Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1c0JrT8cCzbh1
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj osoby do poglądów, jakie reprezentowały. Platon Możliwe odpowiedzi: 1. W idealnym państwie powinni rządzić mędrcy-filozofowie., 2. Stan natury to stan, od którego należy uciec zły., 3. W idealnym państwie król dba o swoich poddanych., 4. Idealny władca ma w sobie coś i z lisa, i lwa., 5. Żadne poglądy nie pasują do tego myśliciela., 6. Idealne państwo to res publica. Cyceron Możliwe odpowiedzi: 1. W idealnym państwie powinni rządzić mędrcy-filozofowie., 2. Stan natury to stan, od którego należy uciec zły., 3. W idealnym państwie król dba o swoich poddanych., 4. Idealny władca ma w sobie coś i z lisa, i lwa., 5. Żadne poglądy nie pasują do tego myśliciela., 6. Idealne państwo to res publica. Św. Tomasz Możliwe odpowiedzi: 1. W idealnym państwie powinni rządzić mędrcy-filozofowie., 2. Stan natury to stan, od którego należy uciec zły., 3. W idealnym państwie król dba o swoich poddanych., 4. Idealny władca ma w sobie coś i z lisa, i lwa., 5. Żadne poglądy nie pasują do tego myśliciela., 6. Idealne państwo to res publica. Machiavelli Możliwe odpowiedzi: 1. W idealnym państwie powinni rządzić mędrcy-filozofowie., 2. Stan natury to stan, od którego należy uciec zły., 3. W idealnym państwie król dba o swoich poddanych., 4. Idealny władca ma w sobie coś i z lisa, i lwa., 5. Żadne poglądy nie pasują do tego myśliciela., 6. Idealne państwo to res publica. Thomas Hobbes Możliwe odpowiedzi: 1. W idealnym państwie powinni rządzić mędrcy-filozofowie., 2. Stan natury to stan, od którego należy uciec zły., 3. W idealnym państwie król dba o swoich poddanych., 4. Idealny władca ma w sobie coś i z lisa, i lwa., 5. Żadne poglądy nie pasują do tego myśliciela., 6. Idealne państwo to res publica. Karol Marksa Możliwe odpowiedzi: 1. W idealnym państwie powinni rządzić mędrcy-filozofowie., 2. Stan natury to stan, od którego należy uciec zły., 3. W idealnym państwie król dba o swoich poddanych., 4. Idealny władca ma w sobie coś i z lisa, i lwa., 5. Żadne poglądy nie pasują do tego myśliciela., 6. Idealne państwo to res publica.
1
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj zadanie.

1
Watykan – najmniejsze państwo świata

7 czerwca 1929 weszły w życie przepisy, które przeszły do historii pod nazwą „traktaty laterańskie”. Normowały one stosunki między Włochami a Stolicą Apostolską. Na mocy traktatu utworzono państwo niezależne i niepodległe – Państwo Watykańskie (Città del Vaticano) z pełnią suwerennej władzy i jurysdykcji na terenie Stolicy Apostolskiej.

1 Źródło: Watykan – najmniejsze państwo świata, dostępny w internecie: polskieradio.pl [dostęp 17.07.2019 r.].
R1WFwWoT4nAgL
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, [w:] „Dziennik Ustaw” nr 51.
Źródło: prawo.sejm.gov.pl, tylko do użytku edukacyjnego.
1
Watykan w ONZ o Ziemi Świętej: „dwa państwa” i „status quo

Stolica Apostolska niezmiennie popiera koncepcję „dwóch państw”: żydowskiego i arabskiego z uchodźcami palestyńskimi oraz uznaje historyczne „status quo” Jerozolimy w zgodzie z dotychczasowymi rezolucjami ONZ – oświadczył na forum oenzetowskiej Rady Bezpieczeństwa abp Bernardito Auza. Potwierdził on wcześniejsze stanowisko Stolicy Apostolskiej dotyczące rozwiązania konfliktu pomiędzy Izraelem i Palestyną.

2 Źródło: Watykan w ONZ o Ziemi Świętej: „dwa państwa” i „status quo, 20.10.2018 r., dostępny w internecie: vaticannews.va [dostęp 17.07.2019 r.].
R1ZzTDC1EeAyo
Pieczęć Misji Stałego Obserwatora Stolicy Apostolskiej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych
Źródło: domena publiczna.
RHCSOCJLsqKxZ
Uzupełnij tekst. 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot to państwo-miasto, 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot na terytorium Włoch, obejmująca zachodnią część Rzymu. To najmniejsze państwo świata pod względem 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot i najmniejsze 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot państwo pod względem liczby ludności.

1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot to 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot prawa międzynarodowego połączony z tym państwem unią 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot i funkcjonalną, sprawujący nad nim wyłączne 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot, 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot władzę i 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot. Jest stroną stosunków 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot i umów międzynarodowych z innymi państwami, ma także status stałego 1. Watykan, 2. niepodległe, 3. podmiot, 4. suwerenną, 5. europejską, 6. powierzchni, 7. zwierzchnictwo, 8. filia, 9. wojskowych, 10. enklawa, 11. personalną, 12. autorytarną, 13. dyplomatycznych, 14. jurysdykcję, 15. obserwatora, 16. Stolica Apostolska, 17. członka, 18. przedmiot przy Organizacji Narodów Zjednoczonych.
RUtjeUpfZpMhI2
Ćwiczenie 3
Rozstrzygnij, czy w poniższych przykładach pojęcie państwa zostało użyte w jego socjologicznym czy politologicznym ujęciu. Polska to państwo, w którym drzemie ogromny potencjał – wykształceni, pracowici obywatele, stale poszukujący nowych obszarów rozwoju gospodarczego. Polska to kraj ludzi uśmiechniętych, którzy nie boją się nowych wyzwań.
socjologiczne politologiczne

Czy państwo powinno reagować na profanowanie symboli religijnych? Czy jest to jednak sfera wolności, którą należałoby pozostawić samym obywatelom?
socjologiczne politologiczne

Są takie dziedziny gospodarki, w których to państwo powinno ustalać ceny.
socjologiczne politologiczne
11
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z definicjami państwa w ujęciu socjologicznym i politologicznym i wykonaj ćwiczenie.

Ujęcie socjologiczne: Państwo to zorganizowana zbiorowość, której członków łączy więź zależności politycznej.

Ujęcie politologiczne: Państwo to zbiór instytucji publicznych odpowiedzialnych za organizację życia społecznego.

R1bOzDed4jXsj
Wyjaśnij, na czym polega różnica między tymi ujęciami. (Uzupełnij).
RVHa3QLZZOjLz2
Ćwiczenie 5
Państwo czy kraj? Rozstrzygnij, które z określeń lepiej pasuje do kontekstu poniższych zdań. Grecja to 1. kraj, 2. państwo, 3. kraju, 4. państw, 5. państwie, 6. państwa, 7. krajów, 8. państwem, 9. krajem, 10. kraju o niezwykłych walorach turystycznych.
Islandia czy Norwegia? W którym 1. kraj, 2. państwo, 3. kraju, 4. państw, 5. państwie, 6. państwa, 7. krajów, 8. państwem, 9. krajem, 10. kraju zima jest łagodniejsza?
Uganda jest jednym z najwyżej położonych 1. kraj, 2. państwo, 3. kraju, 4. państw, 5. państwie, 6. państwa, 7. krajów, 8. państwem, 9. krajem, 10. kraju Afryki.
Włochy są 1. kraj, 2. państwo, 3. kraju, 4. państw, 5. państwie, 6. państwa, 7. krajów, 8. państwem, 9. krajem, 10. kraju o ustroju parlamentarno-gabinetowym.
W ustroju demokratycznym konstytucja określa obowiązki 1. kraj, 2. państwo, 3. kraju, 4. państw, 5. państwie, 6. państwa, 7. krajów, 8. państwem, 9. krajem, 10. kraju względem obywateli.
31
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z fragmentem artykułu dotyczącego sytuacji Kosowa i wykonaj zadanie.

1
Kacper Forreiter Kraj nie całkiem uznany. Dziś 10. rocznica deklaracji niepodległości Kosowa

Mija dziesięć lat od wydarzenia, które po raz kolejny w historii wstrząsnęło „bałkańskim kotłem”. 17 lutego 2008 roku region, który niektórzy określiliby jako południowo‑zachodnią część Serbii, ogłosił jednostronnie niepodległość. Republika Kosowa stała się osobnym bytem państwowym. I choć mieni się państwem demokratycznym, posiadającym suwerenną władzę i ustrój, to jej status międzynarodowy jest nieustabilizowany. (…) Niepełna państwowość nie przeszkadza jednak kosowskiemu społeczeństwu w świętowaniu rocznicy proklamowania niepodległości.

5 Źródło: Kacper Forreiter, Kraj nie całkiem uznany. Dziś 10. rocznica deklaracji niepodległości Kosowa, 17.02.2018 r., dostępny w internecie: onet.pl [dostęp 18.07.2019 r.].
R1NNUfGPsSuCE
Wyjaśnij, czego dotyczy określenie „niepełna państwowość” użyte w odniesieniu do statusu Kosowa. W swojej odpowiedzi odwołaj się do odpowiednich fragmentów tekstu. (Uzupełnij).
wide3
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Michał Strzałkowski UE i USA zaniepokojone tureckimi odwiertami u wybrzeży Cypru

Turecka Republika Cypru Północnego została proklamowana w 1974 r. Turcja wysłała wtedy na wyspę swoje wojska w odpowiedzi na zamach stanu mający na celu zjednoczenie Cypru z Grecją. Ankara czuła się zobowiązana do obrony cypryjskiej mniejszości tureckiej, która stanowiła wówczas ok. 20 proc. mieszkańców wyspy.

Po inwazji ONZ zdecydowała się na nakreślenie „zielonej linii”, czyli pasa ziemi niczyjej o długości ok. 180 km, oddzielającego Cypr grecki od tureckiego. Wielu obywateli – zarówno greckiej, jak i tureckiej części – zostało przesiedlonych z jednego końca wyspy na drugi.

Cypr formalnie został w 2004 r. przyjęty do Unii Europejskiej jako cała wyspa, w praktyce jednak prawa wspólnotowe obowiązują jedynie w południowej części kraju. Przed wstąpieniem do Unii na Cyprze odbyło się referendum zjednoczeniowe, znane jako „plan Annana”. Projekt, choć przyjęty przez mniejszość turecką, nie spotkał się z życzliwą reakcją cypryjskich Greków. Uznali oni, że jest zbyt korzystny dla cypryjskich Turków.

Podzielony Cypr został przyjęty do UE pod mocnym naciskiem Grecji, która w razie niepodpisania umowy akcesyjnej z Cyprem groziła analogicznymi działaniami odwetowymi w przypadku jakichkolwiek innych nowych członków.

Jako państwo Turecka Republika Cypru Północnego uznawana jest jedynie przez Turcję. Obowiązuje tam turecka waluta (lira turecka), a na uroczystościach państwowych śpiewany jest turecki hymn.

4 Źródło: Michał Strzałkowski, UE i USA zaniepokojone tureckimi odwiertami u wybrzeży Cypru, dostępny w internecie: euractiv.pl [dostęp 18.07.2019 r.].
RAkULcYRxmcAK
Rozstrzygnij na podstawie tekstu, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. W 1974 r. tureckie władze wysłały na Cypr wojsko w celu obrony swojego terytorium. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W referendum zjednoczeniowym przed przystąpieniem do Unii Europejskiej większość mieszkańców Tureckiej Republiki Cypru Północnego opowiedziała się przeciwko zjednoczeniu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Państwa członkowskie Unii Europejskiej nie utrzymują stosunków dyplomatycznych z Turecką Republiką Cypru Północnego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Rafał Pikuła Liberland ma dwa lata. Obywatelami tego nietypowego państwa jest już ponad 2000 Polaków

Blisko dwa lata temu, 13 kwietnia 2015 roku, na liczącym 7 kilometrów kwadratowych kawałku ziemi niczyjej w zakolu Dunaju między Chorwacją i Serbią czeski polityk i aktywista liberalny Vít Jedlička wraz z przyjaciółmi postawił maszt z oficjalną flagą swojego państwa – Wolnej Republiki Liberlandu. Trójkolorowa flaga symbolizuje poprzez żółty wolność, niebieski – Dunaj, czarny – bunt wobec systemu.

Wraz z wbiciem masztu Jedlička zaczął realizować utopijne marzenie o państwie wolności. Do końca ubiegłego roku wnioski on‑line o obywatelstwo Liberlandu złożyło ponad 115 000 osób, w tym ponad 2000 Polaków.

Na razie opinie na temat Liberlandu są różne – od entuzjazmu, poprzez niedowierzanie, po uznanie idei za ciekawą, ale... pachnącą „przekrętem”. Składający wniosek o obywatelstwo wciąż nie dostali potwierdzenia jego uzyskania pomimo rejestracji. Władze przekonują, że nie ma co się śpieszyć i niecierpliwić. „Wszyscy chętni otrzymają dokument, gdy tylko uda się potwierdzić suwerenność wolnej ojczyzny” – tłumaczy Karol Parkita, ambasador Republiki Liberlandu w Polsce.

O to, by na terytorium, które upodobali sobie założyciele Liberlandu, nie pojawili się jego pierwsi mieszkańcy, dba chorwacka straż graniczna, która zatrzymuje osoby próbujące nielegalnie przekroczyć granicę z Serbią (to zarazem granica Unii Europejskiej). Do aresztu trafił nawet samozwańczy prezydent kraju Vít Jedlička. Legalnie nikt nie może tego zrobić, bo przejścia granicznego na granicy Serbii i Liberlandu po prostu... nie ma.

3 Źródło: Rafał Pikuła, Liberland ma dwa lata. Obywatelami tego nietypowego państwa jest już ponad 2000 Polaków, dostępny w internecie: gazeta.pl [dostęp 17.07.2019 r.].
RxqPmgEXpWkBE
Rozstrzygnij, czy Liberland można uznać za państwo w świetle obowiązujących w tym zakresie kryteriów. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do odpowiednich fragmentów tekstu źródłowego. (Uzupełnij).