Sprawdź się
Przyjrzyj się zdjęciu i odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym, fragmentem wspomnień żony Józefa Piłsudskiego, Aleksandry, i wykonaj polecenia.
WspomnieniaPrzy końcu lat dwudziestych można już było dostrzec pierwsze oznaki poprawy w wielu ważnych dziedzinach. Stanowisko wojska w państwie zostało oparte na nowych podstawach; złoty ustabilizował się, w całym państwie zapanowała atmosfera stałości i bezpieczeństwa. Rozrastał się przemysł; handel morski wzrósł tak dalece, że port gdyński nie mógł sprostać nowym zadaniom. […] Wzrastało stopniowo ogólne bogactwo kraju. Podczas gdy w roku 1928 w Pocztowej Kasie Oszczędności złożonych było 160 milionów złotych, to w 1937 suma ta sięgała 917 milionów. A trzeba zawsze pamiętać, że zaczynaliśmy budowanie państwa z niczego, w kraju zdewastowanym przez eksploatacyjną gospodarkę zaborców i straszliwe zniszczenia wojenne. Państwo zaczynało życie przy pustkach w skarbie […]. W dziedzinie społecznej dokonaliśmy wiele Ustawodawstwo społeczne już od czasów Naczelnika Państwa z 1918 r. w listopadzie, wysunęło na tym polu Polskę na jedno z pierwszych miejsc w Europie. Najcięższy problem Polski niepodległej stanowiło przeludnienie wsi i nierówny podział ziemi. Na skutek tego wzrastało na wsi bezrobocie, a małorolni często cierpieli nędzę. A ponieważ przyrost naturalny stale się zwiększał, rozwiązanie problemu wsi stawało się coraz trudniejsze. Reforma rolna mogła tylko częściowo usunąć nierówności i wady struktury rolnej odziedziczonej po zaborach. Ale nie była w stanie rozwiązać tego problemu w całości. Toteż rządy szły w kierunku rozbudowy ośrodków przemysłowych i gdyby nie wybuch wojny, to i ta dziedzina społeczno‑gospodarcza byłaby niewątpliwie pomyślnie rozwiązana.
Źródło: Aleksandra Piłsudska, Wspomnienia, Warszawa 1989, s. 306.
Przyjrzyj się plakatowi i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenia.
Rewolucja moralnego niepokojuTwierdzenie piłsudczykowskiej propagandy, jakoby w maju 1926 r. Polska znalazła się u progu upadku, trąciły grubą przesadą. Owszem, Konstytucja marcowa zawierała wiele niefortunnych rozwiązań, co nie znaczy wcale, by uniemożliwiały one funkcjonowanie machiny państwowej. […] funkcjonujący prawie dwa lata rząd Władysława Grabskiego zapisał na swoim koncie posunięcia zapewniające krajowi stabilność w sferze gospodarczej i politycznej.
Lansowany przez piłsudczyków wizerunek Polski rozkradanej przez aferzystów należy również odłożyć między bajki. Kiedy po przewrocie majowym nowe władze zabrały się energicznie do ścigania winnych nadużyć i malwersacji, zdołały posadzić na ławie oskarżonych zaledwie kilka osób. Podobnie nie wytrzymują krytyki opinie, iż gospodarce polskiej groziło wiosną 1926 r. załamanie lub też, że w tym okresie sytuacja międzynarodowa kraju zmieniła się drastycznie na gorsze. Była zła od dawna.
Tak w Polsce, jak w innych państwach tego regionu Europy, demokracja parlamentarna miała wiele słabych stron. Politykom brakowało doświadczenia i znajomości reguł sprawowania władzy, przeróżne „kanapowe” stronnictwa były partiami tylko z nazwy. Owe słabości, posiadające swe źródło w braku tradycji wolnościowych i niskim poziomie kultury politycznej, zostały spotęgowane przez wady przyjętych rozwiązań ustrojowych. W Polsce należało do nich obdarzenie sejmu dużymi uprawnieniami, przy równoczesnym ograniczeniu kompetencji władz wykonawczych. Nie można jednak twierdzić, że parlamentaryzm skompromitował się jakąś wyjątkową nieskutecznością. Przeciwnie, biorąc pod uwagę skalę stojących przed nim problemów, okazywał się on wielokroć systemem całkiem sprawnym. Dokonania ustawodawcze polskiego parlamentu do roku 1926 nie ustępowały tym z lat po przewrocie […].
Źródło: Andrzej Chojnowski, Rewolucja moralnego niepokoju, „Gazeta Wyborcza” 23–24 VIII 1997.
Zapoznaj się z fotografią i tekstami źródłowymi, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
Źródło B
Historia 1815–1939[…] został więc mianowany drugą osobą w państwie, ale w rzeczywistości stawał się pierwszą.
Źródło: Andrzej Garlicki, Historia 1815–1939. Cytat za: artykuł w: dzieje.pl, Postacie, 23 IX 2009.
Źródło C
Historia polityczna Polski 1935–1945Rozpoczęto urzędowe szerzenie i utrwalenie kultu „Wielkiego Marszałka”, który miał stać się nie tylko spoiwem łączącym coraz bardziej rozpadający się obóz legionowy, ale również stanowić jedyną praktycznie […] legitymizację władzy jego następców.
Źródło: Paweł Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1935–1945. Cytat za: artykuł w: dzieje.pl, Postacie, 23 IX 2009.
Zapoznaj się z ilustracją na okładce pisma „Cyrulik Warszawski” i odpowiedz na pytanie.
