Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
RxmEH8DdjMd5v11
Ćwiczenie 1
W podanym fragmencie Biblii Królowej Zofii zaznacz wszystkie formy (w wypadku powtórzeń – tylko raz), w których pojawiają się kontynuanty *t’ *d’ *s’ *z’ *n’. Ale ziemia była 6 nieużyteczna a prozna a ćmy były na twarzy przepaści, a duch boży *na *świecie 9 nad wodami. I rzekł Bog: „Bądź światło”. I *stworzono światłość. A uźrzał Bog światłość, iże jest 12 dobra, i rozdzielił światłość ode ćmy.
Biblia królowej Zofii, [w:] Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2006, online: https://sklep.ijp.pan.pl
1
Ćwiczenie 1
RnXMN2QbYSGV1
Ale ziemia była nieużyteczna a prozna a ćmy były na twarzy przepaści, a duch boży na świecie nad wodami. I rzekł Bog: „Bądź światło”. I stworzono światłość. A  uźrzał Bog światłość, iże jest dobra, i rozdzielił światłość ode ćmy. (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2

W zdaniu z Ewangeliarza Zamojskich znajdź słowo z kontynuantem r’ i zrekonstruuj je do postaci prasłowiańskiej.

Ewangeliarz Zamoyskich

A gdy popełniły sie sa dni osm, izeby obrzazano
dziecie, wezwano jest jimie jego Jesus, chtore wezwano
jest od anjoła, pirwej nizli w zywocie sie poczeło.

R14u7KwlHdTmI
(Uzupełnij).
pol1 Źródło: Ewangeliarz Zamoyskich , [w:] Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN 2006.
RrmDUommZoYoJ1
Ćwiczenie 3
Zaznacz wyrazy, w których formie mianownikowej doszło do dyspalatalizacji spółgłoski wygłosowej. Możliwe odpowiedzi: 1. karp, 2. pies, 3. paw, 4. gołąb, 5. staw, 6. chłop, 7. dar
R1WPLG1yHbPoA1
Ćwiczenie 4
Obok podanych form prasłowiańskich zapisz ich kontynuanty w języku polskim. 1. *sъpnъ (rzeczownik; por. spać) > Tu uzupełnij 2. *městъskъjь (przymiotnik; por. miasto) > Tu uzupełnij 3. *otьca (rzeczownik) > stp. oćca > Tu uzupełnij 4. *božьstvo (rzeczownik, por. boży) > Tu uzupełnij
1
Ćwiczenie 4
RIeVmRx4GX1c41
1. prasłowiańskie słowo s jer twardy p n jer twardy (rzeczownik; por. spać) > {sen} 2. prasłowiańskie słowo m jać s t jer twardy s k jer twardy j jer miękki (przymiotnik; por. miasto) > {miejski} 3. prasłowiańskie słowo o t jer miękki c a (rzeczownik) > stp. oćca > {ojca} 4. prasłowiańskie słowo b o ż jer miękki s t w o (rzeczownik, por. boży) > {bóstwo}. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

W tekście Psałterza floriańskiego odszukaj wyrazy zawierające skomplikowane grupy spółgłoskowe, które w dalszym rozwoju polszczyzny uległy zmianie. Znajdź te formy (jeśli dany wyraz występuje w dwóch różnych formach, wybierz jedną) i zapisz obok ich współczesną postać.

R1S011vekWpea
Forma z tekstu (Uzupełnij). Forma współczesna (Uzupełnij). Forma z tekstu (Uzupełnij). Forma współczesna (Uzupełnij). Forma z tekstu (Uzupełnij). Forma współczesna (Uzupełnij). Forma z tekstu (Uzupełnij). Forma współczesna (Uzupełnij). Forma z tekstu (Uzupełnij). Forma współczesna (Uzupełnij).
RjCGW6r4Zah472
Ćwiczenie 6
Wstaw w brakujące miejsce jer miękki lub jer twardy. 1. dół < *dol_1. ъ, 2. ъ, 3. ь, 4. ъ, 5. ь, 6. ь
2. ból < *bol_1. ъ, 2. ъ, 3. ь, 4. ъ, 5. ь, 6. ь
3. dał < *dal_1. ъ, 2. ъ, 3. ь, 4. ъ, 5. ь, 6. ь
4. dal < *dal_1. ъ, 2. ъ, 3. ь, 4. ъ, 5. ь, 6. ь
5. biel < *běl_1. ъ, 2. ъ, 3. ь, 4. ъ, 5. ь, 6. ь
6. wół < *vol_1. ъ, 2. ъ, 3. ь, 4. ъ, 5. ь, 6. ь
31
Ćwiczenie 7

Zrekonstruuj podane formy wyrazowe.

R1WYCGzyAZTZB
nogi < * (Uzupełnij) kierz < * (Uzupełnij) łagiew < * (Uzupełnij).
RxlEbOGZZDSDe3
Ćwiczenie 8
Zaznacz słowa, w których fonetyce widoczne są wpływy czeskie. Możliwe odpowiedzi: 1. wierzytelny, 2. wierzyciel, 3. wesół, 4. goły, 5. hołota