Zwróć uwagę, że ruchome połączenie czaszki i kręgosłupa występuje po raz pierwszy u płazów.
Wyjście zwierząt na ląd w toku ewolucji związane jest ze zmianami w budowie szkieletu. Obecność kłykci potylicznych (po raz pierwszy u płazów) i odpowiadającej im budowie dźwigacza (pierwszego kręgu szyjnego) pozwoliło na ruchome połączenie czaszki z kręgosłupem i stanowi przystosowanie do życia w środowisku wodno‑lądowym, a następnie lądowym. Możliwość ruchu góra‑dół głową ułatwia płazom wystawianie głowy ponad powierzchnię wody, w której zanurzona jest pozostała część ciała. Pojawienie się w toku ewolucji u gadów obrotnika, który wyposażony jest w wyrostek przylegający do dźwigacza, umożliwiło dodatkowe ruchy głową na boki, co znacznie usprawnia orientację w przestrzeni.
31
Ćwiczenie 8
Zębiełki (Crocidurinae) to podrodzina ssaków z rodziny ryjówkowatych (Soricidae). Żywią się najczęściej owadami i ich larwami. Kopią nory w podłożu lub zajmują nory wykopane przez inne gatunki. Są aktywne cały rok, przeważnie w nocy.
Herosek zbrojny (Scutisorex somereni) to przedstawiciel zębiełek, zamieszkujący tereny Afryki Środkowej. Uwagę naukowców zwraca jego masywny kręgosłup z zazębiającymi się wyrostkami kostnymi, które wzmacniają odcinek lędźwiowy. Masa kręgosłupa osiąga ok. 4% masy ciała, podczas gdy u innych drobnych ssaków wynosi 0,5–1,6% masy ciała. Dzięki takiej budowie kręgosłup heroska jest wielokrotnie bardziej wytrzymały niż u jakiegokolwiek innego kręgowca – jest on w stanie przetrwać obciążenie nawet 70 kg, a przy tym jest przystosowany do skrętów ciała. Taka budowa może być przydatna w podnoszeniu ciężkich przedmiotów, takich jak kamienie i kłody, w celu uzyskania dostępu do skupisk bezkręgowców, np. dżdżownic, którymi żywią się heroski.
Indeks górny Opracowano na podstawie: Stanley W. T. i in. A new hero emerges: another exceptional mammalian spine and its potential adaptive significance; „Biology Letters” 2013; 9(5):20130486 oraz Zwijacz Kozica T. Ssaki owadożerne, „Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego”, Zakopane 2009. Indeks górny koniecOpracowano na podstawie: Stanley W. T. i in. A new hero emerges: another exceptional mammalian spine and its potential adaptive significance; „Biology Letters” 2013; 9(5):20130486 oraz Zwijacz Kozica T. Ssaki owadożerne, „Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego”, Zakopane 2009.
R1TsgZOpDAvr3
RejuMGVtKQMT0
Zwróć uwagę na wyjątkową budowę kręgosłupa heroska. Zastanów się, w jaki sposób umożliwia mu ona zdobywanie pokarmu.
Herosek zbrojny wyróżnia się spośród innych przedstawicieli tej podrodziny masywnym kręgosłupem z zazębiającymi się wyrostkami kostnymi. Jego masa osiąga ok. 4% masy ciała, podczas gdy u innych drobnych ssaków wynosi jedynie 0,5–1,6% masy ciała. Taka budowa kręgosłupa umożliwia heroskowi zdobywanie pokarmu np. poprzez podnoszenie ciężkich kamieni, pod którymi skrywają się bezkręgowce. Pozostali przedstawiciele podrodziny zębiełków żywią się przeważnie owadami, które mogą znaleźć w glebie, ponieważ ich kręgosłup nie jest tak wytrzymały, jak u heroska zbrojnego.