Wykonaj polecenia w odniesieniu do opowiadania Tadeusza Borowskiego U nas w Auschwitzu.
R1HHw4QmstLSf
R1MlwYzgTmk74
1. Zwróć uwagę na bezpośrednie zwroty np. „Wyobraź sobie...”, „Gdybym Ci powiedział wtedy, gdy tańczyliśmy we dwoje...”
2. Zwróć uwagę na to jaką funkcję pełni w obozie, jak się odnosi do innych, jak odnajduje się w rzeczywistości obozowej.
3. Zwróć uwagę na opisy obozowych budynków i miejsc.
4. Zastanów się, jak nadzieja wpływała na ludzi i ich codzienność.
5. Weź pod uwagę rolę uczuć.
1. Forma epistolarna.
2. Tadek, fleger, ustawiony w obozie, ma znajomości, dobrze odżywiony, interesowny, zakochany, umie zadbać o siebie.
3. Auschwitz, bloki mieszkalne, szpital, puff, biblioteka.
4. Nadzieja pozwalała ludziom wierzyć, że przetrwają. Pragnienie i dążenie do przetrwania odbywało się nawet kosztem krzywdy lub śmierci drugiego człowieka.
5. Pozwala zobaczyć pewne rozdwojenie. Okazywana miłość ukazuje człowieka, który jeszcze jest zdolny do uczuć, nie jest całkiem zlagrowany.
11
Ćwiczenie 4
Wypisz z tekstu wszystkie „oszustwa”, o których mówi Tadek w opowiadaniu U nas w Auschwitzu. Zinterpretuj w tym kontekście temat lekcji.
RsIttnfbA2OEm
Zwróć szczególną uwagę na IV list do Marii.
Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi znalazły się następujące elementy:
żywopłot,
biały domek,
podwórko w wiejskim stylu,
tablice z napisem „kąpiel”
boks i trawniki przy blokach,
wypłata w wysokości 2 marek dla najpilniejszych więźniów,
musztarda w kantynie,
kontrola wszy,
muzyka,
sport (boks),
koce na łóżkach,
niewielka porcja chleba, która nie wystarcza do przeżycia,
czas pracy, podczas którego nie wolno robić absolutnie nic innego,
praca (każda szufla ziemi, którą rzucamy na wał rowu),
jedno z ostatnich zdań opowiadania jako tytuł opowiadania; jest ono wyrazem bezsilności Tadka, próbą złagodzenia obozowej rzeczywistości, swego rodzaju życzeniem, by rzeczywistość nie była prawdą; jest ono także oceną świata, który pozwolił na zaistnienie obozów zagłady.
21
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij, na czym polega behawioryzm w opowiadaniach Borowskiego, posługując się przynajmniej trzema cytatami z tekstu U nas w Auschwitzu. Zastanów się, czy to opowiadanie spełnia warunki prozy behawiorystycznej.
R12HHQ9BNbA8h
Zwróć uwagę na następujące fragmenty: „Są i gdzie indziej kobiety: blok dziesiąty, doświadczalny. Tam się je sztucznie zapładnia (jak powiadają), szczepi się tyfus, malarię, robi się zabiegi chirurgiczne. Przelotnie widziałem tego, który tę robotę prowadzi: w zielonym myśliwskim ubraniu, w tyrolskim kapelusiku z natkanymi odznakami sportowymi, o twarzy dobrotliwego satyra. Podobno profesor uniwersytetu”;
„Jakże to jest, że nikt nie krzyknie, nie plunie w twarz, nie rzuci się. na pierś? Zdejmujemy czapkę przed esmanami wracającymi spod lasu, jak wyczytają, idziemy z nimi na śmierć i — nic? Głodujemy mokniemy na deszczu, zabierają nam najbliższych. Widzisz: to mistyka. Oto jest dziwne opętanie człowieka przez człowieka. Oto jest dzika bierność, której nic nie przełamie. A jedyna broń — to nasza liczba, której komory nie pomieszczą”;
„A jeszcze i to: śmierć. Opowiadano mi o takim lagrze, do którego przychodziły co dzień transporty nowych więźniów, po kilkudziesięciu ludzi naraz. Ale obóz miał ustaloną liczbę porcji, już nie pamiętam wiele, może dwa, może trzy tysiące, i komendant nie życzył sobie, aby więźniowie głodowali. Każdy więzień musiał otrzymać jedną porcję. Co dzień więc było w obozie kilkudziesięciu ludzi za dużo. Każdego wieczoru na każdym bloku losowano kartami lub gałkami z chleba i wylosowani nie szli następnego dnia do pracy. Wyprowadzano ich w południe za druty i rozstrzeliwano”.
Przykładowa odpowiedź:
behawioryzm widoczny jest w sposobie narracji polegającym na rezygnacji z bezpośrednich informacji na temat stanów emocjonalnych i przeżyć bohatera,
o emocjach informują jedynie zachowania bohaterów, ewentualnie są nazywane przez innych bohaterów,
narrator jest przede wszystkim obserwatorem,
nie pojawiają się introspekcje i monologi wewnętrzne,
nie występuje narrator wszechwiedzący,
występują rozbudowane części dialogowe.
21
Ćwiczenie 6
Wypisz z tekstu U nas w Auschwitzu trzy fragmenty ironiczne i wyjaśnij, na czym polega ich funkcja. Posłuż się innymi niż te podane w odpowiedzi.
RxHjnrkBSho6p
Ironia jest narzędziem literackim, w którym wybrane słowa są celowo używane do wskazania znaczenia innego niż dosłowne, można wyróżnić ironię słowną i sytuacyjną.
Przykładowe cytaty:
Mamy [...] zmniejszyć śmiertelność w obozie i podnieść ducha więźniów. (s. 73)
Zebraliśmy się na stryszku, przyszedł lagerartzRhode (ten „porządny”, co nie robi różnicy między Żydami a Aryjczykami [...].
Sprawdź, czy w twoim opisie funkcji ironii zostały zawarte następujące kwestie:
ironia buduje dystans do obozowej rzeczywistości, pomaga ją oswoić i przetrwać, ma wartość terapeutyczną,
ukazuje obozowe paradoksy.
31
Ćwiczenie 7
Sparafrazuj wypowiedź Tadka na temat kultury i cywilizacji Zachodu. Napisz, czy się z nim zgadzasz. Podaj 8 do 10 argumentów za lub przeciw.
1
Tadeusz BorowskiU nas w Auschwitzu
Pracujemy pod ziemią i na ziemi, pod dachem i na deszczu, przy łopacie, lorze, kilofie i łomie. Nosimy wory z cementem, układamy cegły, tory kolejowe, grodzimy grunta, depczemy ziemię... Zakładamy podwaliny jakiejś nowej, potwornej cywilizacji. Teraz dopiero poznałem cenę starożytności. Jaką potworną zbrodnią są piramidy egipskie, świątynie i greckie posągi! Ile krwi musiało spłynąć na rzymskie drogi, wały graniczne i budowle miasta! Ta starożytność, która była olbrzymim koncentracyjnym obozem, gdzie niewolnikowi wypalano znak własności na czole i krzyżowano za ucieczkę. Ta starożytność, która była wielką zmową ludzi wolnych przeciw niewolnikom!
Pamiętasz, jak lubiłem Platona. Dziś wiem, że kłamał. Bo w rzeczach ziemskich nie odbija się ideał, ale leży ciężka, krwawa praca człowieka. To myśmy budowali piramidy, rwali marmur na świątynie i kamienie na drogi imperialne, to myśmy wiosłowali na galerach i ciągnęli sochy, a oni pisali dialogi i dramaty, usprawiedliwiali ojczyznami swoje intrygi, walczyli o granice i demokracje. Myśmy byli brudni i umierali naprawdę. Oni byli estetyczni i dyskutowali na niby.
Nie ma piękna, jeśli w nim leży krzywda człowieka. Nie ma prawdy, która tę krzywdę pomija. Nie ma dobra, które na nią pozwala.
Cóż wie starożytność o nas? Zna przebiegłego niewolnika z Terencjusza i Plauta, zna trybunów ludowych Grakchów i imię jednego tylko niewolnika — Spartakusa.Oni robili historię i byle zbrodniarza — Scypiona, byle adwokata — Cycera czy Demostenesa, pamiętamy doskonale. Zachwycamy się wycięciem Etrusków, wybiciem Kartaginy, zdradami, podstępem i łupiestwem. Prawo rzymskie! I dziś jest prawo!
Co będzie o nas wiedzieć świąt, jeśli zwyciężą Niemcy? [...]
5 Źródło: Tadeusz Borowski, U nas w Auschwitzu, [w:] tegoż, Utwory wybrane, oprac. A. Werner, Wrocław 1991, s. 109–111.
R7QI41qTxxw0P
Zwróć uwagę na paralele, jakie Borowski wysuwa pomiędzy Auschwitz a światem starożytnym. Zastanów się, o jakiej cywilizacji mówi.
Zweryfikuj, czy twoje stanowisko zostało wyczerpująco uargumentowane.
31
Ćwiczenie 8
Przeczytaj fragmenty eseju Zbigniewa Baumana Nowoczesność i zagłada. Napisz 8 do 10 zdań będących twoim komentarzem do stanowiska socjologa.
Zapoznaj się z fragmentami eseju Zbigniewa Baumana Nowoczesność i zagłada. Napisz 8 do 10 zdań będących twoim komentarzem do stanowiska socjologa.
R1BeeFpJZtuIr
Podczas pierwszej lektury zanotuj wszystkie myśli, które przychodzą ci do głowy. Przy kolejnych odczytaniach eliminuj te, które uznasz za marginalne. Finalnie pozostaw jedną kwestię, do której odniesiesz się w swojej wypowiedzi.
Poniżej podano przykładowe problemy, które można rozważyć w komentarzu.
Czy Zagłada może się powtórzyć?
Czy zawsze istnieje tylko wina jednostki, czy też bywają także winy systemu?
Co to oznacza, że Holokaust był „produktem” naszej cywilizacji?
11
Ćwiczenie 9
Wypisz z tekstu fragment, który najbardziej cię poruszył. Napisz, dlaczego został przez ciebie wybrany właśnie ten cytat. Jeśli żaden z przywołanych fragmentów nie wywołał w tobie emocji, napisz, dlaczego tak było.
Rl0wrCdhMx1Ms
Zapoznaj się z opowiadaniem jeszcze raz, by dokładnie przypomnieć sobie jego treść. Przykładowy fragment:
1
Tadeusz BorowskiU nas w Auschwitzu
— [...] Nie umarłeś jeszcze, Abramek? Co słychać? — Nic ciekawego. Czeski my zagazowali. — To wiem i bez ciebie. A osobiście? — Osobiście? Jakie u mnie może być „osobiście”? Komin, blok i znowu komin? Albo ja mam tu kogo? A, chcesz wiedzieć — osobiście: wykombinowali my nowy sposób palenia w kominie. A wiesz jaki? Byłem bardzo uprzejmie ciekaw. — A taki, że bierzemy cztery dzieciaki z włosami, przytykamy głowy do kupy i podpalamy włosy. Potem pali się samo i jest gemacht. — Winszuję — rzekłem sucho, bez entuzjazmu. Roześmiał się dziwnie i popatrzył mi w oczy: — Te, fleger, u nas, w Auschwitzu, my musimy bawić się, jak umiemy. Jak by szło inaczej wytrzymać? I wsadziwszy ręce w kieszeń odszedł bez pożegnania. Ale to jest nieprawda i groteska, jak cały obóz, jak, cały świat.
4 Źródło: Tadeusz Borowski, U nas w Auschwitzu, [w:] tegoż, Utwory wybrane, oprac. A. Werner, Wrocław 1991, s. 121–122.
Praca domowa
Na podstawie opowiadań U nas w Auschwitzu, Proszę państwa do gazu i Dzień na Harmenzach wyjaśnij, kim był człowiek zlagrowany.