1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
RTSpZrsD6Awqd1
Wskaż element tekstu, który zawiera informację prawdziwą. Lenin widział w Stalinie swego następcę Lenin widział w Trockim swego następcę. Lew Trocki – dotychczasowy faworyt przywódcy – widząc, że nie ma szans w starciu z pochodzącym z Gruzji politykiem, dobrowolnie zrezygnował, złożył legitymację partyjną i udał się na emigrację został usunięty z partii, zmuszony do opuszczenia ZSRS i udania się na emigrację. Stalin jednak w dalszym ciągu widział w nim zagrożenie. W końcu 1940 r. na jego rozkaz były dowódca Armii Czerwonej w wojnie domowej został zamordowany w Meksyku. Kamieniew i Zinowjew byli kolejnymi działaczami partyjnymi, którzy zostali wyeliminowani przez Stalina. Przeciwko nim wykorzystany został fakt, że obaj popierali Nową Politykę Ekonomiczną byli przeciwnikami Nowej Polityki Ekonomicznej, która oddalała Związek Radziecki od ideału socjalistycznego. Ostatnim rywalem, który został zmuszony do opuszczenia partii, był Nikołaj Bucharin. Wszyscy następnego roku w latach 1936–1938, w okresie wielkiej czystki, zostali skazani na śmierć.
1
Ćwiczenie 2
RcssyfbHrh6Np
W jakich latach odbyły się następujące wydarzenia: 1. rewolucja październikowa 2. śmierć Lenina 3. usunięcie Trockiego, Kamieniewa i Zinowjewa z partii 4. przejęcie przez Stalina władzy 5. zamordowanie Trockiego 6. zakończenie II wojny światowej
R10x7V0PCUbnH
W jakich latach miały miejsca następujące wydarzenia? Wstaw właściwe daty w puste miejsca. 1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 rewolucja październikowa
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 śmierć Lenina
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 usunięcie Trockiego, Kamieniewa i Zinowjewa z partii
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 przejęcie przez Stalina władzy
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 zamordowanie Trockiego
1. 1917, 2. 1929, 3. 1927, 4. 1945, 5. 1940, 6. 1924 zakończenie II wojny światowej
21
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij, czy śmierć Lenina miała duże znaczenie dla Stalina i ZSRS?
Wyjaśnij, czy śmierć Lenina miała duże znaczenie dla Stalina i ZSRS?
R1cRUmtblNGrO
RnmV6OtqtjQ42
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
21
Ćwiczenie 4

Wymień dwa elementy dzieł, które wskazują na ich propagandowy charakter.

RGyiFUA8DbB3H
Pomnik Lenina i Stalina w Krakowie, w parku Strzeleckim.
Źródło: S. Stachowski, encyklopedia.pwn.pl.
R1BuKkno7HTUW
Wasilij Efganow, Niezapomniany moment, 1936.
Źródło: domena publiczna.
RL0sWgVUD4BHP
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 5
R1LvdwApHLjpy
Dopasuj do charakterystyki nazwisko osoby. 1. Był Żydem z pochodzenia, wielkim oratorem, który potrafił porywać tłumy, lubił przemawiać na zebraniach partyjnych i wiecach. Ulubieniec Lenina, człowiek wierzący głęboko w ideę rewolucji światowej. 2. Początkowo współpracownik Stalina, z którym zawarł sojusz przeciw Trockiemu, wielki teoretyk ruchu komunistycznego, przeciwnik zmian gospodarczych wprowadzonych przez Lenina w końcowej fazie wojny domowej. 3. Legendarny przywódca bolszewików, blisko współpracujący z Leninem, a potem ze Stalinem w czasie jego walki z przeciwnikami Nowej Polityki Ekonomicznej, koniec jego wpływów zbiegł się z kryzysem w radzieckiej gospodarce pod koniec lat 20. Możliwe odpowiedzi: 1. Nikołaj Bucharin, 2. Lew Trocki, 3. Lew Kamieniew
31
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z tekstem wystąpienia Stalina w 1934 r. i odpowiedz na pytanie.

Józef Stalin Wystąpienie końcowe na XVII Zjeździe WKP(b)

Towarzysze! Dyskusja na zjeździe wykazała całkowitą jedność poglądów naszych kierowników partyjnych, można powiedzieć, we wszystkich zagadnieniach polityki partyjnej. Żadnych wystąpień przeciw referatowi sprawozdawczemu, jak wiecie nie było. Ujawnia się zatem niezwykła ideowopolityczna i organizacyjna zwartość szeregów naszej partii. (oklaski). Powstaje pytanie, czy wobec tego potrzebne jest wygłaszanie słowa końcowego? Sądzę, że nie jest potrzebne. Pozwólcie mi więc zrzec się słowa końcowego. (Burzliwa owacja, cały zjazd wstaje, potężne „hura”, chóralne okrzyki: „Niech żyje Stalin!”. Zjazd stojąc śpiewa „Międzynarodówkę”. Po odśpiewaniu „Międzynarodówki” owacja zaczyna się na nowo. Okrzyki: „Hura”, „Niech żyje Stalin!”, „Niech żyje KC!”).

Józef Stalin Źródło: Józef Stalin, Wystąpienie końcowe na XVII Zjeździe WKP(b), Warszawa 1998, s. 104.
RA3qpFRK0XUb3
Skąd wynikała jednomyślność na zebraniach partyjnych? (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 7

Przyporządkuj przyczyny przejęcia władzy przez Stalina wymienione w poniższych tekstach źródłowych do określonej kategorii.

Tekst 1

Alan Bullock Hitler i Stalin. Żywoty równoległe

Ta seria manewrów, za pomocą której Stalin uzyskał ostateczne zwycięstwo nad pozostałymi trzema frakcjami w Politbiurze, jest często przytaczana jako klasyczny przykład sztuki prowadzenia rozgrywek o władzę. […] Stalin konsekwentnie dążył do uzyskania dominującej pozycji, ale był równie elastyczny, jak pozbawiony skrupułów w doborze środków wiodących do celu. Był gotów całkowicie zmienić swe stanowisko, nawiązywać i zrywać taktyczne sojusze i w pełni wykorzystywać wszelkie możliwości, niespodziewanie stwarzane przez błędy rywali.

A. Bullock Źródło: Alan Bullock, Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, Warszawa 1994, s. 193–194.

Tekst 2

Edward Radziński Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela Stalina

Za Lenina partia liczyła niewielu członków. „Członek partii” w czasach Lenina – to była prawdziwa godność. […] I oto wszystko się zmieniło. Do partii wstąpili niewykształceni robotnicy, czasami wręcz ludzie z ulicy. Żaden z nich nie miał pojęcia ani o Marksie, ani o światowej rewolucji. Mój genialny przyjaciel [Stalin] rozpuścił nas w masie, pozbawiał wyjątkowości. Nowi członkowie partii byli jak opricznicy Iwana Groźnego, chcieli służyć carowi, chcieli zająć nasze miejsce. […] Od tej pory partia, jak chór grecki, powtarzała słowa, które kazał jej mówić Koba [Koba – pseudonim Stalina]. I klaskała, klaskała…

E. Radziński Źródło: Edward Radziński, Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela Stalina, 2012, s. 280–281.

Tekst 3

Dymitr Wołkogonow Fenomen Stalina

Istotnie brakowało mu danych, aby zastąpić Lenina. Ale nie miał ich nikt. Stalinowi brakowało oczywiście genialnej duchowej siły Lenina, teoretycznej głębi Plechanowa, kultury Łunaczarskiego. Nie był ani wybitnym teoretykiem, ani trybunem, ani osobą ujmującą. Ustępował wielu innym pod względem intelektualnym i moralnym. Ale mimo to został pierwszym!? […] „przy całym ciężarze niedoskonałości” Stalin miał w sobie coś, czego brakowało innym. Niepoślednią rolę odgrywała w tym wypadku jego zdolność do maksymalnego wykorzystania aparatu partyjnego w celu osiągnięcia własnych celów.

D. Wołkogonow Źródło: Dymitr Wołkogonow, Fenomen Stalina, [w:] Fenomen Stalina, wybór A. Proskurin, Warszawa 1989, s. 117–118.
RcVvpROmEkSwF
Przyporządkuj teksty do 3 kategorii: Zdolności Stalina, Struktura partii, Wyrachowanie Stalina.
REvafPmeXGDw6
Do podanych przyczyn zwycięstwa Stalina w walce o władzę w ZSRS dopisz jeszcze dwie inne, które twoim zdaniem były kluczowe. A (Uzupełnij) B (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 8

Na podstawie ilustracji i własnej wiedzy oceń, czy podane zdania są prawdziwe.

Na podstawie opisu lustracji i własnej wiedzy oceń, czy podane zdania są prawdziwe.

R1NEEz0mDcbiQ
Tekst na plakacie: Stalinie – dziękujemy! Napis na fladze po lewej: Generalissimus Stalin twórcą naszego zwycięstwa
Rz0TICVYbaqmN
Wybierz jedno zagadnienie opisane w lekcji. Poszerz swoją wiedzę na jego temat, szukając dodatkowych informacji w dostępnych ci źródłach (np. w internecie, encyklopedii lub specjalistycznych publikacjach).
311
Ćwiczenie 9

Zapoznaj się z tekstami – fragmenty dzienników Lwa Trockiego i książki Apokalipsa Koby – i odpowiedz na pytania.

tekst A

Lew Trocki Moje życie. Próba autobiografii

W styczniu 1925 roku zwolniono mnie ze stanowiska komisarza ludowego wojny. Decyzja ta została starannie przygotowana […]. Oprócz tradycji przewrotu październikowego, epigoni obawiali się najbardziej tradycji wojny domowej i związku, który istniał pomiędzy mną a armią. Ustąpiłem z mego stanowiska w wojsku bez walki, poniekąd z pewnym uczuciem ulgi wewnętrznej, chciałem bowiem wyrwać z rąk przeciwników broń insynuacji, rozsiewanych przez nich w sprawie mych rzekomych zamiarów wojskowych […].

Moje życie Źródło: Lew Trocki, Moje życie. Próba autobiografii, Warszawa 1990, s. 584.

tekst B

Edward Radziński Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela Stalina

Po długich deliberacjach o czwartej rano Lew Dawidowicz oświadczył współtowarzyszom, że się wycofuje. Wygłosił płomienne przemówienie. Powiedział, że nie może dopuścić do najcięższego grzechu rewolucjonisty – bonapartyzmu. „Działalność polityczna poza partią to kontrrewolucja. Odwołanie się do ludu i armii na zawsze zniszczy jedność partii, a co za tym idzie rewolucję”.

Apokalipsa Koby Źródło: Edward Radziński, Apokalipsa Koby. Wspomnienia przyjaciela Stalina, 2012, s. 279.
R1FOGhIcQIN3C
Które informacje ze źródła A znajdują potwierdzenie w źródle B? (Uzupełnij) Wyjaśnij, co oznacza hasło „bonapartyzm” użyte w źródle B. (Uzupełnij) Jakie wnioski na podstawie obu tekstów można wysnuć na temat postawy Trockiego w walce o władzę po śmierci Lenina? (Uzupełnij).