Sprawdź się
Z podanego zestawu elementów klimatu wybierz i zaznacz ten, który wpływa bezpośrednio na wielkość zasilania rzek i jezior.
- temperatura powietrza
- ciśnienie atmosferyczne
- wiatr
- opady atmosferyczne
- zachmurzenie
- nasłonecznienie
Czubla Piotr, Kobojek Sławomir, Nowak Andrzej, Turczyn Marcin, 2018. Rzeki świata. Wyd. SBM, Warszawa, s.6-7
Uzupełnij tekst, wstawiając odpowiednie wyrazy w puste miejsca.
zwrotnikowych, suchej, niewielkie, stałe, stałe, okresowe i epizodyczne, intensywne, równikowego, umiarkowanego i polarnego
„W zależności od warunków klimatycznych rzeki prowadzą wodę przez cały rok (rzeki ................................................................................) bądź też tylko przez jakiś czas (rzeki ................................................................................). W porze ................................................................................ koryta rzek okresowych, choć nie prowadzą wody, wyróżniają się w krajobrazie zazwyczaj znacznie bujniejszą roślinnością niż występująca w otoczeniu doliny. Rzeki okresowe i epizodyczne występują głównie w klimatach ................................................................................ i podzwrotnikowych suchych, gdzie opady są ................................................................................, a parowanie bardzo ................................................................................. W warunkach klimatu ................................................................................ zdecydowanie dominują rzeki ................................................................................”.
Źródło: P. Czubla i in., Rzeki świata, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2018, s. 6–7.
Zaznacz strefę klimatyczną, w której wody powierzchniowe charakteryzują się opisanymi poniżej cechami.
Rzeki płynące w tej strefie klimatycznej charakteryzują się stałym przepływem. Wzrasta on w okresie bardzo wysokich opadów, które osiągają rocznie poziom kilku tysięcy mm i są głównym źródłem zaopatrzenia rzek w wodę. W środkowej części strefy, gdzie wysokie opady pojawiają się przez cały rok, przepływ wody w rzekach jest wyrównany. Natomiast na obrzeżach strefy, gdzie wysokie opady występują tylko w porze letniej i powodują, że do powierzchni ziemi dociera nawet 90% ich rocznej sumy, rzeki charakteryzuje znaczna zmienność przepływu.
- strefa klimatów równikowych
- strefa klimatów zwrotnikowych
- strefa klimatów podzwrotnikowych
- strefa klimatów umiarkowanych
- strefa klimatów okołobiegunowych
Wskaż przyczyny zanikania jezior w strefie klimatów zwrotnikowych.
- niskie opady lub ich brak
- wysokie parowanie
- zarastanie roślinnością
- zasolenie wód
- zanieczyszczenie wód
- obniżanie poziomu wody
Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Każda rzeka charakteryzuje się mniejszym przepływem w górnym odcinku, a większym przy ujściu. | □ | □ |
| Wielkość zasilania rzek i jezior w wodę zależy wyłącznie od wysokości opadów atmosferycznych. | □ | □ |
| Na terenach górskich jest większe ryzyko powodzi niż na terenach nizinnych, ponieważ w górach występują wyższe opady. | □ | □ |
Wykres przedstawia średnie miesięczne wartości przepływu rzeki Kongo i Gangesu. Określ, która linia przedstawia przepływ Konga, a która Gangesu. Przeanalizuj wykresy, zidentyfikuj różnice w wartościach przepływu obu rzek, a następnie uzasadnij ich występowanie, kierując się cechami stref klimatycznych, przez które płyną rzeki.
Zapoznaj się z opisem wykresów przedstawiających średnie miesięczne wartości przepływu rzek Kongo i Ganges. Określ, która linia przedstawia przepływ Konga, a która Gangesu. Zidentyfikuj różnice w wartościach przepływu obu rzek, a następnie uzasadnij ich występowanie, kierując się cechami stref klimatycznych, przez które płyną rzeki.
{fioletowy}Ganges{/fioletowy}
{niebieski}Kongo{/niebieski}
Wskaż, której rzeki dotyczy opis niebieskiej krzywej:
- Konga.
- Gangesu.
Na mapie zaznaczono 20 rzek świata o największym przepływie. Zidentyfikuj rzeki, wybierając ich nazwy z zamieszczonego zestawienia. Określ główne klimatyczne uwarunkowania ich rozmieszczenia.
1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 10., 11., 12., 13., 14., 15., 16., 17., 18., 19., 20.
| Nr rzeki | Nazwa rzeki | Nr rzeki | Nazwa rzeki |
|---|---|---|---|
| 1. | 11. | ||
| 2. | 12. | ||
| 3. | 13. | ||
| 4. | 14. | ||
| 5. | 15. | ||
| 6. | 16. | ||
| 7. | 17. | ||
| 8. | 18. | ||
| 9. | 19. | ||
| 10. | 20. |
Wskaż trzy rzeki o największym przepływie.
- Amazonka
- Kongo
- Orinoko
- Ren
- Kolorado
Korzystając z różnych źródeł informacji, w tym map w atlasie i wykresów przepływu wód w rzekach, uzupełnij tabelę, wybierając określenia z zamieszczonego niżej zestawu.
Kongo, Ganges, Ebro, Wisła, Ob, rzeka z Lodowca Werenskiolda, wiosna, lato
| Nazwa rzeki | Strefa klimatyczna | Rodzaj zasilania | Średnie przepływy | Okres wezbrań | Zagrożenie powodzią |
|---|---|---|---|---|---|
| Kongo | |||||
| Ganges | |||||
| Ebro | |||||
| Wisła | wiosna, lato | ||||
| Ob | |||||
| rzeka z Lodowca Werenskiolda |