Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1SeWigklV17z1
Ćwiczenie 1
Rozstrzygnij, czy w poniższych zdaniach wyróżnione wyrazy odnoszą się do obywatelstwa, czy do narodowości. Wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne to obowiązki każdego Polaka wynikające z art. 82 Konstytucji RP.
obywatelstwo czy narodowość

Konstytucja RP, art. 6.2: Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.
obywatelstwo czy narodowość

W wyborach bezpośrednich Polacy wybierają Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli organów stanowiących samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
obywatelstwo czy narodowość
21
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z wykresem, a następnie wykonaj polecenie.

Zapoznaj się z opisem wykresu, a następnie wykonaj polecenie.

RInT25oUjA5od
Wykres skumulowany. Czy i jak często zdarza się, że odczuwa Pan(i) dumę z tego, że jest Pan(i) Polakiem/Polką?. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • rok: 2010
    • bardzo często: 24
    • dość często: 36
    • raczej rzadko: 23
    • praktycznie nigdy się to nie zdarza: 8
    • trudno powiedzieć: 9
  • 2. zestaw danych:
    • rok: 2016
    • bardzo często: 38
    • dość często: 36
    • raczej rzadko: 21
    • praktycznie nigdy się to nie zdarza: 3
    • trudno powiedzieć: 2
  • 3. zestaw danych:
    • rok: 2018
    • bardzo często: 26
    • dość często: 45
    • raczej rzadko: 22
    • praktycznie nigdy się to nie zdarza: 4
    • trudno powiedzieć: 3
Oprac. na podst.: CBOS, Patriotyzm Polaków, Komunikat z badań nr 105/2018, s. 2.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1PJZ5w1eQhui
argument: (Uzupełnij) kontrargument: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z tekstami źródłowymi, a następnie wykonaj polecenie.

Źródło I

1
Elżbieta Ozga O obywatelskości i jej przemianach na przestrzeni wieków

Obywatelskość funkcjonuje w słowniku nauk społecznych obok pojęcia obywatelstwa. Chociaż niekiedy bywają one używane zamiennie, tym ostatnim terminem najczęściej nazywa się status polityczno‑prawny jednostki obejmujący zakres jej uprawnień i obowiązków determinowanych określonym typem ładu społeczno‑politycznego oraz dominującą koncepcją obywatelskości właśnie. Obywatelskość formułuje pewną „filozofię bycia obywatelem” w danych warunkach społeczno‑politycznych i często odnosi się do zespołu cech i wartości o charakterze etosu, schematów aprobowanych działań oraz pewnego zestawu cnót obywatelskich wymaganych od jednostki w danej wspólnocie. Obywatelskość bywa rozpatrywana jako postawa wobec całej zbiorowości i jej poszczególnych członków, wraz z przeświadczeniem o ważności pewnych wartości (cnót obywatelskich). Można uznać, że treści, które niesie z sobą ta kategoria, są traktowane jako postulowany wynik procesu wychowania obywatelskiego młodego pokolenia.

1 Źródło: Elżbieta Ozga, O obywatelskości i jej przemianach na przestrzeni wieków, [w:] Bogusław Bieszczad, Anna Gaweł, Kategorie pojęciowe edukacji w przestrzeni interdyscyplinarnych interpretacji, Warszawa 2011, s. 45.

Źródło II

1
Bernadetta Siwiak Co to znaczy być dobrym obywatelem?

Sądzę, że dobry obywatel nie dąży tylko do zaspokojenia własnych potrzeb, ale robi coś dla innych, potrafi poświęcić prywatne interesy i skupić się na wyższych celach; człowiek, który nie niszczy dóbr służących całemu społeczeństwu; który angażuje się w życie publiczne – chce i stara się decydować o sprawach ważnych dla kraju; korzysta nie tylko z przysługujących mu praw, ale nie uchyla się od obowiązków. Moim zdaniem dobrym człowiekiem i obywatelem jest Jerzy Owsiak. Dzięki niemu co roku organizowana jest Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, a pieniądze zebrane podczas akcji przeznacza się na różne cele związane z ratowaniem życia ludzkiego. Takich obywateli powinno być więcej.

co Źródło: Bernadetta Siwiak, Co to znaczy być dobrym obywatelem?, dostępny w internecie: grezowka.gminalukow.pl [dostęp 27.06.2021 r.].
RwAEVXB5wNBYF
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: do obywatelstwa, do obywatelskości) Uzasadnienie: (Uzupełnij).

Materiał źródłowy do ćwiczeń 4 i 5:

RFiVVEQ8YkJEQ1
Wykres skumulowany. Patriotyzmowi nadaje się rozmaite znaczenia. Czy, Pana(i) zdaniem, patriotyzm polega na:. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • opinia: okazywaniu szacunku godłu, fladze i hymnowi narodowemu
    • zdecydowanie tak: 77
    • raczej tak: 21
    • raczej nie: 1
    • zdecydowanie nie: 0
    • trudno powiedzieć: 1
  • 2. zestaw danych:
    • opinia: pielęgnowaniu polskich tradycji
    • zdecydowanie tak: 64
    • raczej tak: 32
    • raczej nie: 2
    • zdecydowanie nie: 0
    • trudno powiedzieć: 2
  • 3. zestaw danych:
    • opinia: znajomości historii swojego kraju
    • zdecydowanie tak: 54
    • raczej tak: 41
    • raczej nie: 3
    • zdecydowanie nie: 1
    • trudno powiedzieć: 1
  • 4. zestaw danych:
    • opinia: dbałości o wpajanie dzieciom miłości i szacunku do ojczyzny
    • zdecydowanie tak: 61
    • raczej tak: 34
    • raczej nie: 3
    • zdecydowanie nie: 1
    • trudno powiedzieć: 2
  • 5. zestaw danych:
    • opinia: poszanowaniu i przestrzeganiu prawa
    • zdecydowanie tak: 58
    • raczej tak: 35
    • raczej nie: 4
    • zdecydowanie nie: 1
    • trudno powiedzieć: 3
  • 6. zestaw danych:
    • opinia: udziale w wyborach
    • zdecydowanie tak: 52
    • raczej tak: 38
    • raczej nie: 6
    • zdecydowanie nie: 1
    • trudno powiedzieć: 3
  • 7. zestaw danych:
    • opinia: gotowości do walki i oddania życia za ojczyznę
    • zdecydowanie tak: 52
    • raczej tak: 36
    • raczej nie: 6
    • zdecydowanie nie: 2
    • trudno powiedzieć: 4
  • 8. zestaw danych:
    • opinia: podejmowaniu działań na rzecz swojej społeczności lokalnej, w okolicy, w której się mieszka
    • zdecydowanie tak: 35
    • raczej tak: 50
    • raczej nie: 9
    • zdecydowanie nie: 2
    • trudno powiedzieć: 5
  • 9. zestaw danych:
    • opinia: kibicowaniu polskim sportowcom
    • zdecydowanie tak: 45
    • raczej tak: 37
    • raczej nie: 10
    • zdecydowanie nie: 4
    • trudno powiedzieć: 4
  • 10. zestaw danych:
    • opinia: rzetelnym wypełnianiu obowiązków zawodowych
    • zdecydowanie tak: 38
    • raczej tak: 39
    • raczej nie: 17
    • zdecydowanie nie: 2
    • trudno powiedzieć: 4
  • 11. zestaw danych:
    • opinia: płaceniu podatków
    • zdecydowanie tak: 34
    • raczej tak: 39
    • raczej nie: 17
    • zdecydowanie nie: 5
    • trudno powiedzieć: 5
  • 12. zestaw danych:
    • opinia: gotowości do odbycia nieobowiązkowego przeszkolenia wojskowego
    • zdecydowanie tak: 27
    • raczej tak: 44
    • raczej nie: 17
    • zdecydowanie nie: 5
    • trudno powiedzieć: 8
  • 13. zestaw danych:
    • opinia: dbałości o religijne wychowanie dzieci w rodzinie
    • zdecydowanie tak: 32
    • raczej tak: 34
    • raczej nie: 19
    • zdecydowanie nie: 10
    • trudno powiedzieć: 5
  • 14. zestaw danych:
    • opinia: kupowaniu przede wszystkim polskich produktów
    • zdecydowanie tak: 24
    • raczej tak: 41
    • raczej nie: 24
    • zdecydowanie nie: 7
    • trudno powiedzieć: 5
Oprac. na podst.: CBOS, Patriotyzm Polaków, Komunikat z badań nr 105/2018, s. 7.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
21
Ćwiczenie 4
RRTMEFfXVI8QM
Wśród odpowiedzi respondentów w przytoczonym badaniu opinii publicznej podaj, przytaczając odpowiednie przepisy, te przejawy patriotyzmu, które wynikają z obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji RP. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 5
R7zAcmHLuYvHE
Wśród przytoczonych odpowiedzi respondentów wybierz i podaj przykład przejawu patriotyzmu, który wiąże się z narodowością polską. (Uzupełnij).

Materiał źródłowy do ćwiczeń 6–8:

Źródło I

1
Badanie dla Komisji Kultury i Edukacji – Tożsamość europejska

Bez względu na problemy związane z budowaniem tożsamości w środowiskach nacechowanych różnorodnością etniczną, kulturową i językową kwestia „tożsamości europejskiej” nadal cieszy się znacznym zainteresowaniem świata nauki i polityki. W tym kontekście można wyróżnić dwa konkurujące ze sobą rozumienia tożsamości europejskiej i jej nośników:
I) Europa jako kulturowa wspólnota wartości;
II) Europa jako polityczna wspólnota praktyk demokratycznych.
Idea Europy jako „wspólnoty” (…) kulturowej wpisuje się w tradycję identytarystycznych koncepcji tożsamości odniesionych do państwa narodowego i kładzie nacisk na wspólne dziedzictwo kulturowe i doświadczenie historyczne. Zwolennicy idei Europy jako wspólnoty politycznej podkreślają zdolność generowania więzi przez instytucje demokratyczne i dzięki czynnemu uczestnictwu w życiu publicznym, co prowadzi do powstania demokratycznej kultury politycznej (…). Między tymi dwiema alternatywami oscyluje polityka europejska mająca wspierać zbiorową tożsamość transnarodową – czy to bezpośrednio, czy pośrednio – a podejścia przyjmowane w jej ramach skupiają się na obywatelskim rozumieniu „europejskości”, które zasadniczo zyskuje na popularności od przełomu wieków (równolegle do piętrzenia się przeszkód, które napotyka projekt europejski). Widoczne jest to w programie „Europa dla obywateli” zainicjowanym w 2006 r., w którym przykłada się wagę do pamięci historycznej, a zatem do wymiaru kulturowego tożsamości europejskiej, lecz zarazem kładzie się nacisk na aktywne obywatelstwo (tożsamość polityczną). Równie wyraźnie przejawia się w programie „Europa dla obywateli” inne wyraźne przesunięcie, które dokonało się z czasem, mianowicie od niemal całkowicie „odgórnego” do bardziej „oddolnego” podejścia, sprzyjającego doświadczeniom i działaniom jednostki. Zarazem można zauważyć, że – wobec niepewności co do losu integracji europejskiej jako takiej – nasila się poczucie niedogodności idei tożsamości europejskiej jako takiej oraz polemiczny charakter debaty na temat tej idei.

2 Źródło: Badanie dla Komisji Kultury i Edukacji – Tożsamość europejska, dostępny w internecie: europarl.europa.eu [dostęp 28.06.2021 r.].

Źródło II

1
Jacques Delors

(…) jeśli Europa nie będzie miała swojej duszy, sama nie określi się kulturowo, nie będzie Europą. A jeśli będzie tylko wspólnotą polityczną czy ekonomiczną, to absolutnie nie spełni swojego zadania.

3 Źródło: Jacques Delors. Cytat za: Jacenty Siewierski, Tożsamość europejska jako problem historii i współczesności, ssl-kolegia.sgh.waw.pl.

Źródło III

1
Badanie dla Komisji Kultury i Edukacji – Tożsamość europejska

W traktacie lizbońskim potwierdzono obywatelstwo Unii oraz wyszczególniono związane z nim prawa, a zarazem wprowadzono nową formę udziału obywateli europejskich w życiu publicznym, czyli „inicjatywę obywatelską”, oferując obywatelom Unii możliwość bezpośredniego uczestniczenia w kształtowaniu polityki Unii przez wzywanie Komisji Europejskiej do przedstawiania wniosków ustawodawczych.

2 Źródło: Badanie dla Komisji Kultury i Edukacji – Tożsamość europejska, dostępny w internecie: europarl.europa.eu [dostęp 28.06.2021 r.].
3
Ćwiczenie 6
RfMBHlFpQ94KH
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Kulturowa, etniczna i językowa różnorodność Europy sprzyja budowaniu wspólnej tożsamości europejskiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Rozumienie Europy jako kulturowej wspólnoty wartości wypływa z próby analogicznego traktowania tożsamości narodowej i europejskiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Polityka Unii Europejskiej skoncentrowana jest wyłącznie na budowaniu Europy jako wspólnoty politycznej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
31
Ćwiczenie 7
R3hzCGU1SNHID
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: wspólnota kulturowa, wspólnota polityczna) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
RHOi5oz1UgaKX
Uzasadnij, że rozwiązanie ustrojowe wprowadzone w traktacie lizbońskim, o którym mowa w trzecim tekście źródłowym, jest przykładem budowania tożsamości europejskiej rozumianej jako wspólnota polityczna. (Uzupełnij).