Łączenie par. Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Roślinożerność to interakcja antagonistyczna.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sposoby obrony roślin przed zjedzeniem są takie same jak konsumentów niższego rzędu przed drapieżnikami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Głównym ograniczeniem zdolności roślin do obrony jest brak możliwości przemieszczania się.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Największą grupę roślinożerców stanowią duże ssaki, tzw. przeżuwacze.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Roślinożerność to interakcja antagonistyczna.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sposoby obrony roślin przed zjedzeniem są takie same jak konsumentów niższego rzędu przed drapieżnikami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Głównym ograniczeniem zdolności roślin do obrony jest brak możliwości przemieszczania się.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Największą grupę roślinożerców stanowią duże ssaki, tzw. przeżuwacze.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R1T9pb0LFMBN71
Ćwiczenie 2
Dopasuj odpowiednie definicje do podanych haseł. Obrona bierna Możliwe odpowiedzi: 1. Upodabnianie się roślin do innych gatunków lub środowiska w celu uniknięcia ataku roślinożercy., 2. Upodabnianie się rośliny wyglądem do otoczenia, na przykład sukulentów z rodzaju litops do kamieni., 3. Upodabnianie się rośliny nieposiadającej własnych mechanizmów obronnych do innego gatunku wytwarzającego specyficzne struktury obronne, na przykład upodobnienie się jasnoty białej do pokrzywy. Mimetyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Upodabnianie się roślin do innych gatunków lub środowiska w celu uniknięcia ataku roślinożercy., 2. Upodabnianie się rośliny wyglądem do otoczenia, na przykład sukulentów z rodzaju litops do kamieni., 3. Upodabnianie się rośliny nieposiadającej własnych mechanizmów obronnych do innego gatunku wytwarzającego specyficzne struktury obronne, na przykład upodobnienie się jasnoty białej do pokrzywy. Mimikra Możliwe odpowiedzi: 1. Upodabnianie się roślin do innych gatunków lub środowiska w celu uniknięcia ataku roślinożercy., 2. Upodabnianie się rośliny wyglądem do otoczenia, na przykład sukulentów z rodzaju litops do kamieni., 3. Upodabnianie się rośliny nieposiadającej własnych mechanizmów obronnych do innego gatunku wytwarzającego specyficzne struktury obronne, na przykład upodobnienie się jasnoty białej do pokrzywy.
Dopasuj odpowiednie definicje do podanych haseł. Obrona bierna Możliwe odpowiedzi: 1. Upodabnianie się roślin do innych gatunków lub środowiska w celu uniknięcia ataku roślinożercy., 2. Upodabnianie się rośliny wyglądem do otoczenia, na przykład sukulentów z rodzaju litops do kamieni., 3. Upodabnianie się rośliny nieposiadającej własnych mechanizmów obronnych do innego gatunku wytwarzającego specyficzne struktury obronne, na przykład upodobnienie się jasnoty białej do pokrzywy. Mimetyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Upodabnianie się roślin do innych gatunków lub środowiska w celu uniknięcia ataku roślinożercy., 2. Upodabnianie się rośliny wyglądem do otoczenia, na przykład sukulentów z rodzaju litops do kamieni., 3. Upodabnianie się rośliny nieposiadającej własnych mechanizmów obronnych do innego gatunku wytwarzającego specyficzne struktury obronne, na przykład upodobnienie się jasnoty białej do pokrzywy. Mimikra Możliwe odpowiedzi: 1. Upodabnianie się roślin do innych gatunków lub środowiska w celu uniknięcia ataku roślinożercy., 2. Upodabnianie się rośliny wyglądem do otoczenia, na przykład sukulentów z rodzaju litops do kamieni., 3. Upodabnianie się rośliny nieposiadającej własnych mechanizmów obronnych do innego gatunku wytwarzającego specyficzne struktury obronne, na przykład upodobnienie się jasnoty białej do pokrzywy.
1
Ćwiczenie 3
RMeWvIboY6Yaw1
Uzupełnij zadanie, przeciągając w odpowiednie miejsca sformułowania podane poniżej, a następnie zaznacz odpowiednie dokończenie zdania podsumowującego poniższe mechanizmy obrony. Ciernie Możliwe odpowiedzi: 1. Zbudowane są jedynie ze sklerenchymy, przez co łatwiej dają się oderwać od powierzchni., 2. Nie posiadają własnej wiązki przewodzącej., 3. Posiadają własną wiązkę przewodzącą łączącą je z częścią rośliny, na której występują., 4. Są to ostro zakończone wyrostki, przekształcone liście lub pędy boczne, rzadziej korzenie., 5. Są to ostro zakończone wytwory tkanki okrywającej, występujące najczęściej na łodygach, liściach lub owocach., 6. Występują między innymi u kaktusa i tarniny., 7. Są wzmocnione wytrzymałą tkanką, np. drewnem., 8. Występują między innymi u róży i agrestu. Kolce Możliwe odpowiedzi: 1. Zbudowane są jedynie ze sklerenchymy, przez co łatwiej dają się oderwać od powierzchni., 2. Nie posiadają własnej wiązki przewodzącej., 3. Posiadają własną wiązkę przewodzącą łączącą je z częścią rośliny, na której występują., 4. Są to ostro zakończone wyrostki, przekształcone liście lub pędy boczne, rzadziej korzenie., 5. Są to ostro zakończone wytwory tkanki okrywającej, występujące najczęściej na łodygach, liściach lub owocach., 6. Występują między innymi u kaktusa i tarniny., 7. Są wzmocnione wytrzymałą tkanką, np. drewnem., 8. Występują między innymi u róży i agrestu.
Uzupełnij zadanie, przeciągając w odpowiednie miejsca sformułowania podane poniżej, a następnie zaznacz odpowiednie dokończenie zdania podsumowującego poniższe mechanizmy obrony. Ciernie Możliwe odpowiedzi: 1. Zbudowane są jedynie ze sklerenchymy, przez co łatwiej dają się oderwać od powierzchni., 2. Nie posiadają własnej wiązki przewodzącej., 3. Posiadają własną wiązkę przewodzącą łączącą je z częścią rośliny, na której występują., 4. Są to ostro zakończone wyrostki, przekształcone liście lub pędy boczne, rzadziej korzenie., 5. Są to ostro zakończone wytwory tkanki okrywającej, występujące najczęściej na łodygach, liściach lub owocach., 6. Występują między innymi u kaktusa i tarniny., 7. Są wzmocnione wytrzymałą tkanką, np. drewnem., 8. Występują między innymi u róży i agrestu. Kolce Możliwe odpowiedzi: 1. Zbudowane są jedynie ze sklerenchymy, przez co łatwiej dają się oderwać od powierzchni., 2. Nie posiadają własnej wiązki przewodzącej., 3. Posiadają własną wiązkę przewodzącą łączącą je z częścią rośliny, na której występują., 4. Są to ostro zakończone wyrostki, przekształcone liście lub pędy boczne, rzadziej korzenie., 5. Są to ostro zakończone wytwory tkanki okrywającej, występujące najczęściej na łodygach, liściach lub owocach., 6. Występują między innymi u kaktusa i tarniny., 7. Są wzmocnione wytrzymałą tkanką, np. drewnem., 8. Występują między innymi u róży i agrestu.
R1K86klM8xuHB
Przedstawione w tabeli mechanizmy to rodzaje obrony mechanicznejchemicznej.
Przedstawione w tabeli mechanizmy to rodzaje obrony mechanicznejchemicznej.
2
Ćwiczenie 4
Na podstawie własnej wiedzy oraz przedstawionej ilustracji uzupełnij tekst opisujący włoski parzące roślin. Przeciągnij odpowiednie sformułowania w puste miejsca.
R14nnj26pXdvE
Grafika przedstawia włosek parzący. U nasady włoska znajduje się pęcherzykowate rozszerzenie, w którym zawiera się parzący płyn. Znajduje się on pod ciśnieniem. Na końcówce włoska znajduje się niewielka główka.
Budowa włoska parzącego.
Źródło: Kaligula, wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Rcx15QePQxBbI
Włoski parzące to rodzaj włosków 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej, które zapewniają funkcję 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej u części roślin. Tworzy je 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej komórka otoczona u podstawy komórkami epidermy, które stale napierają one na znajdujący się wewnątrz włoska parzący 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej, wskutek czego znajduje się on pod ciśnieniem 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej od atmosferycznego. Zewnętrzny koniec komórki włoska zakończony jest niewielką kulką zwana 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej, która łatwo ulega oderwaniu przy dotknięciu rośliny. Z tego względu jest to rodzaj obrony 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Efektem jest wstrzyknięcie parzących substancji 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej.
Rośliną posiadającą włoski parzące jest między innymi występująca powszechnie 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Jej sok parzący zawiera m. in. 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Wywołują one 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej na skórze.
Innym przykładem jest inwazyjny chwast - 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej z włoskami wydzielającymi 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Związki te są znacznie 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej toksyczne i mogą powodować silne oparzenia 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Dodatkowo mogą one 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej w bezpośrednim sąsiedztwie rośliny, zapewniając jeszcze skuteczną ochronę rośliny i niebezpieczeństwo dla zwierząt.
Włoski parzące to rodzaj włosków 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej, które zapewniają funkcję 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej u części roślin. Tworzy je 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej komórka otoczona u podstawy komórkami epidermy, które stale napierają one na znajdujący się wewnątrz włoska parzący 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej, wskutek czego znajduje się on pod ciśnieniem 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej od atmosferycznego. Zewnętrzny koniec komórki włoska zakończony jest niewielką kulką zwana 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej, która łatwo ulega oderwaniu przy dotknięciu rośliny. Z tego względu jest to rodzaj obrony 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Efektem jest wstrzyknięcie parzących substancji 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej.
Rośliną posiadającą włoski parzące jest między innymi występująca powszechnie 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Jej sok parzący zawiera m. in. 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Wywołują one 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej na skórze.
Innym przykładem jest inwazyjny chwast - 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej z włoskami wydzielającymi 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Związki te są znacznie 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej toksyczne i mogą powodować silne oparzenia 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej. Dodatkowo mogą one 1. skóry oraz tkanek miękkich i oczu, 2. zdrewniała, 3. do łodygi rośliny, 4. jedna, 5. obronną, 6. odżywczą, 7. otarcia, 8. bardziej, 9. furanokumarynę, 10. płyn, 11. pieczenie, swędzenie i pojawienie się grudek i krost, 12. ograniczone jedynie do skóry, 13. unosić się powietrzu, 14. pokrzywa zwyczajna, 15. chemicznej, 16. w głąb ciała ofiary, 17. główką, 18. barszcz Sosnowskiego, 19. większym, 20. kumulować się w ziemi, 21. gruczołowych, 22. mniejszym, 23. acetylocholinę, histaminę i kwas mrówkowy, 24. gaz, 25. mechanicznej w bezpośrednim sąsiedztwie rośliny, zapewniając jeszcze skuteczną ochronę rośliny i niebezpieczeństwo dla zwierząt.
R1X9qKwxJXp5H2
Ćwiczenie 5
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
2
Ćwiczenie 6
„Akacje bez problemu tolerują stratę do 10% swoich liści. Gdy jednak te straty sięgają 40–50%, akacje nagle zaczynają produkować ogromne ilości tanin i etylenu. Badacze sawanny stwierdzili, że ten gaz niesie informację o zagrożeniu do drzew oddalonych nawet o 100 m. Co ciekawe, w naturalnych warunkach roślinożercy sawanny wiedzą, ile mogą bezpiecznie skubnąć z jednego drzewa. Do zatruć zwierzyny dochodzi na zamkniętych farmach, gdzie zbyt duże zagęszczenie zwierząt zmusza je do ogołocenia nielicznych drzew”.
Indeks górny Źródło: M. Mazurek, Drzewa mają niesamowity system obrony, www.plus.gazetakrakowska.pl Indeks górny koniecŹródło: M. Mazurek, Drzewa mają niesamowity system obrony, www.plus.gazetakrakowska.pl
Na podstawie powyższego tekstu zaznacz wszystkie prawidłowe stwierdzenia.
R19iB8Vy7XvGE
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
31
Ćwiczenie 7
Sieć (ang. network) rozumiana jest jako zbiór elementów, między którymi istnieją jakiegoś rodzaju powiązania. (…) Najczęściej opisywane są sieci (…) ochronne (ang. ant‑plant network), w których istnieje zbiór gatunków mrówek zapewniających ochronę roślinom i zbiór roślin – gospodarzy. Zazwyczaj roślina zapewnia mrówkom nagrody pokarmowe, np. przez nektarniki pozakwiatowe i/lub siedlisko życia. Mrówki natomiast przyczyniają się do zmniejszenia presji fitofagów (…) poprzez ich zgryzanie.
Indeks górny Źródło: K. Jędrzejewska‑Szmek, M. Zych, Zaplątani w sieci (mutualistycznej), „Kosmos” 2012, nr 3(61), s. 517–527. Indeks górny koniecŹródło: K. Jędrzejewska‑Szmek, M. Zych, Zaplątani w sieci (mutualistycznej), „Kosmos” 2012, nr 3(61), s. 517–527.
RhZXSnuNNOeVF
Na podstawie przedstawionego fragmentu tekstu oceń poprawność stwierdzenia: „Zwierzęta odżywiające się produktami roślinnymi zawsze przyczyniają się do pogorszenia stanu rośliny poprzez jej stopniowe zgryzanie”. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do przykładu z tekstu. (Uzupełnij).
Zastanów się, jaki rodzaj interakcji roślina – roślinożerca został opisany w tekście.
Podane sformułowanie nie jest prawidłowe. Niektóre zwierzęta roślinożerne – mimo odżywiania się częściami rośliny lub produkowanymi przez nią substancjami – mogą mieć pozytywny wpływ na jej bytowanie, chroniąc roślinę przed bardziej inwazyjnymi gatunkami. Przykładem takiej interakcji jest mutualizm niektórych roślin z mrówkami – rośliny pozwalają mrówkom odżywiać się własnym nektarem, w zamian za co są przez nie chronione przed nadmiernym zjadaniem przez inne zwierzęta.
31
Ćwiczenie 8
Przystosowanie roślin musi pozwalać na efektywne zachęcenie zapylaczy, ale tak, aby nie zwabić niebezpiecznych dla nich roślinożerców. Aby więc nie dopuścić do strat, rośliny wykształciły wiele cech deterentnych (odstraszających, zniechęcających) działających jako szczególnego rodzaju filtr fenotypowy pozwalający na uniknięcie odwiedzin „kwiatowych złodziei” (…). Jedną z najszybciej rzucających się w oczy cech deterentnych jest barwa płatków kwiatów pozwalająca wykluczyć odwiedziny niepożądanych zwierząt. Przykładowo kwiaty ornitogamiczne (zapylane głównie przez ptaki) bardzo często właśnie kolorem różnią się od kwiatów entomogamicznych (zapylanych przez owady) (…). Przykładowo typowe czerwone kwiaty ornitogamiczne u Ipomopsis aggregata są np. przez pszczoły widzące w ultrafiolecie postrzegane jako zielone, tym samym zlewają się z tłem roślinnym i są trudniejsze do odnalezienia. Taki „kamuflaż” pozwala roślinom uniknąć nieefektywnych zapylaczy i złodziei nagród kwiatowych.
Indeks górny Źródło: K. Roguz, Wabić czy odstraszać? Rzecz o deterentnych cechach kwiatów, „Biologia w Szkole” 2013, nr 5, s. 79‑85. Indeks górny koniecŹródło: K. Roguz, Wabić czy odstraszać? Rzecz o deterentnych cechach kwiatów, „Biologia w Szkole” 2013, nr 5, s. 79‑85.
ROpJ4qlHQxwMo
Określ, czy w celu zapewnienia sobie najlepszych warunków do życia rośliny powinny odstraszać wszystkich roślinożerców. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).
Zastanów się, jakie funkcje spełniają roślinożercy w interakcjach z roślinami oprócz niszczenia ich struktury w celu pobrania pokarmu.
W celu zapewnienia sobie optymalnych warunków do życia rośliny powinny odstraszać roślinożerców pełniących jedynie funkcję ich konsumentów, jednocześnie przywabiając specyficzne gatunki zapylaczy. Znaczna część roślin potrzebuje zwierząt, w szczególności owadów i ptaków, jako nośników pyłku. Zwierzęta te najczęściej są roślinożercami, jednak to dzięki nim możliwe jest zapylanie, rozmnażanie i utrzymanie gatunku.
