Jakub Bińkowski Ukraińska imigracja do Polski. Analiza zjawiska w kontekście sytuacji na rynku pracy

Europa znajduje się w głębokim kryzysie demograficznym, który – między innymi ze względu na dominujący w nowoczesnych państwach repartycyjny system emerytalny (tj. po‑legający na wypłacaniu świadczeń ze składek wpłacanych bieżąco do systemu) – będzie najprawdopodobniej miał głębokie znaczenie ekonomiczne. Liczba urodzeń w żadnym kraju europejskim nie gwarantuje prostej zastępowalności pokoleń, co ma bardzo logiczną konsekwencję – w ciągu najbliższych lat Europa będzie stopniowo się wyludniać. Problem ten dotyczy również Polski, a wręcz jest w naszym kraju szczególnie widoczny, nasilony i potencjalnie może mieć wiele negatywnych skutków. Z uwagi na perspektywy notorycznie rosnących potrzeb finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynikających ze starzenia się społeczeństwa i malejącej liczby osób w wieku produkcyjnym, mądra polityka absorpcji imigrantów nie jest już tylko przydatna – stanowi strategiczną konieczność gospodarczą. Wśród różnych grup imigrantów panują różne postawy, które pozwalają z grubsza opisać ich – oczywiście w zgeneralizowany sposób – jako społeczności. O ile przybysze z Afryki i Bliskiego Wschodu, z którymi wiąże się wiele obaw Polaków, często nie są skłonni do podejmowania pracy zarobkowej i zdają się raczej na korzystanie z socjalnego dobrobytu wypracowanego przez bogate państwa Zachodu, o tyle bieżąca sytuacja polityczna i gospodarcza sprawiła, że przed Polską otworzyło się źródło imigrantów skorych do podejmowania zatrudnienia i bardzo łatwo asymilujących się ze względu na bliskość kulturową. Chodzi o obywateli Ukrainy, którzy przybywają do Polski licznie zarówno ze względów ekonomicznych, jak i politycznych. Szacuje się, że jest ich w Polsce około miliona, chociaż wedle wszelkiego prawdopodobieństwa i analizy liczby zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi można w tej chwili mówić prawdopodobnie o jeszcze większej liczbie. Pracują oni w Polsce ciężko, nie tylko zarabiają na utrzymanie i konsumpcję (z którego to tytułu do polskiego budżetu wpływają miliardy zło‑tych), ale również transferują dochody do swoich rodzin w ojczyźnie, choć w dużo mniejszej skali niż Polacy na samym początku boomu emigracyjnego po wejściu do Unii Europejskiej i otwarciu zachodnich rynków pracy.

1 Źródło: Jakub Bińkowski, Ukraińska imigracja do Polski. Analiza zjawiska w kontekście sytuacji na rynku pracy, dostępny w internecie: kew.org.pl [dostęp 13.07.2020 r.].

Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym

Art.2.

1. Mniejszością narodową, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;

2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;

3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;

4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;

5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

6) utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.  (…)

3. Mniejszością etniczną, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;

2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;

3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;

4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty etnicznej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;

5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

6) nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.

2 Źródło: Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 13.07.2020 r.].

Niedotykalni, czyli Cyganie w Polsce

Przez wieki każdym aspektem życia Romów kierował ściśle określony zbiór rytuałów i praktyk. Tak jak w każdej społeczności, tak i w tej grupie wykształciły się hierarchiczne struktury wewnętrzne. Podstawową komórką był tabor, złożony z kilku lub kilkunastu rodzin. Na jego czele stał wójt. Wójt musiał odznaczać się inteligencją i sprytem w załatwianiu spraw z nie‑Cyganami. To on rozsądzał spory, zatwierdzał małżeństwa, decydował o kierunku drogi. Inną ważną funkcję pełnił Baro‑Szero, który był najwyższym sędzią, kapłanem, a od jego wyroków nie było odwołania. To on wymierzał kary, w tym najsurowsze, jak wykluczenie ze społeczności cygańskiej oraz zakaz wędrowania i przebywania z taborem. Do najpoważniejszych przewinień należały zdrada tajemnic cygańskich oraz bliski kontakt z nie‑Cyganami. Ciekawą pozycję w romskiej hierarchii miały kobiety. Choć zajmowały w taborze podrzędne miejsce, były traktowane z wielkim szacunkiem, gdyż ciężar utrzymania rodziny spoczywał na ich barkach. Wyjątek stanowiła pozycja najstarszej kobiety w społeczności, zwanej Matką Plemienia, która jako jedyna z kobiet mogła uczestniczyć w radach starszych  i zabierać głos we wszystkich sprawach taboru.

3 Źródło: Niedotykalni, czyli Cyganie w Polsce, 25.12.2018 r., dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 13.07.2020 r.].

Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym

Art.19.

1. Za język regionalny w rozumieniu ustawy, zgodnie z Europejską Kartą Języków Regionalnych lub Mniejszościowych, uważa się język, który:

1) jest tradycyjnie używany na terytorium danego państwa przez jego obywateli, którzy stanowią grupę liczebnie mniejszą od reszty ludności tego państwa;

2) różni się od oficjalnego języka tego państwa; nie obejmuje to ani dialektów oficjalnego języka państwa, ani języków migrantów.

2 Źródło: Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 13.07.2020 r.].

Te słowa z gwary góralskiej warto znać!

Gwara góralska to najbardziej rozpoznawalna regionalna odmiana języka polskiego. Nie dość, że dzięki zapożyczeniom z języka węgierskiego i słowackiego wyróżnia się, to jeszcze do dziś na terenie Podhala posługuje się nią wielu mieszkańców. Przed wizytą w Tatrach warto więc nauczyć się kilku słówek.

4 Źródło: Te słowa z gwary góralskiej warto znać!, 13.09.2017 r., dostępny w internecie: kochamytatry.pl [dostęp 13.07.2020 r.].