Sprawdź się
Rozwiąż krzyżówkę
- Niemożliwe do urzeczywistnienia państwo lub ustrój polityczny.
- Ustrój, w którym wg Platona władza należy do najbogatszych.
- Jeden z uczestników debaty w dialogu Państwo.
- Jednowładztwo człowieka niesprawiedliwego.
- Główna postać dialogów Platona.
- Ustrój, w którym wg Platona panuje anarchia.
- Najsłynniejsza metafora Platona.
- Cecha będąca największym dobrem człowieka.
| 1 | |||||||||||||||
| 2 | |||||||||||||||
| 3 | |||||||||||||||
| 4 | |||||||||||||||
| 5 | |||||||||||||||
| 6 | |||||||||||||||
| 7 | |||||||||||||||
| 8 |
PaństwoKapitan statku przewyższa wszystkich na okręcie wielkością i siłą, a tylko przygłuchy jest i ma jakoś krótki wzrok, a na sztuce żeglarskiej też się mało rozumie. A żeglarze kłócą się z sobą o sterowanie. Każdy z nich uważa, że powinien siedzieć przy sterze, chociaż się nigdy sztuki sterowania nie uczył, ani nie potrafi wskazać tego, u kogo by się jej uczył, ani czasu, w którym by tę naukę pobierał. Oprócz tego oni twierdzą nawet, że się tej sztuki nauczyć nie można. A jeśli kto mówi, że można, gotowi go zabić. Sami wciąż tylko kapitana oblegają, nastają na niego i robią co mogą, żeby im ster powierzył. A nieraz, jeśli on im nie ulega, tylko innym raczej, wtedy oni tych innych albo zabijają, albo ich wyrzucają z okrętu, a dzielnemu kapitanowi podają ziółka czarodziejskie na sen albo go upijają czymkolwiek, aby go z nóg zwalić, i panują nad okrętem, mają na swoje usługi wszystko, co na nim jest; piją i używają sobie w podróży po swojemu, oczywiście; a do tego chwalą jako znakomitego żeglarza i nazywają zawołanym sternikiem i znawcą okrętu każdego, kto potrafi razem z nimi rękę przykładać do tego, żeby im władza przypadła w udziale, kiedy zbałamucą albo gwałtem zmogą kapitana. Każdego innego oni ganią i mówią, że jest do niczego, a o prawdziwym sterniku nie mają bladego pojęcia, nie przeczuwają nawet, że on powinien się interesować porami roku i dnia, i niebem, i gwiazdami, i wiatrami, i wszystkim, co leży w zakresie umiejętności, jeżeli ma być naprawdę przygotowany do prowadzenia okrętu.
Źródło: Platon, Państwo, t. ks. VI, tłum. W. Witwicki, Kęty 1999.
Zaznacz zdania trafnie oddające poglądy Platona wyrażone w dialogu Państwo.
| Trafne | Nietrafne | |
| Miarą sprawiedliwości są zewnętrzne, materialne skutki, jakie przynosi ona jednostce. | □ | □ |
| Demokracja zapewnia trwały podział władz i stabilne prawo. | □ | □ |
| Źródłem wartości sprawiedliwości jest idea dobra. | □ | □ |
| To, że coś jest sprawiedliwe lub niesprawiedliwe, nie zależy od woli władcy. | □ | □ |
Poniższy fragment pozwala sądzić, że politycznego projektu Platona nie należy rozumieć w sposób dosłowny. Jaka była zatem główna intencja autora dialogu? Jaki sens nadał stworzeniu wizji państwa idealnego?
Państwo– Ja rozumiem – powiada. – Ty masz na myśli to państwo, o którymeśmy mówili, zakładając je. Ono leży w kraju myśli, bo na ziemi, przypuszczam, że nigdzie go nie ma.
– A może w niebie – dodałem – leży jego pierwowzór u stóp bogów; dla tego, który chce patrzeć, a patrząc urządzać samego siebie. A to nie stanowi żadnej różnicy, czy ono gdzieś już jest, czy dopiero będzie.Źródło: Platon, Państwo, t. ks. IX, tłum. W. Witwicki.
Praca domowa
Napisz esej, który przedstawia krytykę demokracji Platona. Możesz rozwinąć twierdzenie wypowiedziane przez Platona w Państwie: „rząd tłumu jest pod każdym względem słaby i niezdolny do żadnego wielkiego dobra ani zła, w porównaniu do innych ustrojów”. Postaraj się zawrzeć w swoim tekście argumenty filozofa, które zostały przedstawione w dzisiejszej lekcji.