Sprawdź się
Wskaż element tekstu, który zawiera informację prawdziwą.
{Lenin widział w Stalinie swego następcę} {#Lenin widział w Trockim swego następcę}. Lew Trocki – dotychczasowy faworyt przywódcy – {widząc, że nie ma szans w starciu z pochodzącym z Gruzji politykiem, dobrowolnie zrezygnował, złożył legitymację partyjną i udał się na emigrację} {#został usunięty z partii, zmuszony do opuszczenia ZSRS i udania się na emigrację}. Stalin jednak w dalszym ciągu widział w nim zagrożenie. W końcu 1940 r. na jego rozkaz były dowódca Armii Czerwonej w wojnie domowej został zamordowany w Meksyku. Kamieniew i Zinowjew byli kolejnymi działaczami partyjnymi, którzy zostali wyeliminowani przez Stalina. Przeciwko nim wykorzystany został fakt, że obaj {popierali Nową Politykę Ekonomiczną} {#byli przeciwnikami Nowej Polityki Ekonomicznej}, która oddalała Związek Radziecki od ideału socjalistycznego. Ostatnim rywalem, który został zmuszony do opuszczenia partii, był Nikołaj Bucharin. Wszyscy {następnego roku} {#w latach 1936–1938, w okresie wielkiej czystki,} zostali skazani na śmierć.
Zaznacz na osi czasu wydarzenie.
Połącz wydarzenia z datami
1917,
1945,
1940,
1927,
1929,
1924
| rewolucja październikowa | |
| śmierć Lenina | |
| usunięcie Trockiego, Kamieniewa i Zinowjewa z partii | |
| przejęcie przez Stalina władzy | |
| zamordowanie Trockiego | |
| zakończenie II wojny światowej |
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 śmierć Lenina
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 usunięcie Trockiego, Kamieniewa i Zinowjewa z partii
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 przejęcie przez Stalina władzy
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 zamordowanie Trockiego
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 zakończenie II wojny światowej
Wymień dwa elementy dzieł, które wskazują na ich propagandowy charakter.
Dopasuj do charakterystyki nazwisko osoby.
Lew Trocki, Lew Kamieniew, Nikołaj Bucharin
| Był Żydem z pochodzenia, wielkim oratorem, który potrafił porywać tłumy, lubił przemawiać na zebraniach partyjnych i wiecach. Ulubieniec Lenina, człowiek wierzący głęboko w ideę rewolucji światowej. | |
| Początkowo współpracownik Stalina, z którym zawarł sojusz przeciw Trockiemu, wielki teoretyk ruchu komunistycznego, przeciwnik zmian gospodarczych wprowadzonych przez Lenina w końcowej fazie wojny domowej. | |
| Legendarny przywódca bolszewików, blisko współpracujący z Leninem, a potem ze Stalinem w czasie jego walki z przeciwnikami Nowej Polityki Ekonomicznej, koniec jego wpływów zbiegł się z kryzysem w radzieckiej gospodarce pod koniec lat 20. |
Zapoznaj się z tekstem wystąpienia Stalina w 1934 r. i odpowiedz na pytanie.
Wystąpienie końcowe na XVII Zjeździe WKP(b)Towarzysze! Dyskusja na zjeździe wykazała całkowitą jedność poglądów naszych kierowników partyjnych, można powiedzieć, we wszystkich zagadnieniach polityki partyjnej. Żadnych wystąpień przeciw referatowi sprawozdawczemu, jak wiecie nie było. Ujawnia się zatem niezwykła ideowopolityczna i organizacyjna zwartość szeregów naszej partii. (oklaski). Powstaje pytanie, czy wobec tego potrzebne jest wygłaszanie słowa końcowego? Sądzę, że nie jest potrzebne. Pozwólcie mi więc zrzec się słowa końcowego. (Burzliwa owacja, cały zjazd wstaje, potężne „hura”, chóralne okrzyki: „Niech żyje Stalin!”. Zjazd stojąc śpiewa „Międzynarodówkę”. Po odśpiewaniu „Międzynarodówki” owacja zaczyna się na nowo. Okrzyki: „Hura”, „Niech żyje Stalin!”, „Niech żyje KC!”).
Źródło: Józef Stalin, Wystąpienie końcowe na XVII Zjeździe WKP(b), Warszawa 1998, s. 104.
Przyporządkuj przyczyny przejęcia władzy przez Stalina wymienione w poniższych tekstach źródłowych do określonej kategorii.
Tekst 1
Hitler i Stalin. Żywoty równoległeTa seria manewrów, za pomocą której Stalin uzyskał ostateczne zwycięstwo nad pozostałymi trzema frakcjami w Politbiurze, jest często przytaczana jako klasyczny przykład sztuki prowadzenia rozgrywek o władzę. […] Stalin konsekwentnie dążył do uzyskania dominującej pozycji, ale był równie elastyczny, jak pozbawiony skrupułów w doborze środków wiodących do celu. Był gotów całkowicie zmienić swe stanowisko, nawiązywać i zrywać taktyczne sojusze i w pełni wykorzystywać wszelkie możliwości, niespodziewanie stwarzane przez błędy rywali.
Źródło: Alan Bullock, Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, Warszawa 1994, s. 193–194.
Tekst 2
Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela StalinaZa Lenina partia liczyła niewielu członków. „Członek partii” w czasach Lenina – to była prawdziwa godność. […] I oto wszystko się zmieniło. Do partii wstąpili niewykształceni robotnicy, czasami wręcz ludzie z ulicy. Żaden z nich nie miał pojęcia ani o Marksie, ani o światowej rewolucji. Mój genialny przyjaciel [Stalin] rozpuścił nas w masie, pozbawiał wyjątkowości. Nowi członkowie partii byli jak opricznicy Iwana Groźnego, chcieli służyć carowi, chcieli zająć nasze miejsce. […] Od tej pory partia, jak chór grecki, powtarzała słowa, które kazał jej mówić Koba [Koba – pseudonim Stalina]. I klaskała, klaskała…
Źródło: Edward Radziński, Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela Stalina, 2012, s. 280–281.
Tekst 3
Fenomen StalinaIstotnie brakowało mu danych, aby zastąpić Lenina. Ale nie miał ich nikt. Stalinowi brakowało oczywiście genialnej duchowej siły Lenina, teoretycznej głębi Plechanowa, kultury Łunaczarskiego. Nie był ani wybitnym teoretykiem, ani trybunem, ani osobą ujmującą. Ustępował wielu innym pod względem intelektualnym i moralnym. Ale mimo to został pierwszym!? […] „przy całym ciężarze niedoskonałości” Stalin miał w sobie coś, czego brakowało innym. Niepoślednią rolę odgrywała w tym wypadku jego zdolność do maksymalnego wykorzystania aparatu partyjnego w celu osiągnięcia własnych celów.
Źródło: Dymitr Wołkogonow, Fenomen Stalina, [w:] Fenomen Stalina, wybór A. Proskurin, Warszawa 1989, s. 117–118.
| Zdolności Stalina | Struktura partii | Wyrachowanie Stalina |
|---|---|---|
Na podstawie ilustracji i własnej wiedzy oceń, czy podane zdania są prawdziwe.
Na podstawie opisu lustracji i własnej wiedzy oceń, czy podane zdania są prawdziwe.
Stalinie – dziękujemy!Napis na fladze po lewej:
Generalissimus Stalin twórcą naszego zwycięstwa
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Na ilustracji pokazano przejaw kultu jednostki, którego obiektem był Józef Stalin. | □ | □ |
| Przesłaniem plakatu było ukazanie potęgi gospodarczej i rozwoju przemysłowego kraju. | □ | □ |
| Plakat miał na celu podkreślenie roli Stalina w zakończeniu II wojny światowej. | □ | □ |
| Plakat powstał w okresie Rosji Radzieckiej. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstami – fragmenty dzienników Lwa Trockiego i książki Apokalipsa Koby – i odpowiedz na pytania.
tekst A
Moje życie. Próba autobiografiiW styczniu 1925 roku zwolniono mnie ze stanowiska komisarza ludowego wojny. Decyzja ta została starannie przygotowana […]. Oprócz tradycji przewrotu październikowego, epigoni obawiali się najbardziej tradycji wojny domowej i związku, który istniał pomiędzy mną a armią. Ustąpiłem z mego stanowiska w wojsku bez walki, poniekąd z pewnym uczuciem ulgi wewnętrznej, chciałem bowiem wyrwać z rąk przeciwników broń insynuacji, rozsiewanych przez nich w sprawie mych rzekomych zamiarów wojskowych […].
Źródło: Lew Trocki, Moje życie. Próba autobiografii, Warszawa 1990, s. 584.
tekst B
Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela StalinaPo długich deliberacjach o czwartej rano Lew Dawidowicz oświadczył współtowarzyszom, że się wycofuje. Wygłosił płomienne przemówienie. Powiedział, że nie może dopuścić do najcięższego grzechu rewolucjonisty – bonapartyzmu. „Działalność polityczna poza partią to kontrrewolucja. Odwołanie się do ludu i armii na zawsze zniszczy jedność partii, a co za tym idzie rewolucję”.
Źródło: Edward Radziński, Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela Stalina, 2012, s. 279.