Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Teksty do ćwiczeń: 1‑6

Jan Kochanowski Na dom w Czarnolesie

Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje;
Raczysz błogosławieństwo dać do końca swoje.
Inszy niechaj pałace marmórowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym,
A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym,
Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,
Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.

3 Źródło: Jan Kochanowski, Na dom w Czarnolesie, [w:] Jan Kochanowski, Fraszki, oprac. Janusz Pelc, Wrocław 1991, s. 133–134.
Julian Tuwim Rzecz Czarnoleska

Rzecz Czarnoleska – przypływa, otacza,
Nawiedzonego niepokoi dziwem.
Słowo się z wolna w brzmieniu przeistacza,
Staje się tem prawdziwem.

Z chaosu ład się tworzy. Ład, konieczność,
Jedyność chwili, gdy bezmiar tworzywa
Sam się układa w swoją ostateczność
I woła, jak się nazywa.

Głuchy nierozum, ciemny sens człowieczy
Ostrym promieniem na wskroś prześwietlony,
Oddechem wielkiej Czarnoleskiej Rzeczy
Zbudzony i wyzwolony.

4 Źródło: Julian Tuwim, Rzecz Czarnoleska, [w:] Julian Tuwim, Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Wrocław 1986, s. 78–79.
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Na podstawie fraszki Na dom w Czarnolesie nazwij wartości duchowe i materialne, które podmiot liryczny utworu uznaje za istotne.

RS3nfa51HYirM
Wartości duchowe (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).Wartości materialne (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2

Wyjaśnij własnymi słowami, co może oznaczać określenie Juliana Tuwima „Rzecz Czarnoleska” w odniesieniu do wartości opisanych we fraszce Na dom w Czarnolesie.

R1RAx8UCg1ttz
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 3

Zaznacz wyrażenia synonimiczne względem użytego przez Juliana Tuwima wyrażenia „Rzecz Czarnoleska”.

R1eDuxvzyHk0s
Możliwe odpowiedzi: 1. Przedmiot Czarnoleski, 2. Światopogląd Czarnoleski, 3. Wartości Czarnoleskie, 4. Dylematy Czarnoleskie, 5. Dom w Czarnolesie
R1YTBjnUwLKXd1
Ćwiczenie 4
Oceń i oznacz prawdziwość zdań na temat wyrażenia „Rzecz Czarnoleska" w wierszu Juliana Tuwima. To przedmiot magiczny.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Ma moc twórczą. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Pozwala na nadawanie rzeczom właściwych nazw. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wprowadza niepokój i potrzebę zmiany. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
21
Ćwiczenie 5

Wypisz z wiersza Rzecz Czarnoleska po jednym przykładzie animizacji i personifikacji, a następnie wyjaśnij funkcje tych środków.

RKZ7F86XxUuos
ANIMIZACJA Przykład: (Uzupełnij) Funkcja: (Uzupełnij) PERSONIFIKACJA Przykład: (Uzupełnij) Funkcja: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Nazwij zabieg artystyczny zapisania wyrażenia „Rzecz Czarnoleska” wielkimi literami i określ funkcję tego zabiegu.

R1H4eoMDbQCC8
(Uzupełnij).

Tekst do ćwiczeń 7 i 8

Julian Tuwim Prośba o piosenkę

Jeżelim, Stwórco, posiadł Słowo, dar twój świetny,
Spraw, by mi serce biło gniewem oceanów,
Bym, jak dawni poeci prosty i szlachetny,
Wichurą krwi uderzał w możnych i tyranów.

Nie natchnij mnie hymnami, bo nie hymnów trzeba
Tym, którzy w zżartej piersi pod brudną koszulą
Czcze serce noszą, krzycząc za kawałem chleba,
A biegną za orkiestrą, co gra capstrzyk królom.

Lecz słowom mego gniewu daj błysk ostrej stali,
Brawurę i fantazję, rym celny i cienki,
Aby ci, w których palnę, prosto w łeb dostali
Kulą z sześciostrzałowej, błyszczącej piosenki!

5 Źródło: Julian Tuwim, Prośba o piosenkę, [w:] tegoż, Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Wrocław 1986, s. 62.
31
Ćwiczenie 7

Dokonaj samodzielnej oceny, czy przekonania wyrażone w wierszu Rzecz Czarnoleska są zgodne z renesansowym wzorcem poety doctusapoeta doctuspoety doctusa. Swoje oceny sformułuj w postaci zdań złożonych rozpoczynających się od słów Tak, ponieważ… lub Nie, ponieważ….

R1Ra5iEsmSOX0
1) Przekonanie, że talent poetycki jest darem boskim. (Uzupełnij) 2) Przekonanie, że słowo poetyckie powinno być narzędziem walki z tyranią. (Uzupełnij) 3) Pragnienie dotarcia ze słowem poetyckim do prostych ludzi. (Uzupełnij).
poeta doctus
31
Ćwiczenie 8

Rozstrzygnij, czy słowa podmiotu lirycznego na temat dawnych poetów są odpowiednią charakterystyką światopoglądu wyrażanego w twórczości Jana Kochanowskiego. Swoje stanowisko sformułuj w postaci tezy i poprzyj ją dwoma argumentami, zilustrowanymi przykładami z tekstów Tuwima i Kochanowskiego.

R1eVun1BnIIip
Teza (Uzupełnij). Argument 1 (Uzupełnij). Argument 2 (Uzupełnij). Przykład 1 (Uzupełnij). Przykład 2 (Uzupełnij).