Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Zaznacz prawidłową odpowiedź.

RYHvXol3kCh8G

Ćwiczenie 2

Określ, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

R1Fh5FMq3c9vE

Ćwiczenie 3

Narysuj wzory półstrukturalne kwasu salicylowego i kwasu benzoesowego. Który z kwasów jest pochodną drugiego?

RZyd0PWOVaLPI

RdPYItWNZ6di31

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Uzupełnij tabelę, dotyczącą właściwości kwasu benzoesowego i kwasu salicylowego, przenosząc odpowiedzi w odpowiednie miejsca.

RotYngsBe86gY

Ćwiczenie 5

Numery E to kody nadawane dodatkom do żywności, które są dopuszczalne przez wyspecjalizowane komisje. W Europie funkcjonuje litera E – od nazwy kontynentu.

Zapisz nazwy związków, jakie kryją się pod podanymi poniżej kodami, i napisz do czego są stosowane.

ROs4YsnjcQLVi

311

Ćwiczenie 6

Uzupełnij równanie reakcji otrzymywania benzoesanu sodu. W jaki sposób z benzoesanu sodu otrzymuje się kwas benzoesowy? Jaki drugi produkt powstanie w wyniku drugiego etapu?

RmUJFglryt0Z2

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jednym z produktów zachodzącej przemiany jest tlenek manganu( $IV$ ).

R3gJXG5SRmBOg

Ilustracja — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W celu otrzymania kwasu benzoesowego z benzoesanu sodu, należt do jego roztworu wodnego dodać nadmiar kwasu mocniejszego od kwasu benzoesowego, np. kwasu chlorowodorowego. Drugim produktem będzie wówczas chlorek sodu – $NaCl$ .

RBIWHdIjfYuKC

R1b3e2cyiNpoC3

Ćwiczenie 6

Uzupełnij równanie reakcji otrzymywania benzoesanu sodu. 1.

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

C_{6} H_{5} {CH}_{2} Cl

+

4

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

+

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

\to

3

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

+

4

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

+

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

↑

+

3

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

+

2

C_{6} H_{5} COONa

, 2.

3

, 3.

K_{2} {CO}_{3}

, 4.

2

, 5.

NaCl

, 6.

{MnO}_{4} ↓

, 7.

{KMnO}_{4}

, 8.

{CO}_{2}

, 9.

4

, 10.

C_{6} H_{5} {CH}_{2} OH

, 11.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 12.

3

+

3

H_{2} O

311

Ćwiczenie 7

Rozwiąż zadanie.

R1PJvS27wOgtG

R3XTBNxJ3F30k

R17jBZPb9Qx8D

Ilustracja przedstawia reakcję otrzymywania aspiryny z kwasu salicylowego i bezwodnika octowego. Po lewej stronie równania, cząsteczka kwasu salicylowego, którą stanowi sześcioczłonowy pierścień aromatyczny z podstawionymi sąsiadującymi atomami węgla, odpowiednio grupą karboksylową COOH oraz grupą hydroksylową OH. Dodać cząsteczkę bezwodnika octowego zbudowanego z atomu tlenu połączonego z dwoma atomami węgla, z których każdy połączony jest za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z podstawnikiem metylowym CH3. Strzałka w prawo, nad strzałką kwas siarkowy(<math aria‑label="sześć">VI) H2SO4. Za strzałką cząsteczka aspiryny, którą stanowi sześcioczłonowy pierścień aromatyczny, w którym jeden z atomów węgla podstawiony jest grupą karboksylową COOH, a drugi sąsiadujący z nim łączy się z atomem tlenu związanym z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z podstawnikiem metylowym CH3. Dodać cząsteczkę kwasu octowego zbudowanego z grupy metylowej CH3 związanej z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z grupą hydroksylową OH. — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

M_{kwasu salicylowego} = (7 \cdot 12 \frac{g}{mol}) + (6 \cdot 1 \frac{g}{mol}) + (3 \cdot 16 \frac{g}{mol}) = 138 \frac{g}{mol}

M_{aspiryny} = (9 \cdot 12 \frac{g}{mol}) + (8 \cdot 1 \frac{g}{mol}) + (4 \cdot 16 \frac{g}{mol}) = 180 \frac{g}{mol}

138 g kwasu salicylowego — 180 g aspiryny

125 g kwasu salicylowego — x

x = 163,0 g

Otrzymano $163,0 g$ aspiryny.

Ćwiczenie 8

Pewien dżem zawiera $0,05 %$ substancji oznaczonej symbolem E211. Oblicz, ile moli E211 przyjmie konsument, jeśli spożyje $250 g$ tego produktu? Wynik podaj z dokładnością do trzech cyfr znaczących.

R1QoTV1zcF5UE

RV57pNtSwm7CW

Przypomnij sobie, co oznacza skrót E211. Zapisz odpowiednie proporcje.

$M_{Na} = 23 \frac{g}{mol}$
$M_{K} = 39 \frac{g}{mol}$
$M_{Ca} = 40 \frac{g}{mol}$

$0,05 %$ to inaczej $\frac{5}{10000}$ , zatem zawartość E211 w $250 g$ dżemu wynosi:

\frac{5}{10000} \cdot 250 g = 0,125 g

E211 to inaczej benzoesan sodu. Trzeba wyznaczyć jego masę molową:

$M_{C} = 12 \frac{g}{mol}$
$M_{H} = 1 \frac{g}{mol}$
$M_{O} = 16 \frac{g}{mol}$
$M_{Na} = 23 \frac{g}{mol}$

M_{E 211} = 7 \cdot M_{C} + 5 \cdot M_{H} + 2 \cdot M_{O} + M_{Na} = 144 \frac{g}{mol}

Następnie wyliczamy liczbę moli benzoesanu sodu w $250 g$ dżemu przy pomocy proporcji:

1 mol — 144 g

x — 0,125 g

x = \frac{0,125}{144} = 8,68 \cdot 10^{- 4} mol

Spożywając $250 g$ dżemu, konsument przyjmuje $8,68 \cdot 10^{- 4}$ mola substancji E211.

Wirtualne laboratorium – S

Dla nauczyciela