Zastanów się, czy cechy wyglądu mogą sygnalizować cechy charakteru.

Przykładowe odpowiedzi:

„Ale kto zobaczy moją matkę / w sinym kitlu w białym szpitalu”; umierająca matka przestaje być widoczna, jest bezbronna, przytłoczona chorobą i atmosferą szpitala

„ojciec / w starym kapeluszu”; nie dba o wygląd, jest beztroski

Pamiętaj o poprawnych wskaźnikach zespolenia zdań składowych (np. spójniki) oraz poprawnej interpunkcji.

Przykładowe zdanie do analizy: Idzie przez moje serce stary ojciec, który nie oszczędzał w życiu, nie składał ziarnka do ziarnka, więc nie kupił sobie domku ani złotego zegarka, bo jakoś nie zebrała się miarka.

Pamiętaj, jaką funkcję składniową ma spójnik „ale”.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi zostały uwzględnione następujące kwestie:

• w utworze Ojciec spójnik „ale” zmienia nastrój wiersza; w pierwszej części ojciec jest ukazany z dużą dozą optymizmu – jako lekkoduch, ale jednak w sposób pozytywny; spójnik „ale” wprowadza wątpliwości co do słuszności postawy ojca,

• w utworze Ale kto zobaczy… spójnik pełni funkcję klamry kompozycyjnej, wprowadza dramatyzm i napięcie.

Zastanów się, na ile możliwe jest oddanie prawdziwego życia w tekście literackim. Sprawdź, kiedy ukazał się tomik Matka odchodzi oraz w którym roku zmarli rodzice poety, i pomyśl, jakie wnioski można wyciągnąć na podstawie tych dat.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi znalazły się odniesienia do następujących kwestii:

• Skrendo nie traktuje wierszy zawartych w tomie Matka odchodzi jako szczerego wyznania,

• podważa najczęstsze opinie badaczy i krytyków literatury,

• widzi wiersze zawarte w tym tomiku jako projekt literacko‑biograficzny,

• tomik wyszedł wiele lat po śmierci rodziców, nie można go traktować jako próby przeżycia żałoby i poradzenia sobie z nią,

• autor uznaje tomik za konstrukcję literacką.

Andrzej Skrendo w książce Tadeusz Różewicz i granice literatury. Poetyka i etyka transgresji, Kraków 2002 pisze, że poetyka Różewicza ma charakter recyklingowy – autor umieszcza stare wiersze w nowych tomach. Zastanów się, w jakim celu to robi.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi zostały uwzględnione następujące kwestie:

• poeta umieszcza stare wiersze w nowych kontekstach, dzięki czemu nabierają innego znaczenia,

• kompozycja tomu to jeden ze składników wpływających na znaczenie tekstu,

• umieszczenie wierszy w jednym tomiku nadaje im ton wyznania, autobiograficznej opowieści o rodzinie,

• z jednej strony można interpretować strategię recyklingu jako przejaw konsekwencji Różewicza, który nie zmienia zdania w kwestii kluczowych dla siebie wartości, z drugiej strony może to być ukazanie poezji jako gry między tekstami.