Sprawdź się
Szumi dokoła las,, 2.
czy to jawa, czy sen?
Co ci przypomina,
co ci przypomina
widok znajomy ten?
Żółty wiślany piach,
wioski słomiany dach,
płynie, płynie Oka,
jak Wisła szeroka,
jak Wisła głęboka.
Szumi, hej, szumi las,
gdzieżeś rzuciła nas?
Dolo, dolo nasza,
hej, dolo tułacza,
gdzieżeś rzuciła nas?
Motorów huk, jak marsza grają silniki, 3.
Ze śmiercią w srogi tan, tęsknota nas gna.
Motorów huk, to zwykła piosnka lotnika,
Motorów huk, serc rytmem w piersiach gra.
Przez mrok i gęste mgły,
W obronie obcych wysp
Może były między nami jakieś kwasy,, 4.
Ten z Narviku, tamten znów angielski lord,
A ten trzeci spod Tobruku,
A ten czwarty z Buzułuku,
Połączyło nas Cassino, klasztor, fort.
Husarskie skrzydła na ramieniu,
Pisany krwią pancerny znak,
W Normandzkich Wzgórz i winnic cieniu
Wykwita nasz żołnierski szlak.
Przez kolorowe pola Flandrii
Zwycięskie czołgi niosą wieść,
Że Polak idzie do Holandii
Zmęczonym ludziom wolność nieść.
1 Dywizja Pancerna Możliwe odpowiedzi: 1.
Szumi dokoła las,, 2.
czy to jawa, czy sen?
Co ci przypomina,
co ci przypomina
widok znajomy ten?
Żółty wiślany piach,
wioski słomiany dach,
płynie, płynie Oka,
jak Wisła szeroka,
jak Wisła głęboka.
Szumi, hej, szumi las,
gdzieżeś rzuciła nas?
Dolo, dolo nasza,
hej, dolo tułacza,
gdzieżeś rzuciła nas?
Motorów huk, jak marsza grają silniki, 3.
Ze śmiercią w srogi tan, tęsknota nas gna.
Motorów huk, to zwykła piosnka lotnika,
Motorów huk, serc rytmem w piersiach gra.
Przez mrok i gęste mgły,
W obronie obcych wysp
Może były między nami jakieś kwasy,, 4.
Ten z Narviku, tamten znów angielski lord,
A ten trzeci spod Tobruku,
A ten czwarty z Buzułuku,
Połączyło nas Cassino, klasztor, fort.
Husarskie skrzydła na ramieniu,
Pisany krwią pancerny znak,
W Normandzkich Wzgórz i winnic cieniu
Wykwita nasz żołnierski szlak.
Przez kolorowe pola Flandrii
Zwycięskie czołgi niosą wieść,
Że Polak idzie do Holandii
Zmęczonym ludziom wolność nieść.
II Korpus Polski Możliwe odpowiedzi: 1.
Szumi dokoła las,, 2.
czy to jawa, czy sen?
Co ci przypomina,
co ci przypomina
widok znajomy ten?
Żółty wiślany piach,
wioski słomiany dach,
płynie, płynie Oka,
jak Wisła szeroka,
jak Wisła głęboka.
Szumi, hej, szumi las,
gdzieżeś rzuciła nas?
Dolo, dolo nasza,
hej, dolo tułacza,
gdzieżeś rzuciła nas?
Motorów huk, jak marsza grają silniki, 3.
Ze śmiercią w srogi tan, tęsknota nas gna.
Motorów huk, to zwykła piosnka lotnika,
Motorów huk, serc rytmem w piersiach gra.
Przez mrok i gęste mgły,
W obronie obcych wysp
Może były między nami jakieś kwasy,, 4.
Ten z Narviku, tamten znów angielski lord,
A ten trzeci spod Tobruku,
A ten czwarty z Buzułuku,
Połączyło nas Cassino, klasztor, fort.
Husarskie skrzydła na ramieniu,
Pisany krwią pancerny znak,
W Normandzkich Wzgórz i winnic cieniu
Wykwita nasz żołnierski szlak.
Przez kolorowe pola Flandrii
Zwycięskie czołgi niosą wieść,
Że Polak idzie do Holandii
Zmęczonym ludziom wolność nieść.
Dywizjon 303 Możliwe odpowiedzi: 1.
Szumi dokoła las,, 2.
czy to jawa, czy sen?
Co ci przypomina,
co ci przypomina
widok znajomy ten?
Żółty wiślany piach,
wioski słomiany dach,
płynie, płynie Oka,
jak Wisła szeroka,
jak Wisła głęboka.
Szumi, hej, szumi las,
gdzieżeś rzuciła nas?
Dolo, dolo nasza,
hej, dolo tułacza,
gdzieżeś rzuciła nas?
Motorów huk, jak marsza grają silniki, 3.
Ze śmiercią w srogi tan, tęsknota nas gna.
Motorów huk, to zwykła piosnka lotnika,
Motorów huk, serc rytmem w piersiach gra.
Przez mrok i gęste mgły,
W obronie obcych wysp
Może były między nami jakieś kwasy,, 4.
Ten z Narviku, tamten znów angielski lord,
A ten trzeci spod Tobruku,
A ten czwarty z Buzułuku,
Połączyło nas Cassino, klasztor, fort.
Husarskie skrzydła na ramieniu,
Pisany krwią pancerny znak,
W Normandzkich Wzgórz i winnic cieniu
Wykwita nasz żołnierski szlak.
Przez kolorowe pola Flandrii
Zwycięskie czołgi niosą wieść,
Że Polak idzie do Holandii
Zmęczonym ludziom wolność nieść.
Szumi dookoła las […]– Wikipedia.org;
fragment
Motorów huk […]; fragment
Husarskie skrzydła […]; fragment
Może były między nami […]– portal II Wojna Światowa, sww.w.szu.pl.
Źródło A
Tułacza armiaTułacza armia
Tam na Uchcie, na SoświeIndeks górny 11
rośnie sosna przy sośnie,
drzewa piękne, masztowe wyrosły.
Myśmy ostrym toporem
rozprawiali się z borem
nie dla Polski: dla Rosji… dla Rosji…Dobywaliśmy węgiel
pod polarnym kręgiem,
lub spławialiśmy las na Pieczorze,
i rzucała nas dola
na bezdroża, na pola,
w tundrę, tajgę, za góry, za morze…Bieda była, oj bieda!
Trzeba było się nie dać,
trzeba było być twardym, upartym,
poprzez łagry i tiurmyIndeks górny 22
jak na froncie do szturmu
iść z żołnierskim honorem i hartem.Dziś w angielskiej kantynie,
przy dziewczynie i winie
wspominamy, jak gdzieś na ŁadodzeIndeks górny 33
od tyfusu, malarii
tysiącamiśmy marli
i tysiące nas padły na drodze.Dobrze jest, że nas nie ma
tam gdzie zima, Kołyma,
gdzie Workuty, Irkucki, TobolskiIndeks górny 44,
że przez Morze Kaspijskie
i przez piaski libijskie
wędrujemy prościutko do Polski.Na granicy Arabii
dostaniemy karabin,
ładownice wypełnią naboje,
będą czołgi i działa,
i zwycięstwo i chwała,
gdy z tułaczki ruszym w boje.Źródło: Władysław Broniewski, Tułacza armia, Polska Biblioteka Literacka w Poznaniu.
Indeks dolny 1 Uchta, Sośwa, Peczora, Kołyma – rzeki w północnej części Rosji Indeks dolny koniec1 Uchta, Sośwa, Peczora, Kołyma – rzeki w północnej części Rosji
Indeks dolny 2 Tiurma – z ros. więzienie
3 Ładoga – jezioro na granicy Rosji i Finlandii
4 Workuta, Irkuck, Tobolsk – syberyjskie miasta, tradycyjne – od czasów carskiej Rosji – miejsca zsyłek Indeks dolny koniec2 Tiurma – z ros. więzienie
3 Ładoga – jezioro na granicy Rosji i Finlandii
4 Workuta, Irkuck, Tobolsk – syberyjskie miasta, tradycyjne – od czasów carskiej Rosji – miejsca zsyłek
Źródło B
Poniżej znajdziesz teksty dotyczące bitwy pod Lenino (12–13 października 1943). Pod białoruską wsią Lenino doszło do starcia stworzonej przez polskich komunistów w ZSRS 1 Dywizji im. Tadeusza Kościuszki z oddziałami Wehrmachtu. Kościuszkowcy przeszli w niej swój „chrzest bojowy”. Pomimo porażki wojsk polsko‑radzieckich bitwa pod Lenino stała się głównym symbolem walk Ludowego Wojska Polskiego. Po wojnie, w czasach rządów komunistycznych, była chętnie wykorzystywana przez władze w celach propagandowych. Zapoznaj się z tekstami i odpowiedz na pytanie.
Fragment 1
Gen. Zygmunt Berling o bitwie pod LeninoZnajdowałem się wówczas na punkcie obserwacyjnym […] i z mocno bijącym sercem i ściśniętym gardłem czekałem na sygnał do rozpoczęcia natarcia. Kiedy rakiety poszły w górę i oba pułki pierwszego rzutu podniosły się i ruszyły, […] nie mogłem się opanować i poszedłem z pierwszymi falami natarcia do Mierei, by choć im pokazać, że jestem z nimi: Żołnierze szli wyprostowani do ataku, jak na defiladę. […] Wrażenie było tak ogromne, że obserwatorzy radzieckiej artylerii, która wspierała natarcie kościuszkowców, powyskakiwali w tym ogniu przed okopy, na przedpiersia, rzucając do góry czapki i krzycząc w jakiejś szaleńczej euforii: Niech żyją Polacy!
Źródło: Gen. Zygmunt Berling o bitwie pod Lenino. Cytat za: artykuł Polski bój pod Lenino, Zbigniew Wawer, portal Rzeczpospolita.pl, 24.10.2009.
Fragment 2
Bitwa pod Lenino – bitwa stoczona w dniach 12‑13 października 1943 nieopodal wsi Lenino, na Białorusi pomiędzy radziecką 33 Armią Frontu Zachodniego i walczącą w jej składzie polską 1 Dywizją Piechoty im. Generała Tadeusza Kościuszki a Wehrmachtem (337 Dywizja Piechoty, wspierana przez odwody XXXIX Korpusu Pancernego).
Cytat za: artykuł Bitwa pod Lenino, Wikipedia.org.
Fragment 3
Pójście Polaków do ataku w postawie wyprostowanej jest wprawdzie przejawem szaleńczej odwagi i robi wrażenie, ale zarazem dowodzi braku odpowiedniego wyszkolenia. Nieostrzelani żołnierze, pełni uzasadnionej nienawiści do wroga, nie padali na ziemię, gdy szedł ostrzał, nie kryli się za przeszkodami terenowymi, więc ginęli dziesiątkami. Dziś zarzuca się kościuszkowcom tę niepotrzebną postawę
Cytat za: artykuł Krwawy chrzest, Krzysztof Podgórski, tygodnik „Przegląd”, 8.10.2018.
Fragment 4
Sforsowaliśmy Miereję, dopadliśmy niemieckich okopów, wielu z nas zginęło w tym szturmie. Prawe skrzydło wroga osłabło, ale z lewego bili niemiłosiernie. Nasi wypatrywali gniazd nieprzyjaciela i likwidowali je. Na polu boju krzyki rannych z prośbami o pomoc.
Czołgając się, spytałem kolegów, czy wszyscy żywi. Okazało się, że por. Siminowicz zabity, innego towarzysza broni pocisk przeszył, wyrywając mu kawał szczęki.
Z prawej strony obok mnie podniósł się Józek Sypko, skierował się w moją stronę, mówiąc: »Żebyśmy tu mieli chociaż jeden czołg«, gdy pociski lecące jak świetliki trafiły go. Zdążyłem tylko krzyknąć: »Padnij, biją do ciebie!!!«. Józek upadł dwa metry ode mnie.
Cytat za: artykuł Krwawy chrzest, Krzysztof Podgórski, tygodnik „Przegląd”, 8.10.2018.
Fragment 5
Była to klęska, nie zwycięstwo. I – jak zauważyło później wielu badaczy tematu, m.in. prof. Paweł Wieczorkiewicz – przegrana zaplanowana. Chodziło o to, by dokonująca samodzielnego natarcia dywizja odniosła poważne straty i okryła się chwałą w boju. Tylko po to, by Stalin mógł ten fakt wykorzystać propagandowo – pokazać, jak chętnie i odważnie Polacy biją się u boku Armii Czerwonej. Komunistyczna propaganda uczyniła z bitwy pod Lenino wielki triumf. Polityka historyczna PRL przekuła ją w mit założycielski Ludowego Wojska Polskiego i wplotła w antyniemiecką opowieść o polskich zwycięstwach nad prącymi na wschód Germanami. Dlatego bitwę pod Lenino zestawiano z takimi zwycięstwami polskiego oręża, jak Grunwald, czy Cedynia.
Cytat za: artykuł O micie bitwy pod Lenino w nowym numerze „Karty”, portal historyczny Dzieje.pl, 2015.
Encyklopedyczny charakter ma fragment 1 2 3 4 5.
Elementy propagandowe zawiera fragment 1 2 3 4 5.
Relacją spisaną z punktu widzenia żołnierza, uczestnika bitwy, jest fragment 1 2 3 4 5.
O politycznym znaczeniu bitwy mówi fragment 1 2 3 4 5.
Wyjaśnij, dlaczego pomnik upamiętniający walczących w bitwie pod Lenino, o którym mowa w tekście, budzi spory wśród historyków i lokalnej społeczności. Przedstaw argumenty obrońców i przeciwników pomnika.
Fragment artykułu z prasy lokalnej (24 maja 2018 r.)Instytut Pamięci Narodowej wydał opinię, że pomnik „Poległym za Ojczyznę” znajdujący się w centrum Ząbkowic Śląskich narusza ustawę o zakazie propagowania komunizmu i ustroju totalitarnego, więc należy go usunąć. Gmina nie zgodziła się na takie rozwiązanie i zaproponowała własne. Pomnik czeka więc historyczny lifting.
Pomnik znajdujący się na placu Jana Pawła II w Ząbkowicach Śląskich, pod którym składane są kwiaty i wieńce podczas świąt państwowych i innych uroczystości historycznych, powstał w latach 70. ubiegłego wieku jako hołd dla żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego poległych w bitwie pod Lenino w 1943 r. Dodatkowo z okazji 40‑lecia Ludowego Wojska Polskiego wmurowano tablicę upamiętniającą żołnierzy tej formacji walczących w kolejnych bitwach na wielu frontach II wojny światowej.
W związku z obowiązującą od 2016 roku ustawą dekomunizacyjną, która nakazuje usunięcie z przestrzeni publicznej (w tym ulic, instytucji, pomników) nazw i symboli upamiętniających osoby, organizacje, wydarzenia i daty symbolizujące komunizm lub propagujące go, IPN wydał opinię, że pomnik […] i powinien zostać usunięty.
Gmina Ząbkowice Śląskie nie wyraziła zgody na wyburzenie pomnika i zaproponowała wymianę tablicy pamiątkowej o treści (zaproponowanej przez IPN): „W HOŁDZIE ŻOŁNIERZOM POLSKIM WALCZĄCYM O WOLNĄ POLSKĘ NA FRONTACH II WOJNY ŚWIATOWEJ” oraz usunięcie inskrypcji „Lenino 1943”.
Źródło: Fragment artykułu z prasy lokalnej (24 maja 2018 r.). Cytat za: artykuł IPN chciał usunięcia pomnika z centrum Ząbkowic. Gmina się nie zgodziła. Co dalej?, portal Doba.pl, 2018.
Wyobraź sobie, że jesteś żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jest 8 maja 1945 r. Wśród twoich towarzyszy broni z Wielkiej Brytanii panuje euforia. Oto po kilku latach ciężkich bojów i olbrzymich wyrzeczeń wojna kończy się całkowitym zwycięstwem aliantów. Czy ty też czujesz się zwycięzcą? Czy z twojego punktu widzenia warto było walczyć u boku sojuszników? Czy należało raczej biernie czekać na rozstrzygnięcia działań wojennych? Uzasadnij odpowiedź, podając trzy argumenty.