1
Pokaż ćwiczenia:
R1XyuP8sHOgE711
Ćwiczenie 1
Do światowych problemów społecznych przypasuj działania służących ich ograniczaniu. Głód Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju; Nierówności dochodowe globalna Północ-globalne Południe Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju; Nierówność płci Możliwe odpowiedzi: 1. wzmocnić reprezentację i głos krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych;, 2. wprowadzić mechanizmy zapewniające prawidłowe funkcjonowanie rynków towarów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić dostęp do aktualnych informacji rynkowych, w tym do informacji o rezerwach żywnościowych, by ograniczyć ekstremalną niestabilność cen żywności., 3. przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa w dostępie do zasobów ekonomicznych, prawa własności, sprawowania kontroli nad gruntami i innym mieniem, usług finansowych, dziedziczenia oraz zasobów naturalnych, zgodnie z prawem krajowym;, 4. zwiększyć inwestycje, w tym poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, w infrastrukturę obszarów wiejskich, rozwój technologii oraz banki zasobów genetycznych roślin i inwentarza żywego, by zwiększyć zdolność produkcyjną gospodarstw w krajach rozwijających się;, 5. upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych, by przyczyniać się do wzmocnienia pozycji kobiet;, 6. zmniejszyć koszty transakcyjne zagranicznych przekazów pieniężnych;, 7. przyjąć oraz wzmocnić polityki i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci., 8. ograniczyć i zapobiegać restrykcjom handlowym i nieprawidłowościom na światowych rynkach, w tym poprzez równoczesną likwidację wszystkich form rolnych subwencji eksportowych;, 9. poprawić regulacje i monitorowanie globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnić wdrażanie tych regulacji, aby np. utrudnić funkcjonowanie rajów podatkowych;, 10. zwiększyć oficjalną pomoc rozwojową (ODA) i przepływ środków finansowych, w tym BIZ, do krajów najbardziej potrzebujących;, 11. zapewnić powszechny dostęp do ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz korzystanie z praw reprodukcyjnych, zgodnie z Programem Działań Międzynarodowej Konferencji na Rzecz Ludności i Rozwoju;
11
Ćwiczenie 2

Światowy Indeks Głodu (Global Hunger Index – GHI) mierzy wielowymiarowy poziom głodu w 100‑punktowej skali (przy czym 100 to najgorszy wynik) w danym państwie, uwzględniając następujące wskaźniki składowe: 1) odsetek niedożywionych; 2) odsetek dzieci poniżej 5. roku życia cierpiących na wyniszczenie organizmu, co jest oznaką ostrego niedożywienia; 3) odsetek dzieci poniżej 5. roku życia cierpiących na karłowacenie, oznakę chronicznego niedożywienia; 4) śmiertelność dzieci poniżej 5. roku życia.

RT4NagKY1x7BM
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RRAXmW2ut7AX7
Republika Środkowoafrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Jemen Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Zimbabwe Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Honduras Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu Wenezuela Możliwe odpowiedzi: 1. utrata wpływów budżetowych po światowym spadku cen ropy naftowej, hiperinflacja, 2. cięcia w budżetówce jako wynik kryzysu zadłużenia zagranicznego, hiperinflacja,, 3. niskie dochody społeczeństwa jako wynik „obsługi” hiperprzestępczości (koszty haraczy, ubezpieczenia, ochrony), susze jako efekt El Niño, 4. wojna domowa (siły rządowe walczą z szyicką rebelią Hutu), 5. wojna domowa (siły rządowe z muzułmańską koalicją rebeliancką Séléka i z ochotniczymi chrześcijańskimi jednostkami samoobronnymi Antybalaka), powodzie jako efekt zmian klimatu
21
Ćwiczenie 3

Podaj główną przyczynę gospodarczą i dwa – również gospodarcze, ale o drugorzędnym znaczeniu – powody wyraźnego spadku liczby osób żyjących w ubóstwie absolutnym (poniżej 1,9 dolara ameryk. na dzień) na świecie w latach 1990‑2020.

R1EhIKGmgvp9Q
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RUkURtX0FQq4i
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4

Na podstawie poniższej mapy ze zróżnicowaniem wskaźnika zabójstw na świecie w 2024 r. wykonaj polecenia.

Na podstawie opisu mapy ze zróżnicowaniem wskaźnika zabójstw na świecie w 2024 r. wykonaj polecenia.

R6CCPSQK74V8M
Wskaźnik zabójstw na 100 000 mieszkańców
Źródło: dostępny w internecie: https://ourworldindata.org/grapher/homicide-rate-unodc?time=2024, licencja: CC BY 3.0.
  1. Wskaż region świata, gdzie występuje najwyższy wskaźnik zabójstw w skali globalnej,

R8pP6M6MLWLLK
Możliwe odpowiedzi: 1. Ameryka Łacińska, 2. Ameryka Środkowa, 3. Nieprawidłowa odpowiedź B
  1. Zidentyfikuj pięć przyczyn wysokiej skali morderstw we wskazanym wcześniej regionie,

  2. Określ trzy skutki społeczno‑gospodarcze wysokiej skali zabójstw we wskazanym wcześniej regionie.

Rm7PbiCyWuFCu
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Na podstawie poniższego wykresu przedstawiającego zmianę stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych w latach 1948‑2024, wykonaj polecenia.

Na podstawie opisu wykresu przedstawiającego zmianę stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych w latach 1948‑2024, wykonaj polecenia.

  1. Jaka jest najczęstsza przyczyna wzrostu bezrobocia, a więc jednocześnie który rodzaj bezrobocia dominuje?

  2. Z czego wynikał utrzymujący się długo i generalnie wysoki poziom bezrobocia na przełomie lat 70. i 80. XX w.? Nazwij ten rodzaj bezrobocia.

RMSQRV3HAQU3K
Zmiana stopy bezrobocia w Stanach Zjednoczonych od 1948 do 2024 roku
Źródło: ZPE, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu). Na podstawie danych: https://www.macrotrends.net/1316/us-national-unemployment-rate [dostęp 2025.07.25].
R13qlz4FRktyb
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

W ostatnich latach coraz częściej pojawia się opinia, że w wyniku 4. rewolucji przemysłowej roboty zastąpią ludzi na każdym etapie produkcyjnym, co spowoduje znaczący wzrost bezrobocia technologicznego na świecie. Określ przynajmniej jeden argument za tym, że nie należy jednoznacznie wiązać robotyzacji ze wzrostem bezrobocia w przemyśle.

R1MNxpvjJseTy
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Na podstawie mapy przedstawiającej zróżnicowanie stopy bezrobocia w Polsce według powiatów w czerwcu 2025 r. określ, z czego wynika najwyższe w skali kraju bezrobocie w:

Na podstawie opisu mapy przedstawiającej zróżnicowanie stopy bezrobocia w Polsce według powiatów w czerwcu 2025 r. określ, z czego wynika najwyższe w skali kraju bezrobocie w:

  1. powiatach bartoszyckim, białogardzkim i choszczeńskim w północnej i północno- zachodniej części kraju,

  2. szydłowieckim na samym południu województwa mazowieckiego.

R15TC1BCM6SOT
Stopa bezrobocia w Polsce w podziale na powiaty - czerwiec 2025 r.
Źródło: ZPE, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Y21RBUN4Yv9
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Poniższy wykres przedstawia poziom bezrobocia w Polsce w latach 1990‑2024. Wskaż dwie przyczyny spadku bezrobocia po 2004 r.

Zapoznaj się z opisem wykresu przedstawiającego poziom bezrobocia w Polsce w latach 1990‑2024. Wskaż dwie przyczyny spadku bezrobocia po 2004 r.

R1VFCXEJH9XLO
Poziom bezrobocia w Polsce w latach 1990–2024
Źródło: ZPE, licencja: CC BY-SA 3.0. na podstawie danych GUS.
Ro5poBtREbM3c
(Uzupełnij).