11
Pokaż ćwiczenia:
R1Ge9qkx0Cntc11
Ćwiczenie 1
Łączenie par. Oceń, czy poniższe twierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Skały krasowiejące rozpuszczane przez wodę to sól kamienna, gips, wapień i dolomit.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Największą polską jaskinią jest Jaskinia Mroźna w Ojcowskim Parku Narodowym.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W Polsce najwięcej jaskiń występuje na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Największe polskie jaskinie znajdują się w Tatrach.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
11
Ćwiczenie 2
1
R1U9qFCCE6P8X1
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Jedna z piękniejszych polskich jaskiń, znajdująca się w Górach Świętokrzyskich, charakteryzująca się obfitą szatą naciekową., 2. Forma naciekowa w jaskini mająca kształt cieniutkiego i długiego stalaktytu, który w środku jest zwykle pustą rurką. Główny składnik spaghetti., 3. Forma naciekowa tworząca się na dnie jaskini. Jest narastającą ku górze kolumną stosunkowo niską oraz zwykle nieco szerszą od stalaktu. Tworzy się najczęściej tuż pod stalaktytem., 4. Forma naciekowa wisząca u stropu jaskini. Jest wydłużonym, zwisającym ze stropu, stożkowatym soplem, powstającym wskutek gromadzenia się węglanu wapnia w jego obrębie., 5. Pionowy odcinek jaskini, powstaje w podobny sposób jak studnia krasowa, z tym wyjątkiem, że jego szerokość rośnie wraz z głębokością. Łączy system podziemny jaskini z powierzchniowym., 6. Nazwa największej i najgłębszej polskiej jaskini znajdującej się w Tatrach., 7. Inaczej perła jaskiniowa. Ma kształt kuleczki kalcytowej, powstałej w obrębie misy martwicowej, w wyniku ruchu obrotowego, związanego z ruchem wody przemieszczającej się bardzo wolno po dnie korytarza. W środku każdej z nich znajduje się ziarnko, najczęściej piasku., 8. Pionowy odcinki jaskini, powstający w wyniku poszerzenia przez wody pionowych szczelin. Cechuje się stosunkowo wyrównanym, okrągłym przekrojem (im głębiej tym robią się zwykle szersze). Za ich pośrednictwem następuje przedostawanie się wód powierzchniowych do systemu podziemnego. Określenie to stosuje się w sytuacji gdy patrzymy na tą formę stojąc nad nią (patrzymy się w nią w dół).
R1CACRGgx4PW9
Dokończ zdania. 1. Jedna z piękniejszych polskich jaskiń, znajdująca się w Górach Świętokrzyskich, charakteryzująca się obfitą szatą naciekową. To jaskinia 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
2. Forma naciekowa w jaskini mająca kształt cienkiego i długiego stalaktytu, który w środku jest zwykle pustą rurką. To 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
3. Forma naciekowa tworząca się na dnie jaskini. Jest narastającą ku górze kolumną stosunkowo niską oraz zwykle nieco szerszą od stalaktytu. Tworzy się najczęściej tuż pod stalaktytem. Ta forma to 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
4. Forma naciekowa wisząca u stropu jaskini. Jest wydłużonym, zwisającym ze stropu, stożkowatym soplem, powstającym wskutek gromadzenia się węglanu wapnia w jego obrębie. To 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
5. Pionowy odcinek jaskini, powstaje w podobny sposób jak studnia krasowa, z tym wyjątkiem, że jego szerokość rośnie wraz z głębokością. Łączy system podziemny jaskini z powierzchniowym.
To 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
6. Nazwa największej i najgłębszej polskiej jaskini znajdującej się w Tatrach. To jaskinia 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
7. Inaczej perła jaskiniowa. Ma kształt kuleczki kalcytowej, powstałej w obrębie misy martwicowej, w wyniku ruchu obrotowego, związanego z ruchem wody przemieszczającej się bardzo wolno po dnie korytarza. W środku każdej z nich znajduje się ziarnko, najczęściej piasku. To 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
8. Pionowy odcinek jaskini, powstający w wyniku poszerzenia przez wody pionowych szczelin. Cechuje się stosunkowo wyrównanym, okrągłym przekrojem (im głębiej tym robią się zwykle szersze). Za ich pośrednictwem następuje przedostawanie się wód powierzchniowych do systemu podziemnego. Określenie to stosuje się w sytuacji gdy patrzymy na tą formę stojąc nad nią (patrzymy się w nią w dół). Ten odcinek jaskini to 1. STALAKTYT, 2. STUDNIA, 3. KOMIN, 4. PIZOLIT, 5. RAJ, 6. STALAGMIT, 7. ŚNIEŻNA, 8. MAKARON.
11
Ćwiczenie 3
1
RYuwDgHPeiil21
Wyjaśnij, jak powstaje draperia naciekowa i stalagnat.
Źródło: Grafiki:
Autorstwo Jacek Halicki - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=40620565
Autorstwo Jacek Halicki - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=40620567, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en
Autorstwo Kora27 - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61468989, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0
Autorstwo Paweł Opioła - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=76347549, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0.
RP3oVIUtxsOCJ
Kolumna naciekowa to inaczej: Możliwe odpowiedzi: 1. stalagnat, 2. stalaktyt, 3. stalagmit
R12iVBhTxk6E721
Ćwiczenie 4
Uzupełnij tekst właściwymi wyrażeniami. Podstawowym procesem w powstawaniu form krasowych jest rozpuszczanie skał przez 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji. Typowo proces ten przebiega w 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji. Jaskinie często tworzą bardzo rozwiniętą sieć 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji, 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji czy 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji. Można wyróżnić trzy etapy tworzenia się korytarzy. W pierwszym wody wypełniają całkowicie przekrój korytarzy i płyną często pod znacznym ciśnieniem. Strefę tę nazywamy 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji. Później wody płyną tylko dnem korytarzy. Jest to 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji, w której całkowicie zalane mogą pozostawać tylko pewne odcinki korytarzy zwane 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji. Na końcu, w 1. kominów, 2. strefa wadyczna, 3. korytarzy, 4. wodę, 5. studni, 6. wapieniach, 7. strefą saturacji, 8. syfonami, 9. strefie aeracji woda opuszcza całkowicie korytarze i występuje tylko w postaci deszczu podziemnego i niewielkich jeziorek. Suche już korytarze jaskini mogą z upływem czasu wypełnić się znowu wodą.
Źródło: opracowanie własne.
11
Ćwiczenie 5

Przyporządkuj nazwy poszczególnych form naciekowych znajdujących się w jaskini do numerów znajdujących się na grafice.

R1TKbeF2CRQww
Źródło: Szelerewicz M., Górny A., Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, PTTK „Kraj”, Warszawa – Kraków 1986.
R1NXOI9SKonOk
Scharakteryzuj następujące formy naciekowe: stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, misy naciekowe, pola ryżowe i heliktyty.
R18B7naAR4rjf
(Uzupełnij).
RRS5gns02N16421
Ćwiczenie 6
Przypomnij sobie tytuł abstraktu, wysłuchaj nagrania i spróbuj zaproponować własny temat dla dzisiejszej lekcji.
21
Ćwiczenie 7
1
R1L4sZwJrh8pQ1
Wskaż określenia dotyczące podziemnych zjawisk krasowych: Polewy, barańce, pola ryżowe, ostańce, zasłony, gołoborza, makarony, pizolity, mogoty, heliktyty, polja.
RJAiAQFKSdrV4
Wybierz określenia dotyczące odziemnych zjawisk kresowych: Możliwe odpowiedzi: 1. polje, 2. pola ryżowe, 3. polewy, 4. mogoty, 5. heliktyty
RRYDIzGocAZBY21
Ćwiczenie 8
Uporządkuj formy naciekowe Grawitacyjne formy naciekowe Możliwe odpowiedzi: 1. element 3 grupy 2, 2. element 1 grupy 2, 3. element 1 grupy 1, 4. element 2 grupy 1, 5. element 4 grupy 1, 6. element 2 grupy 2, 7. element 3 grupy 1 Agrawitacyjne formy naciekowe Możliwe odpowiedzi: 1. element 3 grupy 2, 2. element 1 grupy 2, 3. element 1 grupy 1, 4. element 2 grupy 1, 5. element 4 grupy 1, 6. element 2 grupy 2, 7. element 3 grupy 1