Sprawdź się
Dokończ zdanie. Nadmierne użycie modnego wyrazu powoduje, że zaciera się jego…
- etymologia.
- wartość.
- forma.
- znaczenie.
Wśród poniższych leksemów zaznacz synonimy wyrazu generalnie.
- oficjalnie
- zasadniczo
- kluczowo
- istotnie
- na ogół
- dobrze
- świetnie
- różnie
- różnorako
- znakomicie
- powszechnie
- wielorako
Wskaż poprawne twierdzenia odnoszące się do mody językowej.
- Moda językowa nie służy wypełnianiu luk w systemie języka polskiego.
- Modne wyrażenia to wyłącznie zapożyczenia z języków obcych.
- Moda językowa dotyczy tylko czasów współczesnych.
- Modny wyraz wypiera swoje synonimy.
- Internet sprzyja rozkwitowi mody językowej.
- We współczesnej polszczyźnie dominuje moda na zapożyczenia z języka francuskiego.
Zapoznaj się z opinią XVII‑wiecznego jezuity Wojciecha Kojałowicza na temat zwyczajów językowych Polaków. Odpowiedz na pytanie: Jakie przyczyny mody
na „słowa cudzoziemskie” dostrzega Kojałowicz?
Historia języka polskiegoWojciech Kojałowicz (1609–1677), jezuita, rektor akademii wileńskiej, autor rozpraw apologetycznych i historyk, tak pisał: „Starodawne to i pospolite złe jest: za granicą nabyć coś z cudzoziemczyzny, powrócić z nudą w sercu i wzgardą rzeczy ojczystych; i aby się pokazać więcej umiejącymi nad lud pospolity, zarzucić rodowite domowe słowa, na miejscu ich używać słów cudzoziemskich albo je z ojczystymi ustawnie mieszać”.
Źródło: Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 2020, s. 337.
Przeczytaj poniższy fragment książki Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne Andrzeja Markowskiego i odpowiedz na pytanie:
Czy według tego ujęcia używanie wyrazów modnych wynika ze świadomej postawy osoby mówiącej/piszącej? Odpowiedź uzasadnij.
Zapoznaj się z poniższym fragmentem książki Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne Andrzeja Markowskiego i odpowiedz
na pytanie: Czy według tego ujęcia używanie wyrazów modnych wynika
ze świadomej postawy osoby mówiącej/piszącej? Odpowiedź uzasadnij.
Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalneWcześniejsze, wywodzące się właśnie z prac Danuty Buttler, rozumienie [terminu wyrazy modne] określa wyrazy modne jako te elementy leksykalne, które w jednych ze swoich znaczeń są w pewnym okresie używane w tekstach o wiele częściej, niżby to wynikało z potrzeb komunikacyjnych. Jest to spowodowane przez „pewnego rodzaju automatyzm mówiących, dawanie przez nich pierwszeństwa elementom szczególnie często słyszanym. Zjawisko mechanicznego kopiowania użyć wyrazów o dużej frekwencji, ekspansywnych nosi nazwę mody językowej”Indeks górny 11 Indeks górny koniec11. Tak więc osoba mówiąca czy pisząca, chociaż teoretycznie ma do wyboru jedno z kilku określeń, posługuje się stale tym samym wyrazem czy wyrażeniem, gdyż właśnie ono „narzuca się samo”, „jest w pogotowiu myślowym”. Mówiącemu wydaje się, że tak będzie najlepiej, gdyż „tak mówią wszyscy”, a zwłaszcza osoby ważne, cieszące się autorytetem, a przynajmniej takie, które często wypowiadają się publicznie, a więc dziennikarze, politycy, aktorzy i prezenterzy telewizyjni. W gruncie rzeczy nie mamy w tym wypadku do czynienia z wyborem czegokolwiek, lecz z niemal automatycznym posługiwaniem się danym elementem językowym.
Źródło: Andrzej Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005, s. 188.
Do podanych wyrazów dopisz ich synonimy, a następnie ułóż 6 zdań: 3 z wyrazami modnymi i 3 z ich synonimami. Zastanów się i napisz, czy zastosowanie wyrazów modnych może wpływać na skuteczność komunikacji między użytkownikami języka.
| Wyraz modny | Znaczenie | Synonim |
|---|---|---|
| ez | łatwo, coś łatwego | |
| kminić | rozumieć, rozmyślać o czymś | |
| pogchamp | efektownie | |
| cringe | żenująco, żenada | |
| hajp | pomysł, ale też: coś efektownego, moda |
Przeczytaj zamieszczony poniżej krótki dialog. Przełóż go na język zrozumiały dla wszystkich użytkowników języka, zastępując wyrazy modne synonimami. Zastanów się i oceń komunikatywność tego typu wypowiedzi.
Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej krótkim dialogiem. Przełóż go na język zrozumiały dla wszystkich użytkowników języka, zastępując wyrazy modne synonimami. Zastanów się i oceń komunikatywność tego typu wypowiedzi.
– A ty znowu na krancz tajmie?
– Tak, bo tim lider nie zahajlajtował w brifie nowego dedlajna, kejs w plecy, łorkfloł leży…
Źródło: dostępny w internecie: https://www.praca.pl/poradniki/rynek-pracy/korpomowa-co-to-jest,przyklady_pr-3845.html [dostęp 5.06.2021].
Sformułuj wypowiedź pisemną, w której odpowiesz na pytanie: Czy moda językowa to zjawisko pozytywne, czy negatywne? Omów zagadnienie na podstawie e‑materiału oraz wybranego tekstu kultury albo własnych doświadczeń językowych.