Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R1XY2GEGo8Glm1

Ćwiczenie 1

Zaznacz zjawiska, które mogą być następstwem suszy glebowej. Możliwe odpowiedzi: 1. obniżenie przepływu wody w rzekach, 2. erozja gleb, 3. obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej, 4. huragany, 5. zasolenie gleb, 6. wzrost parowania z powierzchni gruntu i roślin (ewapotranspiracji)

R18wPjXHyYZtt1

Ćwiczenie 2

Podane poniżej skutki pustynnienia podziel na przyrodnicze i społeczno-gospodarcze. Przyporządkuj je do odpowiednich grup. skutki przyrodnicze Możliwe odpowiedzi: 1. wysokie koszty pozyskania wody, 2. spadek żyzności gleby, 3. ubożenie ekosystemów, 4. przyspieszona erozja gleb i wzrost ich zasolenia, 5. spadek ilości wody pitnej i dla celów rolniczych, 6. wzrost cen żywności, 7. zwiększona skala występowania burz pyłowych, 8. zwiększanie obszaru pustyń i półpustyń, 9. zmniejszone plony lub klęski nieurodzaju, 10. głód, choroby i zwiększona śmiertelność skutki społeczno-gospodarcze Możliwe odpowiedzi: 1. wysokie koszty pozyskania wody, 2. spadek żyzności gleby, 3. ubożenie ekosystemów, 4. przyspieszona erozja gleb i wzrost ich zasolenia, 5. spadek ilości wody pitnej i dla celów rolniczych, 6. wzrost cen żywności, 7. zwiększona skala występowania burz pyłowych, 8. zwiększanie obszaru pustyń i półpustyń, 9. zmniejszone plony lub klęski nieurodzaju, 10. głód, choroby i zwiększona śmiertelność

Ćwiczenie 3

R1eDdqtb3nuBL

Zastanów się i wymień przyczyny pustynnienia w strefie Sahelu w Afryce.

R1d0xcECYwjh1

Możliwe odpowiedzi: 1. nadmierny wypas zwierząt, 2. wzrost liczby ludności, 3. spadek poziomu wód gruntowych i powierzchniowych, 4. starzenie się społeczeństwa, 5. nadmierna eksploatacja surowców mineralnych

Ćwiczenie 4

Wymień pięć różnic między suszą a pustynnieniem.

R14cympaKmlEx

(Uzupełnij).

Zapoznaj się ponownie z częścią „Przeczytaj”.

Susza jest zjawiskiem pierwotnym, pustynnienie wtórnym.
Susza nie musi powodować wystąpienia procesów pustynnienia.
Susza zależy od warunków klimatycznych (termicznych i opadowych), pustynnienie jest następstwem suszy i działalności gospodarczej człowieka.
Susza powoduje zmiany warunków wodnych, pustynnienie warunków roślinno‑glebowo‑gruntowych.
Pustynnienie może utrzymywać się po ustaniu suszy.
Człowiek nie ma możliwości przeciwdziałania suszy uwarunkowanej klimatycznie, potrafi ograniczać skutki pustynnienia.

RKER7RKpp1S2d2

Ćwiczenie 5

Zaznacz prawidłową odpowiedź na poniższe pytanie.

Czy susze we wszystkich rejonach świata mają taki sam przebieg i skutki? Możliwe odpowiedzi: 1. Tak, ponieważ o rzeczywistym występowaniu suszy decyduje brak lub niedobór opadów., 2. Nie, ponieważ w różnych regionach świata skutki braku lub niedoboru opadów zależą także od innych elementów środowiska (np. pojemności wodnej gleb, zdolności adaptacyjnej szaty roślinnej i inne)., 3. Tak, ponieważ w każdym rejonie świata brak lub niedobór wody w taki sam sposób wpływa na rośliny uprawne., 4. Nie, ponieważ o rzeczywistym występowaniu suszy decyduje wielkość przepływu w rzekach i zasoby wód podziemnych, które mogą zależeć także od innych czynników środowiskowych i antropogenicznych.

R1N6B4Sqvdzsc2

Ćwiczenie 6

Wskaż warunki cyrkulacji atmosferycznej, w których najczęściej dochodzi do powstawania suszy. Możliwe odpowiedzi: 1. Cyrkulacja cyklonalna – występuje zstępujący ruch mas powietrza, powodujący tworzenie się chmur, jednak są one intensywnie rozpraszane przez silne wiatry, co powoduje brak opadów., 2. Cyrkulacja cyklonalna – występuje wstępujący ruch mas powietrza, powodujący tworzenie się chmur, jednak jego prędkość jest zbyt duża, żeby mógł pojawić się opad., 3. Cyrkulacja antycyklonalna – występuje zstępujący ruch mas powietrza, hamujący tworzenie się chmur, co powoduje brak opadów, małe zachmurzenie i duże usłonecznienie., 4. Cyrkulacja antycyklonalna – występuje wstępujący ruch mas powietrza, powodujący tworzenie się chmur, które szybko przemieszczają się w stronę ośrodków wyżowych, w efekcie czego opad nie występuje.

Ćwiczenie 7

Zdecyduj, która z poniższych fotografii prezentuje obszar trwale suchy, a która obszar dotknięty suszą. Odpowiedź uzasadnij.

RA7aMbZGe4PQO

Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.

Opisz różnice pomiędzy obszarem trwale suchym a obszarem dotkniętym suszą.

R2Hc3hAwQBecQ

(Uzupełnij).

Przypomnij sobie cechy klimatu suchego i jego wpływ na pozostałe elementy środowiska

Cechami obszaru trwale suchego, pustynnego są: brak roślinności i utrwalone w podłożu formy rzeźby pustynnej – koryta cieków okresowych (wadi) oraz brak obiektów świadczących o przekształcaniu terenu przez rolniczą działalność człowieka.

Obszar objęty suszą można rozpoznać po przetrwałej w nim roślinności drzewiastej o rozbudowanym systemie korzeniowym czerpiącym wodę z głębszych warstw gruntu, powierzchni gleby wyrównanej wskutek uprawy, widocznych szczątkach roślinności uprawnej i antropogenicznych elementach krajobrazu rolniczego – drogach i zadrzewieniu przydrożnym.

Ćwiczenie 8

Na podstawie przedstawionych poniżej klimatogramów regionów A, B rozmieszczonych w różnych częściach świata i hydrogramów rzek płynących przez te regiony: zidentyfikuj strefę klimatyczną, w której leżą poszczególne regiony i określ, czy w danym regionie mogą wystąpić susze. Odpowiedź uzasadnij.

Na podstawie opisanych klimatogramów regionów A, B rozmieszczonych w różnych częściach świata i hydrogramów rzek płynących przez te regiony: zidentyfikuj strefę klimatyczną, w której leżą poszczególne regiony i określ, czy w danym regionie mogą wystąpić susze. Odpowiedź uzasadnij.

RNxLgwQhqUssC

Na ilustracji jest klimatogram regionu A oraz hydrogram rzeki. Klimatogram regionu A. Najwyższa temperatura przypada w czerwcu - około 34 stopni Celsjusza oraz w lipcu. Najniższe temperatury przypadają w styczniu oraz w grudniu - około 23 stopni Celsjusza. Najwyższa suma opadów przypada w sierpniu - to prawie 60 milimetrów. Drugim miesiącem pod względem ilości opadów jest lipiec - około 38 milimetrów. Od stycznia do kwietnia oraz w listopadzie i w grudniu brak opadów. Hydrogram rzeki płynącej w regionie A ma najwyższą wartość we wrześniu - rozładowanie wynosi 1200 metrów sześciennych na sekundę. Drugim miesiącem pod względem wartości jest sierpień - około 850 metrów sześciennych na sekundę. Wartości minimalne są od stycznia do maja. — Region A

RQSsRHEfytB1t

Na ilustracji jest klimatogram regionu B oraz hydrogram rzeki. Klimatogram regionu B. Najwyższa temperatura przypada w lipcu - około 18 stopni Celsjusza. Najniższe temperatury przypadają w styczniu oraz w grudniu, są ujemne, około -15 stopni Celsjusza. Najwyższa suma opadów przypada w lipcu - to prawie 80 milimetrów. Drugim miesiącem pod względem ilości opadów jest sierpień - około 70 milimetrów. W pozostałych miesiącach również występują opady. Najniższa ilość opadów jest w lutym - około 15 milimetrów. Hydrogram rzeki. Najwyższa wartość rozładowania jest w czerwcu - wynosi prawie 8 mnożone przez 10 do potęgi 4 metra sześciennego na sekundę. Najniższe wartości są od stycznia do kwietnia oraz w grudniu. — Region B

RzjNU6fr9bhF3

(Uzupełnij).

Region A położony jest w strefie klimatu podrównikowego suchego strefy równikowej. Region B położony jest w strefie klimatu kontynentalnego strefy umiarkowaneej chłodnej.

Region A – klimat podrównikowy suchy strefy równikowej z jedną, 3‑miesięczną pora deszczową o niskich opadach (np. strefa Sahelu); najwyższa temperatura powietrza występuje w okresie bardzo niskich opadów, co stwarza zagrożenie występowaniem suszy; potwierdza to wielkość przepływu rzecznego, który najwyższy jest w okresie występowania opadów, a potem niemal ustaje – świadczy to o szybkim wyczerpywaniu zasobów wód zasilających cieki.

Region B – klimat kontynentalny strefy umiarkowanej chłodnej (temperatura powietrza waha się w przedziale -20‑20°C; w półroczu zimowym woda w postaci śniegu i lodu, co powoduje niski przepływ w rzekach; roztopy i opady (najwyższe w sezonie letnim) powodują znaczący wzrost przepływu w miesiącach letnich; region nie jest zagrożony suszą ze względu na dużą retencję wody, niskie temperatury ograniczające parowanie i znaczne opady.

Mapa myśli

Dla nauczyciela

Sprawdź się