Sprawdź się
Zapoznaj się z ilustracjami i wykonaj polecenia.
Ułóż ilustracje w porządku chronologicznym.
Zapoznaj się z mapą, a następnie wykonaj polecenie.
Miasto: 1. Riazań, 2. 4, 3. 3, 4. Nowogród, 5. Moskwa, 6. Kijów, 7. 1, 8. 2, numer na mapie: 1. Riazań, 2. 4, 3. 3, 4. Nowogród, 5. Moskwa, 6. Kijów, 7. 1, 8. 2
Miasto to było centrum kupiectwa na wschodzie Europy. Po podboju Torżka jego mieszkańcy oczekiwali lada dzień najazdu mongolskiego, ale zdarzyło się coś w rodzaju cudu - przynajmniej tak wtedy to zdarzenie interpretowano. Z niewiadomych przyczyn najeźdźcy zmienili kierunek swojego marszu i podążyli na południe ku księstwo czernihowskiemu. Być może obawiali się wzbierających wczesną wiosną rzek, które strzegły dostępu do miasta.
Miasto: 1. Riazań, 2. 4, 3. 3, 4. Nowogród, 5. Moskwa, 6. Kijów, 7. 1, 8. 2, numer na mapie: 1. Riazań, 2. 4, 3. 3, 4. Nowogród, 5. Moskwa, 6. Kijów, 7. 1, 8. 2
Miasto to było ostatnim podbitym przez Mongołów na terenie Rusi. Po dramatycznym oblężeniu zostało ono niemal całkowicie zniszczone i zrównane z ziemią. Stamtąd koczownicy skierowali się na zachód - część wojsk pod wodzą Batu chana w kierunku Halicza, a część na Włodzimierz Wołyński.
Miasto: 1. Riazań, 2. 4, 3. 3, 4. Nowogród, 5. Moskwa, 6. Kijów, 7. 1, 8. 2, numer na mapie: 1. Riazań, 2. 4, 3. 3, 4. Nowogród, 5. Moskwa, 6. Kijów, 7. 1, 8. 2
Przyporządkuj miasta oraz ich numery na powyższej mapie do opisów.
Riazań, Kijów, 3, 4, 2, Nowogród, Moskwa, 1
Było to pierwsze miasto ruskie zdobyte przez Mongołów. Tamtejszy książę, Jerzy, wysłał do obozu najeźdźców własnego syna, mając nadzieję na negocjacje, ale doczekał się tylko wiadomości o jego śmierci. Oblężenie trwało pięć dni i w rzezi, która nastąpiła po podboju, zginęli praktycznie wszyscy mieszkańcy wraz z księciem i jego rodziną, z samego miasta zaś został tylko popiół.
Miasto: .................., numer na mapie: ..................
Miasto to było centrum kupiectwa na wschodzie Europy. Po podboju Torżka jego mieszkańcy oczekiwali lada dzień najazdu mongolskiego, ale zdarzyło się coś w rodzaju cudu – przynajmniej tak wtedy to zdarzenie interpretowano. Z niewiadomych przyczyn najeźdźcy zmienili kierunek marszu i podążyli na południe ku księstwu czernihowskiemu. Być może obawiali się wzbierających wczesną wiosną rzek, które strzegły dostępu do miasta.
Miasto: .................., numer na mapie: ..................
Było to ostatnie podbite przez Mongołów miasto na terenie Rusi. Po dramatycznym oblężeniu zostało niemal całkowicie zniszczone i zrównane z ziemią. Stamtąd koczownicy ruszyli na zachód: część wojsk pod wodzą Batu-chana w kierunku Halicza, a część na Włodzimierz Wołyński.
Miasto: .................., numer na mapie: ..................
Zapoznaj się z poniższym fragmentem tekstu oraz planem bitwy. Rozstrzygnij, które ze źródeł przedstawia wydarzenie wcześniejsze. Uzasadnij odpowiedź.
Źródło A
Opisanie świataWiedzcie, że gdy został wybrany królem, wszyscy Tatarzy świata, którzy rozrzuceni byli po tych odległych ziemiach, przybywali doń i uznawali go za zwierzchnika. I sprawował rządy dobrze i szlachetnie, z taką sprawiedliwością i skromnością, jakby nie królem był, ale samym Bogiem, i wszyscy miłowali go i czcili. I cóż wam rzekę? Skupiło się przy nim takie mnóstwo Tatarów aż dziw, i trudno było ich wyżywić. Gdy […] spostrzegł [on], że ma tak wielki naród, przysposobił łuki oraz inną broń i wyruszył na podbój innych ziem. I mówię wam, że w niedługim czasie zdobył osiem krajów. A stało się to tym łatwiej, że wtedy każda ziemia i prowincja rządzona była przez osobnego króla czy władcę, więc nie mogli nie będąc zjednoczeni oprzeć się takiej przemocy. Podbiwszy ludy, nie czynił im nic złego ani nie obrabowywał, lecz ustanawiał swojego namiestnika i kilku starszych z podbitego ludu i w różnych miejscowościach osadzał swoich ludzi, zaś miejscowy lud zbierał z sobą na podbój dalszych narodów. W ten sposób podbił taką mnogość narodów, jak słyszeliście. Zaś narody, widząc dobre rządy i wielkoduszność tego władcy, dobrowolnie mu się poddawały. Gdy […] zebrał [on] takie mnóstwo ludów, że mógłby całą ziemię pokryć, postanowił zdobyć większą część świata, a nawet cały świat.”
Źródło: Opisanie świata, [w:] Wiek V–XV w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 200–201.
Źródło B
Zapoznaj się z fragmentem tekstu źródłowego, a następnie wybierz odpowiednie dokończenie zdania.
Latopis sofijski drugiWielki książę [moskiewski, Iwan III Srogi – przyp. autorki e‑materiału] otrzymał wiadomość, iż chan Ahmet idzie z całą swoją ordą […]. Ahmet przyszedł do Ugry ze swoimi siłami, zamierzając przekroczyć rzekę. Przybyli Tatarzy i zaczęli strzelać ku naszym, a nasi ku nim […]. Nasi zabili licznymi strzałami i oszczepami, a ich strzały padały między naszymi ludźmi, lecz nikogo nie raniły. I odbili Tatarów od brzegu. I wiele dni Tatarzy zaczynali napadać i niczego nie dokonali. […] Tatarzy szukali drogi, gdzie mogliby potajemnie przejść [rzekę] i iść pośpiesznie na Moskwę. I przybyli oni do rzeki Ugry w pobliżu Kaługi i pragnęli przejść ją w bród. Spostrzegli ich jednak i dali znać synowi wielkiego księcia […]. Książę Iwan […] stał nad rzeką Ugrą i pozwolił Tatarom przejść na drugą stronę […].
Do chana posłał wielki książę [ojciec obrońcy znad Ugry] Iwana Tawarkowa z pokłonem i darami, prosząc chana o ulitowanie, odstąpienie i zaprzestanie walk. Chan odpowiedział: „Dobrze ulituję się nad nim, jeżeli on sam przyjedzie i uderzy czołem, jak ojciec jego do naszego ojca jeździł do Ordy”. Jednak wielki książę nie decydował się jechać. […]
Chan całe lato mówił: „Ześle Bóg na was zimę i staną wszystkie rzeki i wiele dróg będzie na Ruś” […]. Nastąpiła zima i wszystkie rzeki stanęły i nastały wielkie mrozy, jakich nie pamiętano. Wówczas chan przestraszył się i odszedł z Tatarami precz […], dlatego że Tatarzy byli obdarci i bosi […].
O chrobrzy, mężni synowie Rusi! Stawajcie do obrony swojej ojczyzny ruskiej ziemi od pogan. Nie szczędźcie swoich głów, ażeby oczy wasze nie widziały niszczenia i grabienia świętych cerkwi i domów waszych, mordowania dzieci waszych […].”Źródło: Latopis sofijski drugi, [w:] Wiek V–XV w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 204.
Opisana w tekście źródłowym bitwa…
- oznaczała początek panowania mongolskiego nad Rusią.
- doprowadziła do zaostrzenia represji mongolskich na terenie Rusi.
- zapoczątkowała proces zrzucania jarzma mongolskiego.
- nie zmieniła niczego w stosunkach między imperium mongolskim a książętami ruskimi.
Przeanalizuj ilustrację przedstawiającą bitwę pod Legnicą i wykonaj polecenia.
Przeanalizuj mapę przedstawiającą rozwój imperium mongolskiego i wykonaj polecenia.
Wykonaj poniższe polecenia.
Kazachstan #
Polska {}
Turcja {}
Japonia {}
Uzbekistan #
Wskaż współczesne państwa, których tereny zostały podbite przez Czyngis-chana.
Węgry {}
Kazachstan {#}
Polska {}
Turcja {}
Japonia {}
Uzbekistan {#}
Zaznacz nazwy państw, na terenie których rozciągało się imperium mongolskie w szczytowym okresie swojego rozwoju.
- sułtanat delhijski
- Chiny
- Persja
- królestwo węgierskie
- carstwo bułgarskie
- kalifat bagdadzki
Wyobraź sobie, że jesteś doradcą księcia mazowieckiego w 1250 r. Zaproponuj mu plan działania na wypadek, gdyby Mongołowie skierowali się ku granicom jego państwa. Uzasadnij swoje propozycje, posługując się doświadczeniami historycznymi innych terenów.
Wyobraź sobie, że jesteś historykiem, który pragnie odtworzyć dzieje ekspansji Złotej Ordy, jej przebieg, przyczyny i konsekwencje. Masz do dyspozycji kilka źródeł.
Przy każdym źródle określ jego wady i zalety, wybierając z poniższych:
A – autor miał do czynienia ze Złotą Ordą;
B – dzieło powstało znacznie później, niż doszło do opisywanych wydarzeń;
C – można podejrzewać, że autor konfabuluje;
D – dokument napisany jest w egzotycznym języku;
E – lektura dokumentu wymaga znajomości łaciny;
F – lektura dokumentu wymaga znajomości cyrylicy;
G – jest to dzieło historyczne.
Źródło 1
Sekretna historia Mongołów – podstawowe źródło historii Mongołów, przekazuje dużo informacji na temat obyczajowości koczowników. Napisana jest ona w języku ujgurskim, powstała wkrótce po śmierci Czyngis‑chana.
Źródło 2
Opisanie świata – dzieło autorstwa Marca Polo, weneckiego kupca i podróżnika, który w II poł. XIII w. dotarł na dwór mongolskiego władcy w Państwie Środka Kubilaja‑chana. Jego wspomnienia zostały spisane przez włoskiego pisarza Rustichella z Pizy, kilkanaście lat po odbyciu przez Marco Polo podróży, gdy przebywał on w niewoli po przegranej bitwie między Republiką Wenecką a Republiką Genueńską. Wielu dziś powątpiewa w autentyczność opisanych przez podróżnika historii, wskazując na pominięcie wielu istotnych faktów i brak śladów obecności jego w źródłach chińskich.
Źródło 3
Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego (Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae) autorstwa Jana Długosza, żyjącego w XV w. polskiego duchownego, historyka, kronikarza, wychowawcy synów króla Kazimierza Jagiellończyka. W swoim dziele bardzo dokładnie, z dbałością o detale, odtworzył on przebieg bitwy pod Legnicą.
Źródło 4
Żywot Eufrozyny Suzdalskiej – świętej i mniszki żyjącej w XIII w. w klasztorze suzdalskim podczas najazdu mongolskiego; żywot ten został spisany w I poł. XVI w. i zawiera wiele ważnych informacji o podboju Rusi przez Mongołów.
Źródło 2 A B C D E F G
Źródło 3 A B C D E F G
Źródło 4 A B C D E F G
Źródło 1 {A} {B} {C} {#D} {E} {F} {G}
Źródło 2 {A} {B} {#C} {D} {E} {F} {G}
Źródło 3 {A} {B} {C} {D} {#E} {F} {G}
Źródło 4 {A} {B} {C} {D} {E} {#F} {G}
Przeanalizuj poniższą ilustrację pochodzącą z ruskiej kroniki przedstawiającej podbój Suzdalu. Napisz fragment kroniki, który mógłby towarzyszyć tej miniaturze.
