Do światowych problemów społecznych przypasuj działania służących ich ograniczaniu. Głód Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju; Nierówności dochodowe globalna Północ-globalne Południe Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju; Nierówność płci Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju;
Do światowych problemów społecznych przypasuj działania służących ich ograniczaniu. Głód Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju; Nierówności dochodowe globalna Północ-globalne Południe Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju; Nierówność płci Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju;
Do światowych problemów społecznych dopasuj działania służące ich ograniczaniu.
ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności;, wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci;, zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju;
Głód
Nierówności dochodowe globalna Północ – globalne Południe
Nierówność płci
11
Ćwiczenie 2
Światowy Indeks Głodu (Global Hunger Index – GHI) mierzy wielowymiarowy poziom głodu w 100‑punktowej skali (przy czym 100 to najgorszy wynik) w danym państwie, uwzględniając następujące wskaźniki składowe: 1) odsetek niedożywionych; 2) odsetek dzieci poniżej 5. roku życia cierpiących na wyniszczenie organizmu, co jest oznaką ostrego niedożywienia; 3) odsetek dzieci poniżej 5. roku życia cierpiących na karłowacenie, oznakę chronicznego niedożywienia; 4) śmiertelność dzieci poniżej 5. roku życia.
RT4NagKY1x7BM
Wykres dotyczy wskaźnika głodu na świecie w latach 2008-2018. Zero oznacza najlepszy wynik - brak głodu, a 100 najgorszy. Wynik powyżej 50 określany jest skrajnie niepokojący, od 35 do 50 jako alarmujący, od 20 do 35 jako poważny, od 10 do 20 jako umiarkowany, poniżej 10 jako niski. Na wykresie jest pięć krzywych, dotyczą Wenezueli, Hondurasu, Zimbabwe, Jemenu i Republiki Środkowoafrykańskiej. Wskaźnik głodu w Wenezueli - krzywa biegnie od wartości 9 w 2008 roku do wartości 11 w 2018 roku. Honduras - krzywa biegnie od wartości około 17 w 2008 roku do wartości 14 w 2018 roku. Zimbabwe - krzywa biegnie od wartości 35 w 2008 roku do wartości 33 w 2018 roku. Jemen - krzywa biegnie od wartości 36 w 2008 roku do wartości 39 w 2018 roku. Republika Środkowoafrykańska - krzywa biegnie od wartości 47 w 2008 roku do wartości około 53 w 2018 roku. Wszystkie krzywe mają spadek w 2016 roku.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RRAXmW2ut7AX7
Republika Środkowoafrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Jemen Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Zimbabwe Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Honduras Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Wenezuela Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu
Republika Środkowoafrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Jemen Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Zimbabwe Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Honduras Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Wenezuela Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu
Dopasuj państwo do grupy przyczyn wzrostu jego GHI notowanego od 2016 r.
utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu, wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Huti), cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt <span lang="es">El Niño</span>
Republika Środkowoafrykańska
Jemen
Zimbabwe
Honduras
Wenezuela
21
Ćwiczenie 3
Podaj główną przyczynę gospodarczą i dwa – również gospodarcze, ale o drugorzędnym znaczeniu – powody wyraźnego spadku liczby osób żyjących w ubóstwie absolutnym (poniżej 1,9 dolara ameryk. na dzień) na świecie w latach 1990‑2020.
R1EhIKGmgvp9Q
Na wykresie zaznaczono odsetek ludności żyjącej w skrajnym ubóstwie, w tym prognozy na 2030 rok. Skrajne ubóstwo jest definiowane przez międzynarodową granicę ubóstwa jako życie za mniej niż 1,90 USD dziennie. Jest to mierzone przez dostosowanie do zmian cen w czasie oraz do różnic cenowych pomiędzy krajami (dostosowanie PPP). Pokazano prognozy Banku Światowego na lata 2015-2030. Na wykresie można zauważyć, że w latach 1990-1995 1,9 miliarda ludzi na świecie żyło w skrajnym ubóstwie - około 36% ludności świata. Najwięcej osób żyjących w skrajnym ubóstwie dotyczy Azji Wschodniej i Pacyfiku, następnie Azji Południowej, a potem Afryki Subsaharyjskiej. Liczba ta spada - w 2015 roku wynosiła 730 milionów - 9,9% ludności świata; 650 milionów w 2018 roku. Według prognoz Banku Światowego na 2030 rok liczba ta spadnie do 479 milionów.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RUkURtX0FQq4i
(Uzupełnij).
Przy ustalaniu głównej przyczyny gospodarczej spadku liczby osób żyjących w ubóstwie absolutnym zwróć uwagę na jego rozkład według regionów świata.
Główna przyczyna: szybki wzrost gospodarczy najludniejszych krajów (Chin, Indii). Drugorzędne przyczyny:
wzrost transferów pieniężnych emigrantów z krajów uboższych do ojczyzn;
wzrost oficjalnej pomocy rozwojowej w ramach oenzetowskich Millenijnych Celów Rozwoju (2000‑2015) i Zrównoważonych Celów Rozwoju (od 2015 r.).
21
Ćwiczenie 4
Na podstawie poniższej mapy ze zróżnicowaniem wskaźnika zabójstw na świecie w 2024 r. wykonaj polecenia.
Na podstawie opisu mapy ze zróżnicowaniem wskaźnika zabójstw na świecie w 2024 r. wykonaj polecenia.
R6CCPSQK74V8M
Mapa świata przedstawia wskaźnik zabójstw w 2024 roku. Jest mierzony jako liczba ofiar śmiertelnych zabójstw na 100 000 osób. Wskaźnik pomiędzy 15 a 20 zgonów dotyczy Meksyku, Brazylii, Kolumbii, Wenezueli, Haiti, Dominikany, RPA, Filipin. Wskaźnik od 10 do 15 wyróżnia Paragwaj, Ekwador, Rosję, Ukrainę, Afganistan, Burkinę, Erytreę, Papuę-Nową Gwineę. Wskaźnik od 5 do 10 dotyczy między innymi USA, Argentyny, Boliwii, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii, krajów Afryki Środkowej i Wschodniej oraz Południowej, Iraku, Kazachstanu, Mongolii, Tajlandii. W pozostałych państwach świata wskaźnik jest poniżej 5.
Wskaźnik zabójstw na 100 000 mieszkańców
Źródło: dostępny w internecie: https://ourworldindata.org/grapher/homicide-rate-unodc?time=2024, licencja: CC BY 3.0.
Wskaż region świata, gdzie występuje najwyższy wskaźnik zabójstw w skali globalnej,
R8pP6M6MLWLLK
Możliwe odpowiedzi: 1. Ameryka Łacińska, 2. Ameryka Środkowa, 3. Nieprawidłowa odpowiedź B
Ameryka Łacińska
Ameryka Środkowa
Wspólnota Niepodległych Państw
Australia i Oceania
Zidentyfikuj pięć przyczyn wysokiej skali morderstw we wskazanym wcześniej regionie,
Określ trzy skutki społeczno‑gospodarcze wysokiej skali zabójstw we wskazanym wcześniej regionie.
Rm7PbiCyWuFCu
(Uzupełnij).
Pamiętaj, że w poleceniu 2) nie określono konkretnej kategorii przyczyn, a więc możesz identyfikować je na płaszczyźnie: społecznej, ekonomicznej, polityczno‑instytucjonalnej, kulturowej.
Przyczyny:
silna obecność zorganizowanych grup przestępczych (gangi narkotykowe),
wysokie nierówności społeczne,
powszechny dostęp do broni palnej,
niska skuteczność działań policji i sądów (poczucie bezkarności),
kultura przemocy.
Skutki:
niski poziom zaufania społecznego,
utrata inwestycji zagranicznych,
wysokie wydatki na bezpieczeństwo publiczne.
21
Ćwiczenie 5
Na podstawie poniższego wykresu przedstawiającego zmianę stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych w latach 1948‑2024, wykonaj polecenia.
Na podstawie opisu wykresu przedstawiającego zmianę stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych w latach 1948‑2024, wykonaj polecenia.
Jaka jest najczęstsza przyczyna wzrostu bezrobocia, a więc jednocześnie który rodzaj bezrobocia dominuje?
Z czego wynikał utrzymujący się długo i generalnie wysoki poziom bezrobocia na przełomie lat 70. i 80. XX w.? Nazwij ten rodzaj bezrobocia.
RMSQRV3HAQU3K
Wykres zmiany stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych od 1948 do 2024 roku. Krzywa ma liczne wahania. Pierwszy znaczące maksimum osiąga w 1983 roku - 10,4%, kolejne w 2010 roku - 9,8%.
Zmiana stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych od 1948 do 2024 roku
Źródło: ZPE, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu). Na podstawie danych: https://www.macrotrends.net/1316/us-national-unemployment-rate [dostęp 2025.07.25].
R13qlz4FRktyb
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na charakterystyczny, cykliczny przebieg linii stopy bezrobocia i zastanów się, z czego on może wynikać. Przypomnij sobie, czym charakteryzuje się system gospodarczy Stanów Zjednoczonych (i generalnie zdecydowanej większości państw na świecie).
Mechanizm wzrostu bezrobocia jest zbliżony do tego, jaki obserwowano w Polsce w latach 90. XX w. Bezpośrednią przyczyną nie jest jednak przejście z gospodarki centralnie planowanej na wolnorynkową.
Pamiętaj, że wyróżniamy – ze względu na dominującą przyczynę – następujące rodzaje bezrobocia: frakcyjne, strukturalne, koniunkturalne, sezonowe, technologiczne.
Przyczyną są stosunkowo krótkotrwałe (kilkuletnie) i cykliczne (powtarzające się) spadki gospodarcze charakterystyczne dla systemu kapitalistycznego. To tzw. bezrobocie koniunkturalne.
To okres gwałtownej restrukturyzacji gospodarki Stanów Zjednoczonych spowodowanej wzrostem cen ropy naftowej na świecie (kryzys naftowy). Wówczas – podobnie jak w innych krajach wysoko rozwiniętych – zlikwidowano wiele zakładów w nierentownych gałęziach produkcji (głównie w największym stopniu uzależnionych od energii konwencjonalnej i surowców, jak hutnictwo). To tzw. bezrobocie strukturalne.
21
Ćwiczenie 6
W ostatnich latach coraz częściej pojawia się opinia, że w wyniku 4. rewolucji przemysłowej roboty zastąpią ludzi na każdym etapie produkcyjnym, co spowoduje znaczący wzrost bezrobocia technologicznego na świecie. Określ przynajmniej jeden argument za tym, że nie należy jednoznacznie wiązać robotyzacji ze wzrostem bezrobocia w przemyśle.
R1MNxpvjJseTy
(Uzupełnij).
Korzystając z różnych źródeł informacji geograficznej, dowiedz się, czym są roboty współpracujące (coboty) i określ ich rolę w podtrzymaniu zatrudnienia ludzi w przemyśle.
Jednym z przejawów robotyzacji jest upowszechnienie się wykorzystania cobotów w przemyśle. Takie roboty współpracują z ludźmi, np. w zakładach Forda w niemieckiej Kolonii pracownicy fabryki „uczą” i nadzorują roboty, które mają wyręczać ich w obsłudze ciężkiego amortyzatora i urządzenia montażowego. Taka współpraca – nawet w dłużej perspektywie czasowej – nie wpływa na redukcję etatów.
31
Ćwiczenie 7
Na podstawie mapy przedstawiającej zróżnicowanie stopy bezrobocia w Polsce według powiatów w czerwcu 2025 r. określ, z czego wynika najwyższe w skali kraju bezrobocie w:
Na podstawie opisu mapy przedstawiającej zróżnicowanie stopy bezrobocia w Polsce według powiatów w czerwcu 2025 r. określ, z czego wynika najwyższe w skali kraju bezrobocie w:
powiatach bartoszyckim, białogardzkim i choszczeńskim w północnej i północno- zachodniej części kraju,
szydłowieckim na samym południu województwa mazowieckiego.
R15TC1BCM6SOT
Na mapie Polski zaznaczono powiaty z uwzględnieniem stopy bezrobocia w 2017 roku. Najwyższa stopa bezrobocia - od 20 do 30% - dotyczy powiatów leżących na północy województwa warmińsko-mazurskiego, w środkowej części województwa zachodniopomorskiego oraz na południu województwa mazowieckiego. Najlepiej sytuacja przedstawia się w województwie wielkopolskim - sporo powiatów ze stopą bezrobocia poniżej 4%. .
Stopa bezrobocia w Polsce w podziale na powiaty - czerwiec 2025 r.
Źródło: ZPE, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Y21RBUN4Yv9
(Uzupełnij).
W obu przypadkach przyczyn należy szukać w transformacji gospodarczej, która zaczęła się po 1989 r. (wraz z upadkiem komunizmu). Inny jest jednak profil zamykanych zakładów gospodarczych.
Wysokie bezrobocie wiąże się z:
upadkiem Państwowych Gospodarstw Rolnych po 1989 r. Pracownicy PGR‑ów nie umieli znaleźć pracy poza sektorem rolniczym. Ich potomstwo, o ile nie miało impulsu do dalszej nauki czy wyjazdu, pozostało bez możliwości na znalezienie dobrej pracy. Bieda i utrzymywanie się z zasiłków przeszło na kolejne pokolenie;
zamknięciem lub ze znacznym ograniczeniem zatrudnienia nierentownych fabryk po 1989 r. (cementowni, zakładów elektroniki przemysłowej czy obiektów kamieniarskich). Kultura ubóstwa i bezrobocia przeszła na dzieci i wnuków.
31
Ćwiczenie 8
Poniższy wykres przedstawia poziom bezrobocia w Polsce w latach 1990‑2024. Wskaż dwie przyczyny spadku bezrobocia po 2004 r.
Zapoznaj się z opisem wykresu przedstawiającego poziom bezrobocia w Polsce w latach 1990‑2024. Wskaż dwie przyczyny spadku bezrobocia po 2004 r.
R1VFCXEJH9XLO
Wykres dotyczy poziomu bezrobocia w Polsce w latach 1990-2024. Pierwszy wzrost przypada w roku 1994 - ponad 16%. Maksimum krzywa osiąga w latach 2003, 2004 - około 20%. W latach 2005–2009: Silny spadek stopy bezrobocia – do 5,5%. W latach 2009–2013: Wzrost bezrobocia do około 14%. W latach 2014–2020: Stały spadek – bezrobocie obniża się do około 5%. W latach 2020–2024: Po niewielkim wzroście w czasie pandemii COVID-19, bezrobocie znów maleje i w 2024 roku wynosi 5,4%.
Poziom bezrobocia w Polsce w latach 1990–2024
Źródło: ZPE, licencja: CC BY-SA 3.0. na podstawie danych GUS.
Ro5poBtREbM3c
(Uzupełnij).
W obu przypadkach przyczyn należy szukać w wydarzeniu, które miało miejsce w 2004 r. w Polsce i znacząco zmieniło realia panujące w kraju.
Odpowiedź zróżnicuj, wskazując na stronę podażową i popytową pracy.
Strona podażowa: utworzono liczne miejsca pracy w wyniku napływu inwestycji zagranicznych i poszerzenia rynku zbytu po wejściu Polski do UE.
Strona popytowa: obniżyła się liczba osób szukających pracy w kraju, ponieważ duża ich część wyjechała „za chlebem” do krajów UE (łatwiejsze warunki i większe możliwości zatrudnienia za granicą po akcesji).