Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Niektóre aldehydy uczestniczą w reakcji Cannizzaro, która jest reakcją dysproporcjonowania. Równanie reakcji Cannizzaro z udziałem aldehydu benzoesowego (benzaldehydu) przedstawiono poniżej.

Niektóre aldehydy uczestniczą w reakcji Cannizzaro, która jest reakcją dysproporcjonowania. Zapoznaj się z opisem równania reakcji Cannizzaro z udziałem aldehydu benzoesowego (benzaldehydu).

RJpOilaWilgIQ

Na ilustracji jest równanie reakcji z pustymi miejscami, w które należy wpisać liczbę cząsteczek poszczególnych substratów i produktów. Wzór pierwszego substratu: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się u góry po prawej stronie z grupą CHO. Drugim substratem jest wodorotlenek sodu. W wyniku reakcji powstają dwa produkty. Pierwszy z nich ma wzór: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się u góry po prawej stronie z grupą metylenową, która łączy się z grupą hydroksylową. Drugi produkt ma wzór: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się u góry po prawej stronie z grupą COONa. — Równanie reakcji Cannizzaro do uzupełnienia przez ucznia.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Uzgodnij powyższe równanie reakcji metodą bilansu elektronowego.

RKDMXasO3ls4J

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RJrYP5xDvhqI2

R1FEsHUHXG24D

Ilustracja przedstawia równanie reakcji: dwie cząsteczki aldehydu benzoesowego dodać jedna cząsteczka wodorotlenku sodu daje jedną cząsteczkę alkoholu benzylowego dodać jedną cząsteczkę benzoesanu sodu. — Równanie reakcji Cannizzaro
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Bilans elektronowy:

\overset{I}{C} + 2 e^{-} \to \overset{- I}{C} - 2 e^{-}

\overset{I}{C} - 2 e^{-} \to \overset{III}{C} - 2 e^{-}

Ćwiczenie 2

Wymień trzy różnice między aldehydami a ketonami.

R1TMD6pP6C2qy

Odpowiedź:

Ćwiczenie 3

Opisz szereg homologiczny nasyconych aldehydów, a następnie porównaj go z szeregiem homologicznym ketonów. Czy zauważyleś podobieństwo? Na czym ono polega?

R1PJ7tQJZyYSl

211

Ćwiczenie 4

Uzupełnij tabelę.

	Aldehydy	Ketony
Budowa (wzór ogólny)	R5Db1V3A9KDVJ Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.	RrHrxBOZ6mFRX Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Otrzymywanie	utlenianie alkoholi pierwszorzędowych $R - {CH}_{2} - OH + CuO \overset{ogrzewanie}{\to} RCHO + Cu + H_{2} O$	utlenianie alkoholi drugorzędowych $RCH (OH) R' + CuO \overset{ogrzewanie}{\to} RCOR' + Cu + H_{2} O$

R1e9lDfGnFgkF

	Aldehydy	Ketony
Budowa (wzór ogólny)	RYCvwhLnBnI6U Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.	RwZ1F3r4t3Xhs Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Otrzymywanie	utlenianie alkoholi pierwszorzędowych $R - {CH}_{2} - OH + CuO \overset{ogrzewanie}{\to} RCHO + Cu + H_{2} O$	utlenianie alkoholi drugorzędowych $RCH (OH) R' + CuO \overset{ogrzewanie}{\to} RCOR' + Cu + H_{2} O$
Próba Tollensa	wynik pozytywny	wynik negatywny
Próba Trommera	wynik pozytywny	wynik negatywny
Produkt reakcji uwodornienia w odpowiednich warunkach	alkohol pierwszorzędowy	alkohol drugorzędowy

R1JQIugbjUGZr2

Ćwiczenie 5

Wpisz w tabeli nazwy grup związków, których opisy umieszczono w lewej kolumnie.

Opis	Grupa związku
Powstaje w wyniku utleniania alkoholu II-rzędowego przy użyciu CuO.
Daje pozytywny wynik próby Tollensa.
Zredukowany daje alkohol I-rzędowy.

Ćwiczenie 6

W oparciu o poniższy schemat podaj przykładowe równania reakcji otrzymywania hemiacetalu i acetalu.

W oparciu o opis schematu podaj przykładowe równania reakcji otrzymywania hemiacetalu i acetalu.

R1SZozVvVhm7k

Na ilustracji jest równanie reakcji: atom węgla połączony z lewej strony wiązaniem pojedynczym z resztą R1 strzałka w prawo, nad strzałką ROH, jedna cząsteczka hemiacetalu strzałka w prawo, nad strzałką ROH, jedna cząsteczka acetalu. — Schemat reakcji
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R10KthfDI6fdd

RTxlsI9Bji0Yi

Ćwiczenie 7

Związki o podanych poniżej wzorach otrzymano w próbie Tollensa (związek X) oraz Trommera (związek Y). Zapisz równania reakcji chemicznych, zachodzących w czasie wykonanych prób.

Zapoznaj się z opisami związków otrzymanych w próbie Tollensa (związek X) oraz Trommera (związek Y). Zapisz równania reakcji chemicznych, zachodzących w czasie wykonanych prób.

RX0PVXvPkg764

Na ilustracji są dwa wzory oznaczone jako X i Y. Wzór związku X - od lewej strony grupa metylowa łączy się z grupą CH. Ta z kolei łączy się na dole z grupą metylową, a w prawo z grupą metylenową, która łączy się z grupą COOH. Wzór Y: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi po lewej stronie łączy się z grupą metylową, a po prawej z grupą COOH. — Wzory związków otrzymanych w próbie Tollensa (związek X) oraz Trommera (związek Y)
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1Z3tJfkiksk8

RcOr0F8jtyT4P

Rg2zggj6tcLXc

Na ilustracji są dwa równania reakcji. Dla związku X: wzór pierwszego substratu - grupa metylowa łączy się z grupą CH, ta w dół łączy się z grupą metylową, a w prawo z grupą metylenową. Grupa metylenowa łączy się po prawej stronie z grupą CHO. Drugim substratem jest A g 2 O . W wyniku reakcji powstają dwa produkty. Pierwszy z ich ma wzór: grupa metylowa łączy się z grupą CH, ta w dół łączy się z grupą metylową, a w prawo z grupą metylenową. Grupa metylenowa łączy się po prawej stronie z grupą COOH. Drugim produktem są dwa atomy Ag., Dla związku Y: wzór pierwszego substratu - sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się po lewej stronie z grupą metylową, a po prawej z grupą CHO. Drugim substratem są dwie cząsteczki CuO. W wyniku reakcji powstają dwa produkty. Pierwszy z nich ma wzór: sześcioczłonowy pierścień z trzema wiązaniami podwójnymi łączy się po lewej stronie z grupą metylową, a po prawej z grupą COOH. Drugim produktem jest C u 2 O ↓ . — Równania reakcji
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.

311

Ćwiczenie 8

Uzupełnij tabelę.

	Próba Tollensa	Próba Trommera
Wzór sumaryczny odczynnika (taki jak stosowany w równaniu reakcji)
Obserwacje
Wzór półstrukturalny produktu organicznego

Rr5F4AuRHAujS

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1LiZEpwg6iCI

	Próba Tollensa	Próba Trommera
Wzór sumaryczny odczynnika (taki jak stosowany w równaniu reakcji)	${Ag}_{2} O$	$CuO$ lub $Cu {(OH)}_{2}$
Obserwacje	na ściankach probówki pojawia się srebrny nalot	wytrąca się ceglastoczerwony osad
Wzór półstrukturalny produktu organicznego	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - COOH$	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - COOH$

Symulacja interaktywna

Dla nauczyciela