Sprawdź się
Wpisz pojęcia, o których mówi Platon w poniższym fragmencie.
TimajosOtóż według mego zdania, należy przede wszystkim rozróżnić […]: coś, co istnieje wiecznie a powstawania nie ma, i coś, co powstaje zawsze i nie istnieje nigdy. Jedno rozumem, który ujmuje ściśle, uchwycić można, jako zawsze takie samo, drugie mniemaniem z pomocą spostrzeżeń nieścisłych daje się uchwycić jako coś, co powstaje i ginie, a w rzeczywistości nie istnieje nigdy.
Źródło: Platon, Timajos, [w:] tegoż, Dialogi, t. 2, tłum. S. Witwicki, Kęty 1999.
Na podstawie poniższego fragmentu Metafizyki Arystotelesa przyporządkuj substancji i formie jej charakterystyczne właściwości:
MetafizykaTo, co powstaje, daje się zawsze tak podzielić, że jedno jest tym, a drugie czym innym: ma na myśli to, że jedno jest materią a drugie formą. […] Z powyższego wynika jasno, że to, co się nazywa formą albo istotą rzeczy, nie powstaje, całość natomiast z nich utworzona powstaje; że następnie we wszystkim, co powstaje, znajduje się materia i że ona jest jednym składnikiem, a forma drugim.
Źródło: Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1984.
substancja (materia w postaci określonej formy) – (tu wybierz) 1. jest jakością rzeczy materialnej, 2. powstaje, 3. jest zmysłowo postrzegalna, 4. jest umysłowo pojmowalna, 5. nie powstaje, 6. jest określoną rzeczą materialną, (tu wybierz) 1. jest jakością rzeczy materialnej, 2. powstaje, 3. jest zmysłowo postrzegalna, 4. jest umysłowo pojmowalna, 5. nie powstaje, 6. jest określoną rzeczą materialną, (tu wybierz) 1. jest jakością rzeczy materialnej, 2. powstaje, 3. jest zmysłowo postrzegalna, 4. jest umysłowo pojmowalna, 5. nie powstaje, 6. jest określoną rzeczą materialną
Połącz w pary podane niżej pojęcia na podstawie następującego fragmentu tekstu Tomasza z Akwinu:
Streszczenie teologiiA wszelka istota lub to, czym rzecz jest, może być pojęta bez tego, że coś pojmuje się o jej istnieniu; mogę bowiem pojąć, czym jest człowiek lub feniks, a jednak nie wiedzieć, czy posiada istnienie w porządku natury. Stąd jasne, że istnienie jest czymś odrębnym od istoty lub od tego, czym rzecz jest, chyba że byłaby jakaś rzecz, której istotą jest samo jej istnienie.
Źródło: Tomasz z Akwinu, Streszczenie teologii, [w:] Dzieła wybrane, t. 2, tłum. J. Salij, Poznań 1984.
Określ, na czym polega różnica pomiędzy ideą w ujęciu Platona a formą w ujęciu Arystotelesa.
Określ, na czym polega podobieństwo formy i materii w ujęciu Arystotelesa oraz istoty i istnienia w rozumieniu Tomasza z Akwinu.
Który z poglądów – idealizm czy realizm uważasz za właściwie opisujący istniejącą rzeczywistość? Uzasadnij.