Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R8Md6XOBNCYIH1

Ćwiczenie 1

Ułóż zdania tak, aby odzwierciedlały odpowiednią kolejność tworzenia nazwy alkoholu. Elementy do uszeregowania: 1. Po nazwie węglowodoru umieszczamy łącznik „-” oraz lokant atomu węgla, związanego z grupą

— OH

., 2. Numerujemy atomy węgla tak, aby atom węgla, przy którym jest grupa funkcyjna, miał najniższy lokant., 3. Dodajemy charakterystyczną końcówkę „-ol” – jeśli jest kilka grup

- OH

, to końcówkę tę poprzedzamy odpowiednim przedrostkiem krotności „di-”, „tri-” itd., 4. Nazwę węglowodoru poprzedzamy nazwami podstawników w kolejności alfabetycznej wraz z ich lokantami., 5. Szukamy najdłuższego łańcucha węglowego, zawierającego atom węgla (tetraedryczny atom węgla), przy którym jest grupa funkcyjna.

Ułóż zdania tak, aby odzwierciedlały odpowiednią kolejność tworzenia nazwy alkoholu.

Dodajemy charakterystyczną końcówkę „-ol” – jeśli jest kilka grup -OH, to końcówkę tę poprzedzamy odpowiednim przedrostkiem krotności „di-”, „tri-” itd.
Nazwę węglowodoru poprzedzamy nazwami podstawników w kolejności alfabetycznej wraz z ich lokantami.
Szukamy najdłuższego łańcucha węglowego, zawierającego atom węgla (tetraedryczny atom węgla), przy którym jest grupa funkcyjna.
Po nazwie węglowodoru umieszczamy łącznik „-” oraz lokant atomu węgla, związanego z grupą -OH.
Numerujemy atomy węgla tak, aby atom węgla, przy którym jet grupa funkcyjna, miał najniższy lokant.

Ćwiczenie 2

Przyporządkuj wzory półstrukturalne związków do poszczególnych grup.

Przyporządkuj opisy wzorów półstrukturalnych związków do poszczególnych grup.

R1ULjEiBtP9pF

Na ilustracji jest pięć wzorów. Wzór A: od lewej strony - grupa metylowa łączy się z grupą CH. Ta łączy się na dole z grupą metylową, a po prawej stronie z grupą metylenową. Grupa metylenowa łączy się z grupą hydroksylową., Wzór B: grupa metylenowa łączy się wiązaniem podwójnym z grupą CH (łączą się atomy węgla). Ta z kolei łączy się z grupą metylenową, która łączy się z grupą hydroksylową., Wzór C: grupa metylenowa na dole łączy się z grupą hydroksylową, a po prawej stronie z grupą metylenową. Ta z kolei łączy się po prawej stronie z grupą hydroksylową., Wzór D: grupa CH łączy się symetrycznie po lewej i prawej stronie z szeregiem: grupa metylenowa - grupa hydroksylowa. Grupa CH w dół łączy się z grupą hydroksylową., Wzór E: grupa metylenowa łączy się z atomem węgla, ten z kolei łączy się wiązaniem potrójnym z kolejnym atomem węgla. Kolejny atom węgla łączy się z atomem węgla, który na górze i na dole łączy się z grupą metylową, a po prawej stronie z grupą hydroksylową. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rz4wBTLDBeQqW

A., E., E., B., B., C., D.

Alkohole monohydroksylowe:
Alkohole polihydroksylowe:
Alkohole nienasycone:

Ćwiczenie 3

R1TklZnXt8Ikc1

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1HZExCGt7vUH

Wybierz, która nazwa systematyczna pasuje do opisu wzoru: grupa CH łączy się symetrycznie po lewej i prawej stronie z szeregiem: grupa metylenowa - grupa hydroksylowa. Grupa CH w dół łączy się z grupą hydroksylową:

propan-1,2,3-triol;
eten-1,2-diol;
2-metylopropan-1-ol;
prop-2-en-1-ol.

Ćwiczenie 4

Podaj wzór półstrukturalny oraz nazwę systematyczną drugorzędowego alkoholu polihydroksylowego, zawierającego boczną grupę metylową oraz pięć atomów węgla w cząsteczce.

R1UAGTqzOZ4vZ

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Napisz w zeszycie wzór półstrukturalny oraz podaj nazwę systematyczną drugorzędowego alkoholu polihydroksylowego, zawierającego boczną grupę metylową oraz pięć atomów węgla w cząsteczce.

RWDobzaXQ7YQn

Ilustracja przedstawiająca wzór półstrukturalny 2,3-dimetylobutan-2-olu, który stanowią dwa atomy węgla połączone wiązaniem pojedynczym. Pierwszy z nich jest podstawiony grupą hydroksylową OH oraz dwiema grupami metylowymi CH3, zaś drugi z atomów węgla dwiema grupami metylowymi CH3 oraz atomem wodoru. — Wzór półstrukturalny oraz nazwa systematyczna alkoholu polihydroksylowego
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 5

Występowanie wiązań wodorowych pomiędzy cząsteczkami alkoholi o niewielkich masach cząsteczkowych determinuje ich określone właściwości. Podaj jedną właściwość fizyczną alkoholi, wynikającą z tego zjawiska.

R118MDufj06Yl

Na ilustracji jest łańcuch biegnący na skos w prawą stronę do góry. Zbudowany jest z trzech połączonych ze sobą identycznych grup: atom tlenu łączy się na dole z R, a po prawej stronie z atomem wodoru. W atomie tlenu zaznaczono kreskami elektrony na górze i po lewej stronie. Pomiędzy atomem wodoru i atomem tlenu kolejnego szeregu są linie przerywane. — Schemat wiązań wodorowych
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, *Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony*, Warszawa – Bielsko‑Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.

RTy6dvJNofMDT

Odpowiedź:

Ćwiczenie 6

W czasie mieszania alkoholu z wodą zachodzi tzw. zjawisko kontrakcji. Wyjaśnij, na czym ono polega.

RwNPOxvYboRyv

V1+V2>V — Grafika przedstawiająca zjawisko kontrakcji
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1bXNFTrqBCtx

Odpowiedź:

Ćwiczenie 7

O związku X wiadomo, że:

zawiera tyle atomów węgla, ile wynosi jego liczba atomowa;
powstaje podczas redukcji wodorem nasyconego aldehydu o takiej samej liczbie atomów węgla w cząsteczce.

R1Mduon34K7Fb

Nazwa systematyczna związku X to ......................

Ćwiczenie 8

Zaproponuj nazwę systematyczną związku X i związku Y, wiedząc, że w wyniku przeprowadzonego doświadczenia wynik pozytywny (szafirowy roztwór) uzyskano w przypadku związku X, a oba związki zawierają ten sam typ grupy funkcyjnej.

R15LlpsPI4YMy

Na ilustracji są dwie probówki. W każdej z nich znajduje się niebieski wodorotlenek miedzi(<math aria‑label="dwa">II). Do pierwszej probówki dodano substancję oznaczoną literą X, do drugiej oznaczoną literą Y. — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1DT9YFniXkBz

Odpowiedź:

Wodorotlenkiem miedzi( $II$ ) podczas reakcji (ze związkiem o odpowiedniej budowie przeprowadzonej w temperaturze pokojowej) tworzy szafirowy roztwór związku koordynacyjnego. Czym musi charakteryzować się budowa związku, aby tak zareagował z wodorotlenkiem miedzi( $II$ )?

Proponowany związek X: etan- $1$ , $2$ -diol.

Proponowany związek Y: etanol.

Gra edukacyjna

Dla nauczyciela