Sprawdź się
Zaznacz zdanie prawdziwe.
- Łemkowie posiadają w Polsce status mniejszości etnicznej, Bojkowie nie.
- Łemkowie i Bojkowie są polskimi mniejszościami narodowymi.
- Bojkowie są grupą etniczną posiadającą status mniejszości etnicznej, a Łemkowie status mniejszości narodowej.
- Łemkowie i Bojkowie należą do tej samej mniejszości etnicznej.
Zapoznaj się z tabelą i wykonaj zadanie.
U Łemków | U Bojków | |
|---|---|---|
Strój męski | ||
koszula | krótka, zawsze wpuszczana do spodni, czasem zapinana z tyłu | dłuższa niż u Łemków, zawsze zapinana pod szyją, latem wypuszczana na wierzch spodni |
kapelusz słomiany | mały, owalny, kresy podniesione do góry | duży, szerokie kresy płaskie lub nachylone ku dołowi |
Strój kobiecy | ||
gorset | noszony powszechnie | noszony rzadko |
spódnica | wyłącznie z kolorowego materiału, zdobiona barwnymi wstążkami | z płóciennego białego materiału |
Indeks górny Źródło: oprac. na podst.: „Ziemia” 1936, nr 10–11, s. 252. Indeks górny koniecŹródło: oprac. na podst.: „Ziemia” 1936, nr 10–11, s. 252.
Na podstawie tabeli prezentującej zestawienie różnic strojów Łemków i Bojków zaznacz, które zdjęcia przedstawiają Bojków w ich tradycyjnym stroju.
- Opis ilustracji A
- Opis poprawnej ilustracji B
- Opis poprawnej ilustracji C
- Opis ilustracji D
- Opis ilustracji E
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Boże Narodzenie u ŁemkówDzień cały upływa na ścisłym poście, którego Łemko przestrzega skrupulatnie, tak że nawet małe dzieci cierpią wtedy głodówkę.
Wieczorem przed wieczerzą następuje ogólne mycie w potoku, „aby zdrowie panowało w chacie”. W domu czeka już stół pokryty owsem i słomą. Słomę rozpostarto i na ławach i na podłodze, wiązkę siana postawiono w kącie, aby przypominała stajenkę. Gdzieniegdzie kładą pod stół narzędzia stolarskie, aby przypomnieć, iż św. Józef był cieślą.
Na stole postawiono świecę zatkniętą w bochenek chleba. Ma ona przypominać gwiazdę. Po modlitwie gospodarz raczy obecnych wódką lub winem, potem następuje kolacja. Na stole zjawia się chleb z czosnkiem, kluski z cukrem, grzyby z chlebem i zupą, pierogi, groch, żur (kieselicia), suszki gotowane, a dopełnia wszystkiego śledź lub moskale. Z każdej strawy trochę zostawia się bydłu.
Kończąc, obchodzą trzykrotnie stół, kłaniając się narodzonemu Jezusowi, poczem gaszą świece i kolędują. Świeca jest wróżką. Gdy dym jej po zgaszeniu idzie w stronę drzwi, oznacza to chorobę w domu, a gdy na piec, to dobra oznaka.
Drzewko zawieszone jest u sufitu, ozdobione bibułkami, cukierkami i jabłkami, wśród tego zaś płoną świeczki. Bob predwicznyj – Nowa radist stała – słowa kolędy rozbrzmiawają wśród wsi.
Źródło: Boże Narodzenie u Łemków, „Grekokatolik. Czasopismo miesięczne dla greckokatolickich Polaków” 1934, nr 1.
Podziel zwyczaje na te, które są typowo łemkowskie, i te, z którymi można się zetknąć w różnych rejonach Polski.
świeca zatknięta w bochenek, trzykrotne obejście stołu na zakończenie wieczerzy, dekorowanie drzewka, kiselicia, kolędowanie, mycie przed wieczerzą, post, pierogi
| zwyczaje łemkowskie | |
|---|---|
| zwyczaje ogólnopolskie |
Zapoznaj się ze źródłem i wykonaj zadanie.
Wskaż, jakie warunki po przybyciu na miejsce przesiedlenia zastawały rodziny objęte akcją „Wisła".
- domy bez mebli i innych elementów wyposażenia
- zdewastowane budynki bez okien i drzwi
- grunty orne
- inwentarz żywy (krowy, świnie)
- mieszkania w kamienicach po byłych właścicielach niemieckich
Zapoznaj się z ulotką propagandową i wykonaj polecenie.
Zaznacz w tabeli, czym władze Polski Ludowej tłumaczyły przesiedlenia poczynione w ramach akcji „Wisła”.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Bezpieczeństwo lokalnej ludności zamieszkującej tereny działania UPA. | □ | □ |
| Uniemożliwienie dokonywania grabieży przez UPA. | □ | □ |
| Zapewnienie lepszych warunków gospodarowania na terenach nizinnych. | □ | □ |
| Umożliwienie normalnej pracy i gospodarowania. | □ | □ |
| Konieczność zasiedlenia Ziem Odzyskanych. | □ | □ |
| Konieczność zapewnienia robotników do wielkich budów socjalizmu (np. Nowa Huta). | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Uchwała Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 3 sierpnia 1990 r. w sprawie akcji „Wisła”Pragnąc pojednania, dążymy do ukazania naszej trudnej historii w świetle prawdy. W szczególności wymaga to ujawnienia bolesnych wydarzeń, które zdarzały się w okresie powojennym w naszym wspólnej ojczyźnie.
Jednym z nich była wojskowa akcja „Wisła”, którą na mocy uchwały Prezydium Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 1947 r. przeprowadzono w południowej i środkowo‑wschodniej części Polski.
Komunistyczne władze, przystępując do likwidacji oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii, dokonały wówczas przymusowych przesiedleń ludności w większości ukraińskiej. W ciągu trzech miesięcy wysiedlono z rodzinnych miejsc około 150 tys. osób, pozbawiając je majątku, siedzib i świątyń. Przez wiele lat uniemożliwiano im, a potem utrudniano powroty.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej potępia akcję „Wisła”, w której zastosowano – właściwą dla systemów totalitarnych – zasadę odpowiedzialności zbiorowej.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej dążyć będzie do tego, by naprawione zostały – na ile to możliwe – krzywdy powstałe w wyniku tej akcji.
Źródło: Uchwała Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 3 sierpnia 1990 r. w sprawie akcji „Wisła”, dostępny w internecie: ksi.home.pl [dostęp 11.05.2020 r.].