Sprawdź się
Zapoznaj się z fragmentem powieści Pulverkopf Edwarda Pasewicza i na jego podstawie odpowiedz na pytania:
Pulverkopf– To jest jakaś zupełna bzdura z tym umieraniem – upierałem się.
– Mów po niemiecku. I unikaj egzaltowanych tonów. Będziesz się z tego kiedyś śmiał.
– Ale teraz mnie przeraża – powiedziałem po polsku.
– Do czasu – odrzekła po niemiecku.
Nie lubiłem przechodzić z jednego języka na drugi. Jednak tutaj, w domu, rządziła babka. Doskonale znała polski. Znała, bo wszyscy w Meseritz od setek lat mówili po polsku, niemiecku, francusku, holendersku, w jidysz. Zmieniło się to po wojnie. Ale za czasów babki nie było różnicy, kto w jakim mówi. Do lat trzydziestych.Źródło: Edward Pasewicz, Pulverkopf, Warszawa 2021, s. 26.
Zapoznaj się z fragmentem Kursu językoznawstwa ogólnego Ferdinanda de Saussure’a. Na jego podstawie wyjaśnij, czym jest język.
Kurs językoznawstwa ogólnegoW jaki sposób mamy sobie wyobrazić ten wytwór społeczny, aby język ukazał nam się całkowicie wyodrębniony ze wszystkiego innego? Gdybyśmy mogli ogarnąć sumę obrazów słownych zmagazynowanych u wszystkich jednostek, uchwycilibyśmy więź społeczną, która stanowi język. Jest to skarb złożony dzięki praktyce mówienia w osobach należących do tej samej społeczności, przy czym system gramatyczny istnieje potencjalnie w każdym mózgu lub raczej w mózgach ogółu jednostek: w żadnej z nich bowiem nie jest kompletny; w pełni istnieje tylko w zbiorowości.
Oddzielając język od mówienia, oddzielamy tym samym: a) to, co społeczne, od tego, co indywidualne; b) to, co istotne, od tego, co uboczne i mniej lub bardziej przypadkowe.
Źródło: Ferdinand de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, tłum. K. Kasprzyk, Warszawa 2007, s. 40–41.
Oceń skuteczność narzucania określonego systemu językowego społecznościom posiadającym własną tradycję językową. W swojej argumentacji powołaj się na znane ci przykłady z historii Polski i/lub historii powszechnej. Wykorzystaj również własne obserwacje i przemyślenia dotyczące języka.