Sprawdź się
Który skrzywdziłeśKtóry skrzywdziłeś człowieka prostego,
Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając,
Gromadę błaznów koło siebie mając
Na pomieszanie dobrego i złego,Choćby przed tobą wszyscy się skłonili
Cnotę i mądrość tobie przypisując,
Złote medale na twoją cześć kując,
Radzi, że jeszcze jeden dzień przeżyli,Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta.
Możesz go zabić - narodzi się nowy.
Spisane będą czyny i rozmowy.Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy
I sznur, i gałąź pod ciężarem zgięta.Washington D. C., 1950
Źródło: Czesław Miłosz, Który skrzywdziłeś, [w:] tegoż, Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
Poniżej znajdują się sformułowania odnoszące się do postaci z wiersza Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś. Kolorem zielonym zaznacz te z nich, które są związane z oprawcą, niebieskim – te, które dotyczą ofiary, a czerwonym – związane z podmiotem lirycznym.
{czerwony}broni skrzywdzonych{/czerwony}
{zielony}wyrządza krzywdę{/zielony}
{niebieski}jest bez winy{/niebieski}
{czerwony}oskarżyciel{/czerwony}
{zielony}zmusza innych do uległości,{/zielony}
{zielony}ma sprzymierzeńców{/zielony}
{czerwony}współczuje ofierze{/czerwony}
{zielony}tyran{/zielony}
{niebieski}został upokorzony {/niebieski}
{niebieski}został zraniony{/niebieski}
{zielony}despota{/zielony}
{czerwony}moralista{/czerwony}
{zielony}drwi z nieszczęścia{/zielony}
Czy wiersz Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś należy do liryki zwrotu do adresata? Wyjaśnij, jakie to ma znaczenie dla przesłania tekstu.
Wyjaśnij, w jaki sposób forma wiersza oraz zastosowane w nim środki wyrazu wpływają na wymowę utworu.
gromadę błaznów koło siebie mającMożliwe odpowiedzi: 1. sprawowanie władzy skutkuje obecnością pochlebców, 2. wszelkie działania zostaną zapamiętane i nie pozostaną bez reakcji, 3. w poezji przechowuje się pamięć o historii, społeczeństwie, polityce, 4. sprawowanie władzy sprzyja zatraceniu wartości
pomieszanie dobrego i złegoMożliwe odpowiedzi: 1. sprawowanie władzy skutkuje obecnością pochlebców, 2. wszelkie działania zostaną zapamiętane i nie pozostaną bez reakcji, 3. w poezji przechowuje się pamięć o historii, społeczeństwie, polityce, 4. sprawowanie władzy sprzyja zatraceniu wartości
spisane będą czyny i rozmowyMożliwe odpowiedzi: 1. sprawowanie władzy skutkuje obecnością pochlebców, 2. wszelkie działania zostaną zapamiętane i nie pozostaną bez reakcji, 3. w poezji przechowuje się pamięć o historii, społeczeństwie, polityce, 4. sprawowanie władzy sprzyja zatraceniu wartości
Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta.Możliwe odpowiedzi: 1. sprawowanie władzy skutkuje obecnością pochlebców, 2. wszelkie działania zostaną zapamiętane i nie pozostaną bez reakcji, 3. w poezji przechowuje się pamięć o historii, społeczeństwie, polityce, 4. sprawowanie władzy sprzyja zatraceniu wartości
Połącz w pary sformułowania z wiersza i ich objaśnienia.
sprawowanie władzy skutkuje obecnością pochlebców, wszelkie działania zostaną zapamiętane i nie pozostaną bez reakcji, sprawowanie władzy sprzyja zatraceniu wartości, w poezji przechowuje się pamięć o historii, społeczeństwie, polityce
gromadę błaznów koło siebie mając |
|
pomieszanie dobrego i złego |
|
spisane będą czyny i rozmowy |
|
Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta. |
Omów, jakie zachowanie piętnowane jest w wierszu Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś.
Wyjaśnij, czemu może służyć zapisanie pod wierszem daty jego powstania.
Zaznacz prawidłowe zdanie.
- Zrozumienie wiersza jest możliwe tylko w kontekście innych tekstów literackich Czesława Miłosza.
- Wiersza nie można zrozumieć bez znajomości daty jego powstania i kontekstu biograficznego.
- Kontekst historyczny nie jest istotny, ponieważ wiersz dotyczy uniwersalnego motywu: relacji między władcą a społeczeństwem.
- Do pełnej interpretacji wiersza przydatne są zarówno znajomość kontekstu historycznego, jak i kulturowego, w tym twórczości i biografii Czesława Miłosza.
Ostatnia strofa wiersza Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś…. ma formę dystychu, w którym ukazane zostało wyobrażenie samobójczej śmierci autokraty. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. to znany motyw kulturowy, oprawca nie daje sobie rady z poczuciem winy, która na nim ciąży. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. nie zawiera ostrzeżenia przed skutkami własnych decyzji, które nie podlegają karze. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Dokończ zdanie. Zaznacz w tabeli P, jeśli wypowiedź jest zgodna z wymową wiersza, lub F, jeśli nie zawiera poprawnej informacji.
Ostatnia strofa wiersza Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś…..
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
ma formę dystychu, w którym ukazane zostało wyobrażenie samobójczej śmierci autokraty. | □ | □ |
to znany motyw kulturowy, oprawca nie daje sobie rady z poczuciem winy, która na nim ciąży. | □ | □ |
nie zawiera ostrzeżenia przed skutkami własnych decyzji, które nie podlegają karze. | □ | □ |
Wskaż obraz, który – twoim zdaniem – mógłby zilustrować myśl zawartą w trzeciej strofie wiersza Czesława Miłosza. Uzasadnij swój wybór.
Zapoznaj się z opisami obrazów. Napisz, który z obrazów – twoim zdaniem – mógłby zilustrować myśl zawartą w trzeciej strofie wiersza Czesława Miłosza. Uzasadnij swój wybór.
![Obraz przedstawia portret starca ukazanego od pasa w górę. Jego twarz jest szczupła, z wyraźnie zaznaczonymi bruzdami i zmarszczkami. Mężczyzna ma długą, siwą brodę i wąsy, wydatny nos, zapadnięte oczy. Włosy długie, siwe, sięgające ramion. Na głowie laurowy wieniec. Mężczyzna ubrany jest w luźną szatę. W lewej ręce trzyma kij, w prawej zapisaną łacińskim tekstem kartkę papieru.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RmhtW1L8ViXbA/1636420782/1ymI2TSC9faZjww3IKxBGNUeMCXh1aFT.jpg)
Septem urbes certant de stirpe insignis Homeri, Smyrna, Rhodus, Colophon, Salamin, Chyos, Argos, Athenae. Tłumaczymy go jako:
O sławę Homera walczyło siedem miast: Smyrna, Rodos, Kolofon, salamis, Chyos, Argos, Ateny.
![Obraz przedstawia portret młodego mężczyzny. Widzimy jego prawy profil. Mężczyzna ma ciemne, krótkie włosy i oczy. Jego policzki zdobią gęste bokobrody. Jego nos jest prosty, wydatny. Mężczyzna siedzi wsparty na lewej ręce. Podtrzymuje głowę dłonią. Ubrany jest w białą koszulę z szerokim kołnierzem. Pod szyją ma zawiązaną szeroką chustę. Ma na ramionach futrzaną pelerynę.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1K7rUWbYRqxD/1636420783/2Fd0L949UyME1cKqJhNKhV3TYSnFMQqn.jpg)
![Obraz przedstawia młodego mężczyznę i młodą kobietę stojących do widza prawym profilem. Mężczyzna jest niemal nagi, jedynie jego biodra osłania materiał. Za jego plecami stoi anioł o twarzy młodej kobiety. Ma rozpostarte skrzydła, spuszczoną głowę i zamknięte oczy. Na plecach zawieszony miecz. Dotyka prawą dłonią prawą rękę mężczyzny. W tle wysoka góra z Panteonem na szczycie i skały.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1IGrqyvBf3gY/1636420783/2ZxiVRA1LxwQ4NetHE4eUJonJloXRFGz.jpg)
![Obraz przedstawia siedzącego na wzgórzu mężczyznę. Jest on ubrany w czerwony kaftan, spodnie i czapkę. Ma on lekko pochyloną głowę, spuszczone oczy. Prawym łokciem wspiera się na skale. Nogi skrzyżowane, a na nich leżąca książka przytrzymywana lewą dłonią. W tle obrazu morze.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RHeLOGB0kgXDo/1636420784/j0AzRdTW0CUZwdCoYf3clU1NQYKlSkBe.jpg)
W rozprawce interpretacyjnej rozważ, z czego wynika przekonanie podmiotu lirycznego o zasłużonej karze dla władcy, zawarte w dwóch ostatnich wersach utworu.
Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy
I sznur, i gałąź pod ciężarem zgięta.