie reakcji metanu z parą wodną:

{CH}_{4} + H_{2} O \to CO + 2 H_{2}

2. Ułóż proporcję, porównując mole metanu i mole wodoru.

Zgodnie z równaniem reakcji:

1 mol metanu — 2 mole wodoru

x mol — 4 {dm}^{3}

3. Oblicz objętość metanu potrzebną do otrzymania $4 {dm}^{3}$ wodoru:

x = 2 {dm}^{3}

Odpowiedź: Do otrzymania $4 {dm}^{3}$ wodoru (w warunkach normalnych) potrzeba $4 {dm}^{3}$ metanu.

Ćwiczenie 8

Alkany są stosowane jak surowce energetyczne z uwagi na dużą ilość energii, jaka wydziela się w wyniku ich spalania. Ogólne równania spalania alkanów zostały rozpisane poniżej.

a) spalanie całkowite:

2 C_{n} H_{2 n + 2} + (3 n + 1) O_{2} \to 2 n {CO}_{2} + (2 n + 2) H_{2} O

b) spalanie przy ograniczonym dostępie tlenu:

2 C_{n} H_{2 n + 2} + (2 n + 1) O_{2} \to 2 n CO + (2 n + 2) H_{2} O

c) spalanie niecałkowite

2 C_{n} H_{2 n + 2} + (n + 1) O_{2} \to 2 n C + (2 n + 2) H_{2} O

Zbadano, że gęstość próbki benzyny wynosi $0,690 \frac{g}{{cm}^{3}}$ . Na podstawie równania reakcji całkowitego spalania oktanu, oblicz ilość (w ${dm}^{3}$ ) tlenku węgla( $IV$ ) ( ${CO}_{2}$ ) utworzonego w wyniku spalenia w samochodzie jednego galonu ( $3,78 {dm}^{3}$ ) benzyny. W obliczeniach przyjmij hipotetyczną sytuację, że benzyna składa się w $100 %$ z oktanu, a spalanie zachodzi w warunkach normalnych.

Indeks górny Żródło: chem.libretexts.org (data dostępu 18.02.2020). Indeks górny koniecIndeks górny Licencja CC BY‑NC‑SA 3.0 Indeks górny koniec

RbJqkYezXCEEL

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1RXJZ4vW5fCc

Ze wzoru na gęstość oblicz masę galonu benzyny.
Przelicz masę benzyny na mole.
Zapisz równanie reakcji spalania oktanu.
Ułóż proporcję porównując mole oktanu i mole tlenku węgla( $IV$ ).
Oblicz mole tlenku węgla( $IV$ ), powstałego w trakcie spalenia obliczonych (w poprzednim punkcie) moli oktanu.
Uwzględnij, że w warunkach normalnych $1$ mol zajmuje objętość $22,4 {dm}^{3}$ .

Masa molowa oktanu:

M_{oktanu} = 114 \frac{g}{mol}

Gęstość benzyny:

d_{benzyna} = 0, 690 \frac{g}{mol}

Objętość galonu benzyny:

V_{benzyny} = 3,78 {dm}^{3} = 3780 {cm}^{3}

1. Ze wzoru na gęstość oblicz masę galonu benzyny.

m = d \cdot V = 0,690 \frac{g}{{cm}^{3}} \cdot 3780 {cm}^{3} = 2608,2 g

2. Przelicz masę benzyny na mole.

n = \frac{m}{M}

n = \frac{2608,2 g}{114 \frac{g}{mol}} = 22,9 mol

3. Zapisz równanie reakcji spalania oktanu.

2 C_{18} H_{18} + 25 O_{2} \to 16 {CO}_{2} + 18 H_{2} O

4. Ułóż proporcję porównując mole oktanu i mole tlenku węgla( $IV$ ).

2 mole oktanu — 16 mol {CO}_{2}

22,9 mol — x mol

5. Oblicz mole tlenku węgla( $IV$ ), powstałego w trakcie spalenia obliczonych (w poprzednim punkcie) moli oktanu.

x = \frac{22,9 \cdot 16}{2} = 183,2 mola

6. Uwzględnij, że w warunkach normalnych $1$ mol zajmuje objętość $22,4 {dm}^{3}$ .

1 mol tlenku węgla( $IV$ ) w warunkach normalnych zajmuje objętość $22,4 {dm}^{3}$ , natomiast $183,2$ mola zajmuje objętość $4103 {dm}^{3}$ .

W trakcie spalenia jednego galonu benzyny wydziela się $4103 {dm}^{3}$ tlenku
węgla( $IV$ ).

Symulacja interaktywna

Dla nauczyciela