Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi i wykonaj polecenie.
Tekst A
Projekt Condorceta przedstawiony Zgromadzeniu Narodowemu 20 i 21 IV 1792 r.Dać każdemu człowiekowi rodzaju ludzkiego środki po temu, by mógł zaspokajać swe potrzeby, zapewnić sobie dobrobyt, znać i sprawować swe uprawnienia, rozumieć i pełnić swoje powinności; uczynić, by każdy mógł łatwo wydoskonalić swą pracę zawodową, by się uzdolnił do funkcji społecznych, do których ma prawo być powołanym, by w całej pełni rozwinął talenty, w jakie wyposażyła go natura; […] taki oto winien być pierwszy cel oświaty narodowej.
Tekst B
Dekret z 27 brumaire’a roku III (17 listopada 1794) o szkołach podstawowychTytuł IV Edukacja i organizacja szkół podstawowych Art. 2 We wszystkich szkołach, uczniów nauczać się będzie:
Czytać i pisać; wybór literatury przypomni im ich prawa i obowiązki;
Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela oraz Konstytucji Republiki Francuskiej;
Przekazywane będą podstawowe zasady moralności republikańskiej;
Elementów języka francuskiego, zarówno mówionego, jak i pisanego;
Podstawowe zasady działań matematycznych oraz dokonywania pomiarów;
Elementy geografii i historii wolnych ludów;
Zasady, podstawowe mechanizmy i najpraktyczniejsze wytwory natury.
Nauczane będą heroiczne czyny bohaterów oraz pieśni tryumfalne.
Zapoznaj się z poniższymi tekstami źródłowymi i wykonaj polecenia.
Tekst A
Fragment spisu treści, Czarna Księga Rewolucji FrancuskiejP. Chanu, Sekularyzacja dóbr kościelnych: znaczenie polityczne i skutki ekonomiczne............17
J.-P. Brancourt, 14 lipca 1789 roku: spontaniczna premedytacja.............31
G. de Diesbach, Masakra 10 sierpnia............69
J.-Ch. Petitfils, Suwerenna rewolucja Ludwika XVI 1787‑1789............113
J. Charles‑Roux, Męka i krzyż dziecka – króla Francji............199
J. de Viguerre, Prześladowania religijne............257
R. Secher, Wandea: wojna domowa, ludobójstwo, zagłada pamięci............273
A. Gady, Wandalizm rewolucyjny............299
J. Dumaine, Biblioteki a Rewolucja Francuska............313
Ch. Martin, Rewolucyjny podział administracyjny, między utopią a technokracją............387
M. Crapez, Dziedzictwo terroru w XIX wieku............449
Tekst B
Wandalizm rewolucyjnyNiemożliwością było zniszczyć całą Francję, wyczyścić ze wszystkich zabytków i dzieł sztuki. Było też jednak rzeczą nie do zaakceptowania dla nowych władców tego kraju, że dawny wystrój pozostanie nietknięty, by permanentnie przypominał minione czasy: lilie nadal rozsiewały woń monarchii, gotyckie dzwonnice wszędzie wyśpiewywały Bożą chwałę. Podjęto więc działania akcyjne, bez logiki, niekiedy przesadne, niekiedy nieudolne. W efekcie, po kilku latach pojawiła się istotna zmiana w pejzażu pomników miejskich, zamków i kościołów. Dla Francji to wielka katastrofa, dla rewolucji zaś – ogromny sukces. Spowodowała, że tamto przedtem zostało oddzielone od tego potem, których nie można już sprowadzić do wspólnego mianownika.
Zapoznaj się z fragmentem Rozważań o rewolucji we Francji, napisanych w 1790 r. przez Edmunda Burke’a, brytyjskiego polityka i publicystę, oraz ilustracją, a następnie wykonaj polecenie.
Źródło A
Rozważania o rewolucji we FrancjiNauka o rządzeniu jest praktyczna i ma służyć praktycznym celom, wymaga doświadczenia, i to większego niż to, jakie w toku całego swego życia może zyskać nawet najmądrzejsza i najbardziej spostrzegawcza osoba; dlatego właśnie z najwyższą ostrożnością powinien postępować każdy, kto decyduje się na rozebranie budowli, która przez wieki w zadowalającym choćby stopniu służyła wspólnym celom społeczeństwa, lub chce ją zbudować od nowa […]. Nie przeczę, że pośród niezliczonych aktów gwałtu i szaleństwa uczyniono być może coś dobrego. […] A jednak branie za dobrą monetę tego, co uczynili jako uzurpatorzy, czy też tego, co usprawiedliwiałoby zbrodnie, dzięki którym tę władzę zdobyli, mogłoby być poczytane za dowód, że tych samych spraw nie sposób było załatwić bez wzniecania rewolucji. Choć z pewnością można było, bo prawo do przeprowadzenia niemal wszystkich dokonanych przez nich […] regulacji zostało albo złożone na mocy dobrowolnej decyzji króla w ręce Stanów [Generalnych], albo zostało zawarte w instrukcjach dla deputowanych. […] Ulepszenia Zgromadzenia Narodowego są powierzchowne, błędy – fundamentalne.
Źródło B
Zapoznaj się z fragmentem wywiadu z Gaëlem Nofrim, historykiem i radnym Nicei, autorem książki Historia rewolucji we Francji, oraz fragmentem opracowania historycznego, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
Fragment wywiadu z Gaêlem NofrimFrancja nie wymyśliła rewolucji. […] warto przytoczyć przykład Anglii XVII wieku i zobaczymy wtedy, że nie mieliśmy monopolu na tego rodzaju fenomen w historii. Tymczasem jesteśmy z pewnością pierwszym narodem, który wplótł fenomen rewolucyjny w swoją powieść narodową. W przeciwieństwie do Anglii, która praktycznie go usunęła, Francja zrobiła z 1789 roku datę kluczową w swojej historii, często zresztą wyolbrzymiając jej znaczenie do tego stopnia, że niektórzy autorzy upatrują w rewolucji fundamentu nowoczesności. […] Ponieważ rok 1789 wpisuje się w długoletnią historię, historię fundacyjną [republiki], nie myli się ten, który pojmuje rewolucję w kategorii francuskiego dziedzictwa.
Źródło B
Prawdziwy koniec Rewolucji FrancuskiejHistoryk Rewolucji Francuskiej musi się wykazać tytułami innymi aniżeli kompetencja. Musi się określić. Zanim przystąpi do pracy, musi powiedzieć, z jakich pozycji zabiera głos, co myśli, czego szuka; a to, co pisze o Rewolucji, ma znaczenie dla ukierunkowania jego pracy: chodzi o jego opinię, ową formę sądu, której nikt nie wymaga, gdy chodzi o Merowingów, ale która jest niezbędna, gdy chodzi o rok 1789 czy 1793. Jeśli ujawni tę opinię, wszystko staje się jasne: jest rojalistą, liberałem lub jakobinem.
Czy rewolucję francuską należy oceniać przez pryzmat Deklaracji praw człowieka i obywatela czy rządów jakobinów? Na podstawie treści lekcji, wypowiedzi historyka z multimedium oraz wiedzy pozaźródłowej rozstrzygnij spór o dorobek Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się przynajmniej do dwóch materiałów ilustracyjnych z treści rozdziału.