Sprawdź się
Zaznacz zdanie prawdziwe.
- Łemkowie posiadają w Polsce status mniejszości etnicznej, Bojkowie nie.
- Łemkowie i Bojkowie są polskimi mniejszościami narodowymi.
- Bojkowie są grupą etniczną posiadającą status mniejszości etnicznej, a Łemkowie status mniejszości narodowej.
- Łemkowie i Bojkowie należą do tej samej mniejszości etnicznej.
Zapoznaj się z tabelą i wykonaj zadanie.
U Łemków | U Bojków | |
---|---|---|
Strój męski | ||
koszula | krótka, zawsze wpuszczana do spodni, czasem zapinana z tyłu | dłuższa niż u Łemków, zawsze zapinana pod szyją, latem wypuszczana na wierzch spodni |
kapelusz słomiany | mały, owalny, kresy podniesione do góry | duży, szerokie kresy płaskie lub nachylone ku dołowi |
Strój kobiecy | ||
gorset | noszony powszechnie | noszony rzadko |
spódnica | wyłącznie z kolorowego materiału, zdobiona barwnymi wstążkami | z płóciennego białego materiału |
Indeks górny Źródło: oprac. na podst.: „Ziemia” 1936, nr 10–11, s. 252. Indeks górny koniecŹródło: oprac. na podst.: „Ziemia” 1936, nr 10–11, s. 252.
Na podstawie tabeli prezentującej zestawienie różnic strojów Łemków i Bojków zaznacz, które zdjęcia przedstawiają Bojków w ich tradycyjnym stroju.
- Opis ilustracji A
- Opis poprawnej ilustracji B
- Opis poprawnej ilustracji C
- Opis ilustracji D
- Opis ilustracji E
![](https://static.zpe.gov.pl/editor/storage/resource/Ro2GOtOmaR6pj/interactive/1ovvZwzlysebBFg5AfM2mgIi6UAKEVov.jpg)
![](https://static.zpe.gov.pl/editor/storage/resource/Ro2GOtOmaR6pj/interactive/WXeqxTkVtsyknb2AeTeDGA42dymPd6Tq.jpg)
![](https://static.zpe.gov.pl/editor/storage/resource/Ro2GOtOmaR6pj/interactive/2T8nfvbbvDXZulfeSCGVlVUidqQddp6p.jpg)
![](https://static.zpe.gov.pl/editor/storage/resource/Ro2GOtOmaR6pj/interactive/2WzlxXaPH0tuVAjgbTOhEtImT9gpOnVK.jpg)
![](https://static.zpe.gov.pl/editor/storage/resource/Ro2GOtOmaR6pj/interactive/1Y8nCBOUhkB0ZXZ9p9ek1tkeA3fvEnaH.jpg)
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Boże Narodzenie u ŁemkówDzień cały upływa na ścisłym poście, którego Łemko przestrzega skrupulatnie, tak że nawet małe dzieci cierpią wtedy głodówkę.
Wieczorem przed wieczerzą następuje ogólne mycie w potoku, „aby zdrowie panowało w chacie”. W domu czeka już stół pokryty owsem i słomą. Słomę rozpostarto i na ławach i na podłodze, wiązkę siana postawiono w kącie, aby przypominała stajenkę. Gdzieniegdzie kładą pod stół narzędzia stolarskie, aby przypomnieć, iż św. Józef był cieślą.
Na stole postawiono świecę zatkniętą w bochenek chleba. Ma ona przypominać gwiazdę. Po modlitwie gospodarz raczy obecnych wódką lub winem, potem następuje kolacja. Na stole zjawia się chleb z czosnkiem, kluski z cukrem, grzyby z chlebem i zupą, pierogi, groch, żur (kieselicia), suszki gotowane, a dopełnia wszystkiego śledź lub moskale. Z każdej strawy trochę zostawia się bydłu.
Kończąc, obchodzą trzykrotnie stół, kłaniając się narodzonemu Jezusowi, poczem gaszą świece i kolędują. Świeca jest wróżką. Gdy dym jej po zgaszeniu idzie w stronę drzwi, oznacza to chorobę w domu, a gdy na piec, to dobra oznaka.
Drzewko zawieszone jest u sufitu, ozdobione bibułkami, cukierkami i jabłkami, wśród tego zaś płoną świeczki. Bob predwicznyj – Nowa radist stała – słowa kolędy rozbrzmiawają wśród wsi.
Źródło: Boże Narodzenie u Łemków, „Grekokatolik. Czasopismo miesięczne dla greckokatolickich Polaków” 1934, nr 1.
Podziel zwyczaje na te, które są typowo łemkowskie, i te, z którymi można się zetknąć w różnych rejonach Polski.
świeca zatknięta w bochenek, trzykrotne obejście stołu na zakończenie wieczerzy, dekorowanie drzewka, kiselicia, kolędowanie, mycie przed wieczerzą, post, pierogi
zwyczaje łemkowskie | |
---|---|
zwyczaje ogólnopolskie |
Zapoznaj się ze źródłem i wykonaj zadanie.
![Raport. Łomiański Ryszard, inspektor wydziału osiedleńców. Wrocław dnia 2 czerwca 1947 roku. Raport dotyczy pierwszego transportu repatriantów z akcji w województwie wrocławskim. Transport numer 1 przybył dnia 30 maja 1947 roku, do miasta Góra Śląska, przywożąc 213 osób (51 rodzin), repatriantów z Sanoka. Przywieźli oni ze sobą 13 koni, 45 krów, 37 kóz, wozy, oraz niewielkie inwentarza martwego. Nie posiadają oni dostatecznej ilości żywności, która zapewniła im normalne życie do przyszłych zbiorów. Przyjezdni są bardzo zawszeni, tak, że musiano zmobilizować powiatową kolumnę dezynfekcyjną w celu odwszenia przybyłych. Według oświadczenia kierownika konwoju, transportowani repatrianci w czasie drogi zachowywali się nienagannie, jedynie początkowo wśród jadących dało się zauważyć zdenerwowanie, bowiem nie wierzyli, że mają jechać na Ziemie Odzyskane, a nie jak krążyły wersje w tamtejszych terenach na Syberię. Przybyli posiadają przeważnie w bandach UPA swoich krewnych, oraz nie wszyscy podają się za Polaków, lecz często oświadczają, że są Ukraińcami. Początkowo przybyłych ulokowano na majątku PIAST, odległym od miasta 4 kilometry. Z tego majątku w ciągu paru dni mając być ono przerzuceni na poszczególne wsie, w ilości dwóch do 12 rodzin w jednym osiedlu. We wsiach mają otrzymać domy najczęściej zdewastowane, to jest bez okien drzwi i mebli oraz ziemię z majątków przeznaczonych na parcelację. W akcji rozmieszczenia przybyłych szczegółowy byłych szczegółowo omówiono te sprawy z miejscowym P.U.B.P, które to posługując się przesłanymi charakterystykami poszczególnych osób i rodzin, stwarza rzeczywisty obraz ich zapatrywań i jest podstawą przyszłego bezpieczeństwa na osadach, gdzie osiedlanie gdzie osiedla się przybyłych. Miejscowe czynniki bezpieczeństwa zorganizowały niekrępujący nadzór nad przybyłymi. W Górze Śląskiej zaprowiantowano ich na 3 dni oraz otrzymali ciepłą strawę. W sprawie przyszłej pomocy przybyłym omówiono tą kwestię z kierownictwem Referatu Osiedleń, gdzie postanowiono, że woje. PUR nie przysłał na czas samochodów, potrzebnych do transportu repatriantów, i dlatego przewiezienie ze stacji ze stacji do miejsca tymczasowego osiedlenia, przyciągało się do późnego wieczoru dnia 30 maja 1947 roku. Podpisano Inspektor wydziału Osiedleńcza Łomiański Ryszard.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1EFPJQ2FkXub/1634343447/12LHKZCDFEZ7sZRIpLah10xrkYRhouu5.png)
Wskaż, jakie warunki po przybyciu na miejsce przesiedlenia zastawały rodziny objęte akcją „Wisła".
- domy bez mebli i innych elementów wyposażenia
- zdewastowane budynki bez okien i drzwi
- grunty orne
- inwentarz żywy (krowy, świnie)
- mieszkania w kamienicach po byłych właścicielach niemieckich
Zapoznaj się z ulotką propagandową i wykonaj polecenie.
Zaznacz w tabeli, czym władze Polski Ludowej tłumaczyły przesiedlenia poczynione w ramach akcji „Wisła”.
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Bezpieczeństwo lokalnej ludności zamieszkującej tereny działania UPA. | □ | □ |
Uniemożliwienie dokonywania grabieży przez UPA. | □ | □ |
Zapewnienie lepszych warunków gospodarowania na terenach nizinnych. | □ | □ |
Umożliwienie normalnej pracy i gospodarowania. | □ | □ |
Konieczność zasiedlenia Ziem Odzyskanych. | □ | □ |
Konieczność zapewnienia robotników do wielkich budów socjalizmu (np. Nowa Huta). | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Uchwała Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 3 sierpnia 1990 r. w sprawie akcji „Wisła”Pragnąc pojednania, dążymy do ukazania naszej trudnej historii w świetle prawdy. W szczególności wymaga to ujawnienia bolesnych wydarzeń, które zdarzały się w okresie powojennym w naszym wspólnej ojczyźnie.
Jednym z nich była wojskowa akcja „Wisła”, którą na mocy uchwały Prezydium Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 1947 r. przeprowadzono w południowej i środkowo‑wschodniej części Polski.
Komunistyczne władze, przystępując do likwidacji oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii, dokonały wówczas przymusowych przesiedleń ludności w większości ukraińskiej. W ciągu trzech miesięcy wysiedlono z rodzinnych miejsc około 150 tys. osób, pozbawiając je majątku, siedzib i świątyń. Przez wiele lat uniemożliwiano im, a potem utrudniano powroty.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej potępia akcję „Wisła”, w której zastosowano – właściwą dla systemów totalitarnych – zasadę odpowiedzialności zbiorowej.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej dążyć będzie do tego, by naprawione zostały – na ile to możliwe – krzywdy powstałe w wyniku tej akcji.
Źródło: Uchwała Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 3 sierpnia 1990 r. w sprawie akcji „Wisła”, dostępny w internecie: ksi.home.pl [dostęp 11.05.2020 r.].