Sprawdź się
Perseweratywność to… Możliwe odpowiedzi: 1. tendencja do szybkiego reagowania, utrzymywania wysokiego tempa aktywności i łatwej zmiany jednego zachowania na inne w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu., 2. tendencja do kontynuowania i powtarzania zachowań oraz doświadczania stanów emocjonalnych po zakończeniu działania bodźca (sytuacji), który te zachowania i stany wywołał., 3. zdolność do reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej., 4. tendencja do intensywnego reagowania na bodźce wywołujące emocje, wyrażająca się w dużej wrażliwości i niskiej odporności emocjonalnej.
Dokończ zdanie.
Perseweratywność to…
- tendencja do szybkiego reagowania, utrzymywania wysokiego tempa aktywności i łatwej zmiany jednego zachowania na inne w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu.
- tendencja do kontynuowania i powtarzania zachowań oraz doświadczania stanów emocjonalnych po zakończeniu działania bodźca (sytuacji), który te zachowania i stany wywołał.
- zdolność do reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej.
- tendencja do intensywnego reagowania na bodźce wywołujące emocje, wyrażająca się w dużej wrażliwości i niskiej odporności emocjonalnej.
Wskaż wymiary interakcyjnej koncepcji temperamentu Thomassa i Chess.
- aktywność
- rytmiczność
- łatwość adaptacji
- rozległość
- spontaniczność
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Według niektórych badaczy pojęcia temperamentu i osobowości są tożsame. | □ | □ |
| Reaktywność to charakterystyczna dla danej osoby intensywność reakcji na poszczególne bodźce, sytuacje czy zachowania innych ludzi. | □ | □ |
| Badania wskazują, że czynnik genetyczny nie ma wpływu na cechy temperamentu. | □ | □ |
| Powstała w starożytności typologia temperamentu, nie jest już współcześnie wykorzystywana przez badaczy. | □ | □ |
Połącz pojęcia z ich definicjami.
zdolność do reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej, brak prawidłowej definicji, tendencja do szybkiego reagowania i utrzymywania wysokiego tempa aktywności, tendencja do podejmowania zachowań o dużej wartości stymulacyjnej
| żwawość | |
| wrażliwość sensoryczna | |
| aktywność | |
| reaktywność emocjonalna |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Temperament w pigułceNależy podkreślić, że wszystkie konstytucjonalne typologie temperamentu, podkreślające biologiczną, w tym genetyczną podstawę temperamentu, mają charakter deterministyczny, ignorują bowiem rolę środowiska, szczególnie społecznego. Co więcej, czasem były wykorzystywane jako „naukowe” argumenty, uzasadniające poglądy rasistowskie. Przykładem może być głoszona w Niemczech ideologia faszystowska o wyższości rasy germańskiej nad innymi narodami, co znalazło wyraz m.in. w traktowaniu przez faszystów siebie jako „nadludzi” (Übermensch).
Źródło: Jan Strelau, Temperament w pigułce, 2018 r., dostępny w internecie: charaktery.eu [dostęp 1.02.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Temperament – to się przydajeWażny wkład w rozumienie pojęcia temperamentu wniósł Iwan Pawłow. Postawił hipotezę, że każdym zachowaniem kieruje układ nerwowy (tzw. zasada nerwizmu). Podczas prowadzenia badań nad warunkowaniem odruchów poczynił obserwacje, które wykazały istnienie różnic indywidualnych w przebiegu opisanych procesów. Dotyczyły one np. prędkości powstawania odruchu, jego stałości czy dokładności. Pawłow wysunął hipotezę, że za te różnice odpowiedzialne są określone właściwości układu nerwowego. Należą do nich:
Siła procesu pobudzenia - (uważana za najważniejszą w tej koncepcji) - zdolność komórek korowych do pracy. Polega na tym, że komórka wytrzymuje silną stymulacje bez włączania swoistego „bezpiecznika”, jakim jest hamowanie ochronne.
Hamowanie ochronne - (o charakterze bezwarunkowym) właściwość komórek zapewniająca ochronę przed przeciążeniem układu nerwowego.
Równowaga procesów nerwowych - zdolność do hamowania pobudzeń w celu stworzenia miejsca dla bardziej adekwatnych reakcji na bodźce.
Ruchliwość procesów nerwowych - przejawia się w szybkości hamowania reakcji na bodziec tak, by ustąpić miejsca innej.
Odpowiednie kombinacje powyższych właściwości tworzą typy układu nerwowego uważane za fizjologiczne odpowiedniki temperamentu. Podstawą były typy Hipokratesa‑Galena. Ze względu na siłę procesu pobudzenia wyodrębniony został typ słaby (odpowiednik melancholika). Typ ten, uwzględniając rozróżnienie dotyczące równowagi między siłami pobudzenia i hamowania, dzieli się na zrównoważony (odpowiednik choleryka) i silny. Ten z kolei możemy podzielić na ruchliwy (odpowiednik sangwinika) i powolny (odpowiednik flegmatyka). Koncepcja ta pokazała, że wymiary temperamentu są konstruktami hipotetycznymi, a pomimo tego znajdują swoje odzwierciedlenie w biologii czy neurofizjologii organizmu.
Źródło: Marcin Charczyński, Temperament – to się przydaje, 2003 r., dostępny w internecie: psychologia.edu.pl [dostęp 1.02.2021 r.].
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Zasada nerwizmu mówi o tym, że za każdym zachowaniem człowieka kryją się czynniki socjokulturowe. | □ | □ |
| Układ nerwowy ma możliwość włączenia ochrony przed przeciążeniem. | □ | □ |
| W koncepcji Pawłowa odpowiednikiem flegmatyka jest typ silny i powolny. | □ | □ |
| Za różnice w temperamentach ludzkich odpowiadają według Pawłowa czynniki socjobiologiczne. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Cechy osobowości u pacjentek z zaburzeniami odżywianiaDo badań nad zaburzeniami odżywiania używa się specjalnie do tego celu stworzonych kwestionariuszy. Jednym z nich jest skonstruowany przez kanadyjskich badaczy Eating Disorders Inventory, który oprócz parametrów objawowych (dążenie do bycia szczupłą, bulimia, niezadowolenie z własnego ciała) uwzględnia cechy psychologiczne związane z zaburzeniami odżywiania, między innymi: perfekcjonizm, niską samoocenę, pewne aspekty aleksytymii, zaburzenia regulacji impulsów. (…)
W wymiarach temperamentu stwierdzono różnice między podgrupami pacjentek w zależności od typu zaburzeń odżywiania. Pacjentki z bulimią charakteryzowały się wysokim wymiarem Zapotrzebowania na Stymulację (NS, Novelity Seeking). Natomiast pacjentki „restrykcyjne” wyróżniały się większą Wytrwałością (P, Persistence) i niskim Zapotrzebowaniem na Stymulację. Pacjentki z bulimicznym typem jadłowstrętu reprezentowały pośredni typ profilu osobowości między bulimią i restrykcyjną postacią anoreksji.Źródło: Elżbieta Mikołajczyk, Jerzy Samochowiec, Cechy osobowości u pacjentek z zaburzeniami odżywiania, „Psychiatria” 2004, nr 1 (2), s. 93.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Wybrane psychologiczne aspekty aktywności sportowejW odniesieniu do dyscyplin opartych na cyklicznym wysiłku wytrzymałościowym, obserwacje prowadzone na młodych pływakach wykazały, że u osób wysokoreaktywnych tempo przyrostu sprawności sportowej w porównaniu z osobami niskoreaktywnymi było istotnie niższe. Uzyskany rezultat a także inne badania upoważniają do stwierdzenia, że w dyscyplinach sportu, takich jak wymienione wyżej pływanie, lekkoatletyczne biegi długie, narciarstwo biegowe, kolarstwo szosowe, łyżwiarstwo szybkie, wioślarstwo itp. jednostki wysokoreaktywne należą do rzadkości i w porównaniu z niskoreaktywnymi uzyskują gorsze wyniki. (…)
Prawidłowość podobnego typu możemy dostrzec również w przypadku dyscyplin sportu, w których ma miejsce wysoki stopień zagrożenia fizycznego. W takich dyscyplinach jak taternictwo, pilotaż samolotowy, spadochroniarstwo, wyścigi na żużlu, czy wyścigi motocyklowe na torach istotnie dominują osoby niskoreaktywne. Zatem towarzyszące tym dyscyplinom wysokie napięcie emocjonalne w przypadku osób wysokoreaktywnych w istotnej mierze obniża ich skuteczność sportową.
Jest wreszcie grupa dyscyplin takich jak: hokej na lodzie, rugby, piłka ręczna, boks, taekwondo, zapasy itp. niekiedy uznawanych za „męskie”, z wyraźnie zaznaczonymi symptomami agresywności, w których również niewielkie szanse powodzenia posiadają osoby wysokoreaktywne. W tym przypadku, podobnie jak w odniesieniu do dyscyplin o wysokim stopniu zagrożenia fizycznego, udział w treningach a zwłaszcza podczas rywalizacji sportowej wiąże się z wyzwalaniem szczególnie silnych pobudzeń emocjonalnych (stresowych), źle tolerowanych przez osoby wysokoreaktywne.Źródło: Tadeusz Sankowski, Wybrane psychologiczne aspekty aktywności sportowej, 2001 r., dostępny w internecie: wbc.poznan.pl [dostęp 1.02.2021 r.].