Relacja o upadku Antiochii w 1097 roku

Lecz odjazd Bizantyńczyków był niczym wobec wieści, mówiących o zbliżaniu się potężnej armii tureckiej dowodzonej przez doświadczonego wodza, Kurbughe. W tej krytycznej sytuacji, Boemund z Tarentu postanowił sięgnąć po trzymanego w rękawie asa: miał w mieście tureckiego zdrajcę, gotowego na umówiony znak otworzyć bramy miasta chrześcijanom. Tak też się stało i krzyżowcy wkroczyli do miasta, strasznie je plądrując i nie pozostawiając przy życiu ani jednego Turka.

relacja Źródło: Relacja o upadku Antiochii w 1097 roku, [w:] S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych. Tom I, Warszawa 1987, s. 114.

Hospites (goście)

Mimo wielkiego rozpowszechnienia poddaństwa nie należy przypuszczać, aby cała ludność wiejska w nim pozostawała. Przeciwnie, oprócz poddanych spotykało się, w zależności od warunków lokalnych, bardziej lub mniej licznych wolnych chłopów, a także tzw. gości (hospites), którzy, będąc wolnymi nie z prawa, lecz na mocy stanu faktycznego, przenosili się z miejsca na miejsce w poszukiwaniu dla siebie chleba. Różnili się tym od poddanych, że mieli pełną swobodę ruchu i nie podlegali żadnym ograniczeniom prawnym.

hospites Źródło: Hospites (goście), [w:] T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 1998, s. 96.

Podstawy materialne zakonu cystersów

Oto wzrastająca popularność zgromadzenia spowodowała ze strony jego wielbicieli coraz liczniejsze darowizny. One to zapewne sprawiły, że powołano do życia w zakonie kategorię braci świeckich, czyli konwersów, których jedynym obowiązkiem była praca w rozrastających się dobrach zakonnych oraz trudnienie się rzemiosłem, obsługującym poszczególne klasztory. Tak więc już pod koniec pierwszego ćwierćwiecza swego istnienia zgromadzenie pustelników w Cistertium przekształciło się w regularny zakon, dysponujący wcale pokaźną bazą majątkową.

cystersi Źródło: Podstawy materialne zakonu cystersów, [w:] T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 1998, s. 176.

Jeden ze średniowiecznych ruchów heretyckich

Ewangelizm, czyli wybór dosłownego podążania za Ewangelią okazał się zasadniczym wymogiem (…), kupca z Lionu. Jego nawrócenie się, wyrażone w skrajnym ubóstwie i publicznym głoszeniu posłannictwa Chrystusa, przyciągnie z całej Europy szeregi wiernych, którzy w imieniu czystszego chrześcijaństwa będą skłonni porzucić wszystkie swoje dobra. Z uwagi na fakt, że chodziło przeważnie o osoby świeckie, natychmiast nasuwa się pytanie o zgodę kościelną na głoszenie kazań. Wynikłe w konsekwencji zerwanie z instytucjami katolickimi doprowadzi (…) do ekskomuniki i prześladowań, a w końcu do wejścia w orbitę reformy protestanckiej i utworzenie Kościoła, który jeszcze dzisiaj jest obecny w Europie i Ameryce Łacińskiej.

ewangelizm Źródło: Jeden ze średniowiecznych ruchów heretyckich, [w:] E. Riparelli, Herezje chrześcijańskie. Dawne i współczesne, tłum. A. Brzóska, Warszawa 2008, s. 44.

Marco Polo o Rusi

Rosja jest bardzo wielką krainą północną. Mieszkańcy są chrześcijanami i zachowują obrządek grecki. Mają kilku królów oraz własny język. Są to ludzie bardzo nieokrzesani. Ale są bardzo urodziwi, zarówno mężowie, jak i niewiasty, są bowiem całkiem biali i jasnowłosi; mają żółte, piękne, długie włosy. Nikomu trybutu nie płacą, tylko część ich składa daninę pewnemu władcy Zachodu, z którym sąsiadują i mają od wschodu wspólną granicę, jest on Tatarem i zwie się Toktaj. Jemu płacą trybut, ale niewielki. Nie jest to kraj handlu. Trzeba wiedzieć, że mają wiele drogich skór wielkiej wartości; mają bowiem soboli dość i gronostajów, i popielic, i łasic, i lisów pod dostatkiem, najlepszych i najpiękniejszych na świecie. Mają wiele wosku. I to wam jeszcze powiem, że posiadają liczne kopalnie srebra, skąd wiele srebra dobywają.

marco Źródło: Marco Polo o Rusi, „Jak imć „il Milione” świat opisał”, dostępny w internecie: mongolia.olsztyn.pl.