Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Określ, jaką postawę przyjmuje podmiot mówiący w podanych fragmentach psalmów, a następnie przyporządkuj cytaty do odpowiedniej grupy.

R1YXLPcjLgT8N

A, B, C, D, E

psalm błagalny
psalm pochwalny
psalm dziękczynny

A.
Czasu gniewu i czasu swej zapalczywości
Nie racz mię, Panie, karać z moich wszeteczności,
Ale się raczej smiłuj nade mną strapionym
A ulży nieco bólu kościom udręczonym!

Jan Kochanowski, Psalm 6

B.
Tobie, Panie, pókim żyw, ja muszę dziękować,
Który ku bitwie raczysz sprawować
Ręce i serce moje, a mnie w boju krwawym
Jesteś obrońcą zawżdy łaskawym.

Jan Kochanowski, Psalm 144

C.
W każdym ucisku swoim wołałem do Pana,
A moja prośba zawżdy była wysłuchana;
I dziś Cię tymże sercem proszę, Pana swego:
Obroń mię od potwarzy języka zdradnego!

Jan Kochanowski, Psalm 120

D.
Ręce ku Jego mieszkaniu ściągajcie,
A winną chwalę Jemu oddawajcie,
A Pan wam także będzie błogosławił,
Ten, który niebo i ziemię postawił.

Jan Kochanowski, Psalm 134

E.
Radujcie się Bogu nawysszemu,
Dobrodziejowi naszemu;
Bijcie w bębny, w instrumenty grajcie
A psalmów nie zaniechajcie!

Jan Kochanowski, Psalm 81

Ćwiczenie 2

Wypisz z Psalmu 8 w przekładzie Jana Kochanowskiego dwa epitety zaprzeczone i wyjaśnij, jak je rozumiesz.

Jan Kochanowski Psalm 8
Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże,
Kto się Twym sprawom wydziwowaćwydziwowaćwydziwować może?
Kto rozumowi, którym niezmierzony
Ten świat stworzony?
Gdziekolwiek słońce miecemiecemiece strzały swoje,
Wszędy jest zacne święte imię Twoje,
A sławy niebo ogarnąć nie może
Twej, wieczny Boże!
Niech źli, jako chcą, Ciebie mierziąmierziąmierzią sobie;
Z ust niemowlątek rościerościeroście chwała Tobie
Ku hańbie i ku potępieniu
Złemu plemieniu.
Twój czyn jest niebo, Twoich rąk robota
Gwiazdy jaśniejsze wybranego złotazłotazłota;
Ty coraz nowym światłem zdobisz wdzięczne
Koło miesięcznemiesięcznemiesięczne.
A człowiek co jest, że Ty, niestworzony
Wszytkiego twórca i Pan niezmierzony,
Raczysz ji pomniećpomniećpomnieć? Czym jest syn człowieczy
Godzien Twej pieczy?
Takeś go uczcił i przyochędożyłprzyochędożyłprzyochędożył,
Żeś go z anioły telko nie położyłpołożyłpołożył;
Postawiłeś go panem nad zacnymi
Czyny swoimi.
Dałeś w moc jego wszytki bydła polne,
Dałeś i leśne zwierzęta swowolneswowolneswowolne,
On na powietrzu ptastwem, pod wodami
WładnieWładnieWładnie rybami.
Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże,
Kto się Twym sprawom wydziwować może?
Kto rozumowi, którym niezmierzony
Ten świat stworzony?
psalm8 Źródło: Jan Kochanowski, Psalm 8.

RzYmcXmEwdGH2

swowolne

Władnie

pomnieć

położył

przyochędożył

miesięczne

wydziwować

miece

mierzią

roście

złota

Ćwiczenie 3

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących Psalmu 8 Jana Kochanowskiego. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

Rr4uUhIp5cAdY

	Prawda	Fałsz
Utwór zawiera toposy deus artifex i deus faber.	□	□
Początkowe zdanie tekstu pełni rolę tematu, który w dalszej części zostaje rozwinięty w różnych wariacjach.	□	□
Świat składa się jedynie z pięknych i dobrych rzeczy.	□	□
W tekście uwypuklono dysproporcję pomiędzy małym człowiekiem a wielkim kosmosem.	□	□
Utwór podkreśla wyjątkowość człowieka, ale także jego odpowiedzialność za podległy mu świat.	□	□

R1OFomv4xEgmt11

Ćwiczenie 4

Nazwij środki stylistyczne zastosowane przez poetę w Psalmie 8 i określ pełnione przez nie funkcje.

Wszechmocny Panie, wszechmogący Boże, Czym jest syn człowieczy
Godzien Twej pieczy?, Pan niezmierzony, Dałeś w moc jego wszytki bydła polne,
Dałeś i leśne zwierzęta swowolne, Niezmierzony świat, słońce miece strzały swoje, Gwiazdy jaśniejsze wybranego złota, Wdzięczne
Koło miesięczne, nadanie tekstowi retorycznego charakteru, wyrażenie uwielbienia dla Boga, podkreślenie wdzięczności, funkcja opisowa, cecha oparta na zaprzeczeniu, podkreślenie wielkości Boga, zaakcentowanie wielości darów otrzymanych od Boga, podkreślenie wielkości dzieła boskiego, podkreślenie niezwykłości świata, funkcja poetycka, opis piękna boskiego dzieła, podkreślenie niezwykłości i urody świata oraz wyeksponowanie sprawności kosmicznego mechanizmu

Fragment	Nazwa środka stylistycznego	Funkcja
Wszechmocny Panie, wszechmogący Boże		nadanie tekstowi retorycznego charakteru, wyrażenie uwielbienia dla Boga
Czym jest syn człowieczy Godzien Twej pieczy?		podkreślenie wdzięczności
Pan niezmierzony		funkcja opisowa, cecha oparta na zaprzeczeniu, podkreślenie wielkości Boga
Dałeś w moc jego wszytki bydła polne, Dałeś i leśne zwierzęta swowolne		zaakcentowanie wielości darów otrzymanych od Boga
Niezmierzony świat		podkreślenie wielkości dzieła boskiego
słońce miece strzały swoje		podkreślenie niezwykłości świata
Gwiazdy jaśniejsze wybranego złota		funkcja poetycka, opis piękna boskiego dzieła
Wdzięczne Koło miesięczne		podkreślenie niezwykłości i urody świata oraz wyeksponowanie sprawności kosmicznego mechanizmu

Ćwiczenie 4

RB3WGN2NMWIrM1

Fragment i funkcja
1. Wszechmocny Panie, wszechmogący Boże. Funkcja: nadanie tekstowi retorycznego charakteru, wyrażenie uwielbienia dla Boga. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
2. Czym jest syn człowieczy
Godzien Twej pieczy? Funkcja: podkreślenie wdzięczności. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
3. Pan niezmierzony. Funkcja opisowa, cecha oparta na zaprzeczeniu, podkreślenie wielkości Boga. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
4. Dałeś w moc jego wszytki bydła polne,
Dałeś i leśne zwierzęta swowolne. Funkcja: Zaakcentowanie wielości darów, które otrzymaliśmy od Boga. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
5. Niezmierzony świat. Funkcja: Podkreślenie wielkości dzieła boskiego. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
6. słońce miece strzały swoje. Funkcja: Podkreślenie niezwykłości świata. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
7. Gwiazdy jaśniejsze wybranego złota. Funkcja: Funkcja poetycka, opis piękna boskiego dzieła. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).
8. Wdzięczne
Koło miesięczne. Funkcja: Podkreślenie niezwykłości i urody świata oraz wyeksponowanie sprawności kosmicznego mechanizmu. Nazwa środka stylistycznego (Uzupełnij).

Ćwiczenie 5

Scharakteryzuj obraz Boga wykreowany przez Jana Kochanowskiego w Psalmie 8. Zwróć szczególną uwagę na wyeksponowanie obrazu Boskich dłoni.

RldQNFX3hRyuc

Ćwiczenie 6

Wypisz metaforę z podanego fragmentu i wyjaśnij, jak ją rozumiesz.

Jan Kochanowski Psalm 23
Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,
Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie;
Zawiódł mię w pasze niepospolite,
Nad zdroje żywej wody obfite
23 Źródło: Jan Kochanowski, Psalm 23.

R12kdZzPFFcYY

Ćwiczenie 7

Wykaż, że Psalm 8 Jana Kochanowskiego może być uznany za wyraz filozofii renesansowej. Zwróć szczególną uwagę na miejsce i rolę człowieka w świecie.

R1NGNDlscBOlU

Ćwiczenie 8

Dokonaj interpretacji porównawczej Psalmu 8 Jana Kochanowskiego i pieśni o incipicie Czego chcesz od nas, Panie. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.

RApBFNEmiBr69

Praca domowa

Zinterpretuj Psalm 130 Jana Kochanowskiego. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 słów.

Jan Kochanowski PSALM 130
De profundis clamavi ad Te, Domine
W troskach głębokich ponurzonyponurzonyponurzony,
Do Ciebie, Boże niezmierzony,
Wołam, racz smutne prośby moje
Przyjąć w łaskawe uszy swoje
Jeśli tej z nami surowości
Będziesz chciał użyć, jako złości
Nasze są godne: kto praw, Panie,
Przed srogim sądem Twym zostanie?
Aleś Ty Pan jest dobrotliwy,
Pan z przyrodzenia lutościwylutościwylutościwy,
Co przeciw Tobie u wszech ludzi
Uczciwość wielką w sercu budzi.
Cieszy mię, Panie, dobroć Twoja,
Cieszą mię słowa; dusza moja
Upatrzą Twego smiłowaniasmiłowaniasmiłowania
BarziejbarziejBarziej niż nocna straż świtania
Barziej niż nocna straż świtania
Pragnie duch Twego smiłowania.
O Izraelu, niech się dzieje
Co chce, ty w Panu kładź nadzieje
U Tego litość nieprzebrana,
U Tego pomoc nieczekana,
Ten miłosierdziu swemu g'wolig'wolig'woli
Ze wszechwszechwszech cię grzechów twych wyzwoli.
psalm30 Źródło: Jan Kochanowski, PSALM 130
De profundis clamavi ad Te, Domine.

ponurzony

lutościwy

smiłowania

barziej

g'woli

wszech

Mapa myśli

Dla nauczyciela