Spróbuj znaleźć powiązania wskazanych elementów z: upływem czasu, próżnością, nietrwałością, śmiercią.

Sprawdź, czy twoja odpowiedź jest bliska poniższym wyjaśnieniom:

• czaszki – pamięć o śmierci, która nadejdzie, wobec której wszyscy są równi;

• zegar – upływ czasu;

• świece – płomień oznaczający życie, które jest tak samo nietrwałe i niepewne jak płomień świecy, łatwy do zdmuchnięcia

• pieniądze – nietrwałość dóbr ziemskich;

• lustro, biżuteria – próżność, przemijanie urody, grzech próżności;

• kwiaty – przemijanie piękna;

• maska – sztuka, teatr, nietrwałość przedstawienia i jego przemijanie;

• przyłbica – symbol przemijającej władzy człowieka;

• nuty i skrzypce – ulotność muzyki, jej nietrwałość, ograniczenie czasowe.

1. Zastanów się, która strofa przedstawia elementy życia codziennego, np. przedmioty.

2. Znajdź przedmioty i elementy otoczenia wskazujące na czystość.

3. Zastanów się, jakie elementy przedstawionego świata mogą się odnosić do motywu vanitas. Co świadczy o ich przemijalności?

4. Jaka jest rola widza, odbiorcy obrazów namalowanych przez niderlandzkich mistrzów? Z jakiego miejsca obserwuje przedstawione sceny?

5. Przypomnij sobie cechy malarstwa Rembrandta i zastanów się, jakie jego aspekty podkreślił w swoim wierszu Zagajewski.

Sprawdź, czy twoja odpowiedź jest bliska tym wyjaśnieniom:

1. Lubili mieszkać. Mieszkali wszędzie,/ w drewnianym oparciu krzesła/ i w strużce mleka wąskiej jak Cieśnina Beringa./ Drzwi były szeroko otwarte, wiatr przyjazny,/ miotły odpoczywały po sumiennej pracy./ Domy odsłonięte.

2. Pościel – czysta, wykrochmalona; odsłonięte domy, otwarte drzwi – jego mieszkańcy nie mieli nic do ukrycia; w tym świecie nie ma tajemnic, a ludzie wiodą życie moralne.

3. Rzeczy są nieśmiertelne ale nie służą nam, Powiedzcie, malarze Holandii, co będzie,/ gdy jabłko zostanie obrane, gdy zgaśnie jedwab,/ gdy wszystkie kolory będą zimne.

4. Większość obrazów malarstwa niderlandzkiego tego okresu przedstawia sceny dosłownie – pozbawione są symbolicznej, „głębokiej” treści; są zapisem sytuacji codziennych, zwykłych; przedstawieniami przedmiotów i portretów osób. Widz, odbiorca scen przedstawionych przez mistrzów przywołanych przez Zagajewskiego, zaglądając (niejako przez otwarte drzwi) do wnętrz mieszczańskich domów, zdaje się widzieć życie ich mieszkańców takie, jakim ono jest.

5. W malarstwie Rembrandta pojawia się tajemnica, głębia – nazywany jest on malarzem duszy. Napięcie, emocje, tajemnica – taki właśnie jest jego pierwszy autoportret, skrywający twarz w cieniu. Rembrandt stosuje światłocień, zatem światło nie służy mu do ekspresji, jak to jest u Caravaggia, ale ma znaczenie metafizyczne.

W jaki sposób są traktowane córy baroku, bohaterki dzieł Rubensa? Do czego są porównane?

Ironia zawarta jest w kpiącej ocenie bohaterek obrazów Rubensa. Podmiot liryczny traktuje je przedmiotowo, porównując do tłustych dań. Ironia jest ukryta w metaforze zestawiającej grę miłosną ze sztuką kulinarną, z konsumpcją.