Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Gniew, bogini, opiewaj Achilla, syna Peleusa...
Homer Iliada

Gniew, bogini, opiewaj Achilla1Gniew, bogini, opiewaj Achilla, syna Peleusa,
Zgubę niosący i klęski nieprzeliczone Achajom2Achajom,
Co do Hadesu tak wiele dusz bohaterów potężnych
Strącił, a ciała ich wydał na pastwę sępom drapieżnym
Oraz psom głodnym. Tak Dzeusa dokonywała się wola.
Zwłaszcza od dnia, gdy w niezgodzie przeciwko sobie stanęli
Władca narodów i bogom równy Achilles.

6 Źródło: Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Wrocław 1982, s. 3.
Dziewięć dni strzały miotane przez boga na obóz padały...
Homer Iliada

Dziewięć dni strzały miotane przez boga na obóz padały4Dziewięć dni strzały miotane przez boga na obóz padały Dnia dziesiątego Achilles zawezwał wojsko na radę. [...]
Powstał wśród nich i głos zabrał o szybkich nogach Achilles.
„Myślę, Atrydo, że teraz stąd cofnąć się już należy [...]”.
Tak powiedział i usiadł, a wtedy z miejsca się podniósł
Kalchas, Testora syn; spośród wróżbitów był najprzedniejszy.
Widział on wszystko, co było, co jest i co kiedyś się stanie.
Przecież to on do Ilionu5Ilionu okręty przywiódł Achajów
Jasnowidzenia potęgą. Dał mu ją Fojbos Apollon6Fojbos Apollon.
Pełen rozwagi [...] powiedział:
„Miły Dzeusowi Achillu, kazałeś mi wytłumaczyć
Gniew potężnego Apolla, co z dala trafia niechybnie. [...]”
Na to mu tak odpowiedział o szybkich nogach Achilles:
„Śmiało o boskich wyrokach opowiedz, gdy są ci wiadome [...]”.
To powiedziawszy znów usiadł. A tedy z miejsca się podniósł
Heros Atryda, szeroko władnący król Agamemnon.
[...]
„Nieszczęść wróżbito, dobrego nie obwieściłeś mi nigdy [...]”
Na to mu tak szybkonogi i boski powiedział Achilles:
„Możny Atrydo, ze wszystkich najbardziej zdobyczy chciwy,
Jakiż to dar wielkoduszni dziś mogą ci wręczyć Achaje? [...]”
Na to mu odpowiedział potężny wódz Agamemnon:
„Mimo że jesteś tak dzielny, do bogów podobny Achillu,
Pomysł mnie twój nie oszuka, nie ugnie i nie nakłoni. [...]”
Spojrzał na niego złym okiem i rzekł szybkonogi Achilles:
„Ach, ty, bezwstydny, myślący jedynie o własnej korzyści! [...]”
Tak powiedział. Pelidę7Pelidę żal przejął [...]
Podczas gdy zamiar w umyśle swoim roztrząsał i w duszy,
Wielki miecz z pochwy wyjmując – przybyła nagle Atena
Z nieba. Zesłała ją Hera8Hera, białoramienna bogini,
W sercu każdemu życzliwa z nich, o obydwóch stroskana.
Stojąc poza nim chwyciła za jasne włosy Pelidę,
Jemu jedynie wzjawiona, a niewidoczna dla innych.
Zdumiał się boski Achilles, obejrzał i poznał od razu
Pallas Atenę. I ogniem straszliwym mu oczy zabłysły.
Więc obróciwszy się do niej te słowa wyrzekł skrzydlate:
„Po co przybyłaś, zrodzona przez Dzeusa, co dzierży egidę9egidę? [...]”
Rzekła mu na to bogini, o jasnych oczach Atena:
„Aby twój gniew pohamować i do posłuchu cię skłonić [...].”
Na to jej tak odpowiedział o szybkich nogach Achilles:
„Muszę was teraz, boginie, gdy tego żądacie, usłuchać [...].”

7 Źródło: Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Wrocław 1982, s. 6–12.
Ziemia w głębinach jęczała, jak gdyby Dzeus rozgniewany...
Homer Iliada

Ziemia w głębinach jęczała, jak gdyby Dzeus rozgniewany,
Co piorunami się cieszy, wychłostał kraj w krąg Tyfona10Tyfona
Arimie11Arimie, gdzie Tyfon, jak mówią, ma swoją dziedzinę.
Tak pod zbrojnymi stopami idących oddziałów – w krąg ziemia głośno jęczała.

8 Źródło: Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Wrocław 1982, s. 61–62.
Kiedy go tam Menelaos, kochanek Aresa, zobaczył...
Homer Iliada

Kiedy go tam Menelaos12Menelaos, kochanek Aresa13kochanek Aresa, zobaczył
Stąpającego na czele wojsk ogromnymi krokami,
Jak lew raduje się w duszy, gdy jakiś łup niespodziany
Znajdzie w zaroślach – rogacza jelenia lub sarnę płochliwą –
Głodny; pożera łapczywie zdobycz, choć sam osaczony,
Chociaż psy gnają go ścigłe i krzepcy młodzi myśliwi –
Taki był rad Menelaos, gdy Aleksandra14Aleksandra na przedzie
Bogom równego zobaczył, bo chciał się pomścić na zdrajcy.

9 Źródło: Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Wrocław 1982, s. 68.
Tam i sam statkiem jego miotały bałwany
Homer Odyseja

Tam i sam statkiem jego miotały bałwany;
Jak Boreasz15Boreasz w jesieni suche osty miecie
Polem, a te splątane trzymają się przecie:
Tak i tratwą wichura tu i owdzie miota.

10 Źródło: Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, Wrocław 1992, s. 108.
Gdy to umysłem w sercu ważył na dwie strony
Homer Odyseja

Gdy to umysłem w sercu ważył na dwie strony,
Lądowstrzęsca Posejdon16Posejdon słał nań wał spiętrzony;
Ogrom jego rósł nad nim i lunął nań z góry.
A jako wicher plewy rozmiata i wióry
Z kupy, i tu i owdzie po polu je pędzi,
Tak rozmiótł jego tratwę.

11 Źródło: Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, Wrocław 1992, s. 110.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
1
Pokaż ćwiczenia:
RhB6EROfF5ASe1
Ćwiczenie 1
Czy patos to cecha typowa wyłącznie dla stylu homeryckiego? Wskaż poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Nie, 2. Tak, 3. Tak, ale obecna jest tylko w Iliadzie., 4. Nie ma jej w Iliadzie, lecz występuje w Odysei.
RNZRFJRSMyWNA1
Ćwiczenie 2
Wybierz poprawny wyraz bądź wyrażenie. Styl homerycki jest obecny w eposach / dramatach przypisywanych Homerowi. Jedna z cech tego stylu to retardacja / heroizacja, polegająca na opóźnieniu / zaniechaniu akcji. W IliadzieOdysei pojawia się ona głównie po to, aby precyzyjnie przedstawić każdy element fabuły / podnieść napięcie u czytelnika.
RwnCDyenmoiJN1
Ćwiczenie 3
Połącz imię postaci z cechą charakteryzującą tę postać. Achilles Możliwe odpowiedzi: 1. białe ramiona, 2. szybki bieg, 3. jasne włosy, 4. władczość przywódcy Agamemnon Możliwe odpowiedzi: 1. białe ramiona, 2. szybki bieg, 3. jasne włosy, 4. władczość przywódcy Hera Możliwe odpowiedzi: 1. białe ramiona, 2. szybki bieg, 3. jasne włosy, 4. władczość przywódcy Atena Możliwe odpowiedzi: 1. białe ramiona, 2. szybki bieg, 3. jasne włosy, 4. władczość przywódcy
21
Ćwiczenie 4

Określ zależność między epitetem określającym daną postać Iliady a sytuacją, w której bohater został ukazany.

R7GzegeZ0Lk21
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zacytuj ten fragment Iliady, który można uznać za przejaw zastosowania retardacji.

Rl2Ya9GWjUoYt
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6

Sformułuj odpowiedź na pytanie, za pomocą jakich środków językowych Homer uzyskał patos w inwokacji do Iliady.

RCRGqaFavokT8
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Dokonaj analizy przywołanych przykładów porównań homeryckich. Ustal, czy tego typu porównanie musi polegać na zestawieniu zachowania człowieka i elementów świata przyrody.

RRJBHKAOtA8qf
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 8

Napisz liczący nie mniej niż 200 słów tekst o charakterze patetycznym, w którym zastosujesz co najmniej trzy cechy typowe dla stylu homeryckiego.

R5rIh1wMIqTPU
(Uzupełnij).